Modern sağlık memurlarının ilk koruyucusu Florence Nightingale kabul edilmektedir. Her şeyden önce insan olan sağlık memurlarının temel çalışma kapsamları insan merkezlidir. 21. Yüzyılın ilk çeyreğinden bulunduğumuz şu zaman diliminde sağlık memurlarının temel hedefleri bireysel ve toplumsal alanlarda sağlık hizmetlerinin sağlanması, hastanın korunması ve hastalıkların tedavisinde uyum gösterilmesi olarak ifade edilmektedir. Kişilerin hastalıklardan korunmaları konusunda bilgilendiren ruh ya da benden sağlıklarının bozulması durumunda doktor tarafından uygun görülen tedavileri uygulayan, hasta bakımını planlayan ve aynı zaman da denetleyen sağlık çalışanıdır. Bu yazımızda sağlık memurlarına yer verdik.
Sağlık Memuru Nedir?
Kişilerin hastalıklardan korunmaları konusunda bilgilendiren ruh ya da benden sağlıklarının bozulması durumunda doktor tarafından uygun görülen tedavileri uygulayan, hasta bakımını planlayan ve aynı zaman da denetleyen sağlık çalışanıdır. Modern sağlık memurlarının ilk koruyucusu Florence Nightingale kabul edilmektedir. Her şeyden önce insan olan sağlık memurlarının temel çalışma kapsamları insan merkezlidir. 21. Yüzyılın ilk çeyreğinden bulunduğumuz şu zaman diliminde sağlık memurlarının temel hedefleri bireysel ve toplumsal alanlarda sağlık hizmetlerinin sağlanması, hastanın korunması ve hastalıkların tedavisinde uyum gösterilmesi olarak ifade edilmektedir.
Sağlık memurları mesleğine toplumsal bir bakış açısıyla bakılması durumunda, hastaların bu kapsamdaki görüşleri; doktorların yardımcıları olarak bilinmekte ve mesleğin sağlık sektöründen ikinci planda bırakıldığı fikri ortaya atılmaktadır. Oysa tıbbi hizmetler başta olmak üzere hiçbir meslek diğer mesleklerden üstün olmadığı, emeğin herkesin ortak bir değeri olduğunu hatırlanmak gerekir. Günümüzde sağlık hizmetleri hastalık ya da sakatlık halinin tedavi edilmesi olarak bilinse de sağlık kavramının tam olarak ekonomik ve sosyolojik şartları, eğitim olanakları gibi konularla ilişkili olduğu bilinmesinden dolayı iyilik hali daha kapsamlı bir çerçevede karşımıza çıkmaktadır. Sağlık memurluğu, sağlık hizmetleri için vazgeçilemeyecek mesleklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple sağlık hizmetleri var olduğu süre boyunca sağlık memurlarına ihtiyaç olacaktır.
Sağlık Memuru Ne İş Yapar?
Sağlık memurlarının birçok görevi vardır. Bu görevler hemen hemen hemşirelik hizmetleriyle bir olup aşağıdaki gibidir;
Sağlık memuru görev faaliyeti boyunca ortaya çıkan ihtiyaçlar kapsamında sağlık memuru çalışmalarını bilimsel veriler ışığında ve kanıta dayalı bir şekilde yönetir.
Hastanın sağlık bakımı boyunca sağlık memurunun sunduğu hizmetlerin kapsamının değerlendirilmesi için sağlık kurumunun belirlediği ölçme ve değerlendirmeler kullanılır. Örneğin bunlar düşme riski skalası, değerlendirme skalaları gibi.
Sağlık memurları tarafından hastalara verilen bakım hizmetlerinin kalitesini ve sonuçlarını değerlendirir. Yapılan hizmet sunumlarında bu sonuçlardan faydalanarak gerek duyulan tedavileri sağlar ve ortaya çıkan sonuçlarını ilgili birimlere doğrudan iletir.
Tıbbi tanı ve tedavi planlamaları çalışmalarında; hekim tarafından, acil durumlar hariç yazılı olarak kendilerine verilen tedavileri yapar, sözel istem durumlarında ise sağlık hizmetlerinde kalite standartları çerçevesinde uygun olabilecek en iyi girişimlerde bulunur ve bunları kaydeder.
Hekim tarafından kullanımı önerilen ilaçların doğru hasta, doğru ilaç, doğru doz, doğru zaman, doğru yol, doğru ilaç şekli, doğru kayıt ve son olarak doğru yanıt ilkesi çerçevesinde gerçekleştirir.
Hekim tarafından reçete edilen istemin bilimsel veriler kapsamında değerlendirerek sağlık bakımını, tanı ve tedavi protokolleri kapsamında yerine getirir.
Tıbbi tedavinin yapıldığı hastaya herhangi bir zarar verilebileceği anlaşıldığı anda, hastanın durumunu sorumlu hekime bildirilir. Hekimin, tıbbi tanının uygulanmasında ısrarcı olması durumunda ise konuyu kayıt altına alarak hekimin yazılı talebi üzerine işlemi gerçekleştirmeye devam eder.
Tedaviye başlanmadan önce tanı girişimlerini hasta üzerindeki durumunu takip eder. İstenmeyen durumların olması halinde ise gerekli kayıtları tutarak sorumlu hekime bildirir.
Nöbet teslimine gelecek sağlık memuru gelmeden ve ilgili bilgileri hasta başında yazılı ve sözlü olarak teslimini sağlamadan sağlık tesisinden ayrılamaz. Bununla beraber toplu kazalarda ve doğal afet durumlarında görev yapmış olduğu hastaneden ayrılmaz.
Doğal afet durumlarında sağlık memuruna olan ihtiyaç bitmeden hastaneden ayrılmaz.
Kendi mesleki birikimleri kapsamında, eğitim ve araştırma faaliyetlerini yürütür. Mesleğin gerektirmiş olduğu bilimsel etkinliklere katılır ve geleceğin sağlık memurları adayları başta olmak üzere diğer sağlık personeli adaylarının eğitimlerine destek ve katkıda bulunur.
Sağlık Memuru Maaşları
Sağlık memurlarının maaş alımları kamu ve özel sağlık tesisleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Kamu hastanelerindeki maaş alımları, mesleki tecrübe yılı, hastanenin bulunduğu coğrafi bölge, kalınan nöbet sayısına göre değişmektedir. Kamu sağlık tesisinde çalışan bir sağlık memurunun ortalama 5.500 TL, en düşük 4.500 TL, en yüksek ise 7.000 TL kadar maaş almaktadır. Örneğin 4. bölge bir hastanede, 8 yıllık bir birikim ve bir ay içinde 2 defa nöbete kalınması halinde alabileceği maaş 6.500 TL’dir. Özel sağlık tesisleri için maaş alımları daha düşük olabilmektedir.
Ortalama maaş alımları 4.700 TL, en düşük 4.300 TL, en yüksek ise 6.400 TL’dir. Örneğin kurumsal bir özel sağlık tesisinde 7 yıllık bir hizmet geçmişi olan sağlık memurunun alabileceği maaş 5.300 TL’dir. Özel sağlık tesislerindeki maaş alımları kamu sağlık tesislerine göre oldukça düşüktür. Maaşların tamamımı 2021 yılına aittir. Evli veya bekar, hatta çocuk sahibi olunması da maaş değişkenliğine etki etmektedir. Son yıllarda mezun sayısının giderek artması kamu alımlarında sınırlı sayıda işe alımlarının olması sebebiyle özel sektördeki maaş alımlarını düşürmüştür.
Sağlık Memuru Nasıl Olunur?
Sağlık memuru olabilmek için lise eğitimini başarıyla tamamlamak gerekir. Bu eğitim ağırlıklı olarak sayısal bölüm şeklinde olmalıdır. Yani liselerin sayısal bölümlerinden mezun olunmalıdır. Lise eğitimi sonrasında ise üniversitelerin lisans düzeyinde eğitim alınması beklenmektedir. Bu eğitimler bölüm olarak sağlık yönetimi, hemşirelik, ebelik, fizik tedavi ve rehabilitasyon, radyoloji, odyoloji, acil tıp teknikeri gibi mesleklerdir. İlgili eğitimlerin bazıları ön lisans iken diğerleri ise lisans düzeyindedir. Lise eğitimi sonrasında önlisans eğitimi alınmak isteniyorsa Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından her yıl yapılan Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınavına girilmesi ve iyi bir puan elde edilmesi yeterlidir. Fakat lisans seviyesinde eğitim alınması bekleniyorsa TYT sınavından hemen sonra Alan Yeterlilik Testi (AYT) sınavına girilmelidir.
Her iki sınava girdikten sonra alan lise ağırlıklı not ortalaması da eklenerek üniversite ve bölüm tercihi, yapılmalıdır. Lisans eğitimleri hem teori hem pratik eğitimlerin verildiğini söyleyebiliriz. Lisans eğitim sonrasında ise kamu sağlık tesislerinde çalışmak isteyen kişiler KPSS/Lisans düzeyinde ilgili puan türü sınavına girmeleri gerekir. Özel sağlık tesislerinde çalışmak için herhangi bir sınava gerek yoktur. Fakat kurumsal kimliği olan bazı hastanelerde bilimsel sınava ve mülakatın yapıldığını söyleyebiliriz.
