Aydınlatma Tasarımı için; efektif ışık kaynaklarının yapı üzerinde yarattığı etkiyle, bunu yaşayan kullanıcı arasında oluşan ilişkiyi tanımlayan, hem bilim hem sanatı bir arada barındıran bir dal diyebiliriz. İçinde bilim olmasının sebebi, teknik bilgiler içermesidir. Sanat olmasının ise tasarım ve estetik içermesidir. Gözü ve zihni yormayan aydınlatmanın insanı olumlu yönde etkilediği psikolojik olarak kanıtlanmıştır. Aydınlatma tasarımcısı, teknik farkındalık sahibi olan ve tasarımında rol oynadığı aydınlatma ile ortama değer katan kişidir. Aydınlatılan mekan sizi yormuyorsa, kendinizi iyi hissedersiniz ve bu durum hem çalışmalarınıza hem psikolojinize olumlu olarak yansır.
Yazımızda aydınlatma tasarımcısı Nedir? Aydınlatma tasarımcısı ne iş yapar? Aydınlatma tasarımcısı olma şartları nelerdir? Gibi sorular için kapsamlı bir araştırma yaptık.
Aydınlatma Tasarımcısı Nedir?
Aydınlatma tasarımı özellikle son yıllarda hak ettiği değere ulaşmaya başladı. Mesleğe olan ilgi arttı ve bu alanda eğitim alan kişiler ve okul diyeceğimiz firmalarda çalışma fırsatı bulmuş pek çok tasarımcı ortaya çıktı. Bu sayede hem çalışan sayısı hem de yapılan işin kalitesi bakımından ilerleme gözle görülür şekilde fark edilmeye başladı.
Aydınlatma tasarımcısı olmak isteyen kişiler, üniversitelerin iki yıllık ön lisans eğitimi veren Mimari Aydınlatma Tasarımı bölümünde eğitim almaları gerekir. Aydınlatma tasarımcısı; genel aydınlatma alanında ve mimari sektöründe faaliyet gösteren kurumların tasarım alanlarında çalışan ve aydınlatma tasarımı yapan kişilerdir. Yapılan tasarım yapıdan yapıya, mekandan mekana ve ortamdan ortama değişiklik gösterir. Tasarım asla kopya olamaz.
Tasarım, her bir çalışmada, yeni bir şeyler ortaya koymak ve farklılık yaratmaktır. Tasarım hem orijinal hem yeni olmalıdır. İlham alınabilir ancak kopyalama işi olarak değerlendirilmesi imkansızdır. Aydınlatma tasarımcısı; deneyimini, aydınlatma tasarımı yapılacak alanın sinerjisini en iyi şekilde ortaya koyacak, aydınlatma ürünleri tasarlamakla görevlidir. Tekniği, estetiği bilir, yenilikleri yakından takip eder, yakalar ve bunu harmanlayıp ortaya, inovatif bir ürün çıkarmayı amaçlar.
Aydınlatma Tasarımcısı Ne İş Yapar?
Aydınlatma alanında modern ve yenilikçi tasarımlar yapması beklenen aydınlatma tasarımcısı oldukça önemli görevler üstlenir. Dünyada ve ülkemizde, süreli değişin disiplinlere sahip olan, özellikle LED aydınlatma armatürleri ile günceli düzenli takip eden, ticari amaçlı değil, mimari aydınlatma armatürleri kullanarak, son teknolojik ilerlemelere hakim olan tasarımcılar ortaya çok başarılı işler çıkarmaktadır. Çalıştığı kurumun beklentilerine göre görevleri çeşitlense de bir aydınlatma tasarımcısının temel görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir.
Işık kaynaklarını doğru kullanmak kaydıyla, mekânla kullanıcı arasındaki ilişkiyi sağlamalıdır.
Estetik ve yaratıcılık katılan ürünler ortaya çıkarmalıdır.
Mekânın işlevine ve fonksiyonuna uygun ürünler tasarlamalıdır.
Fonksiyonun ihtiyacı olan teknik yeterlilikler doğrultusunda tasarım oluşturmalıdır
Tarihi yapılarda veya yeniden proje yapılması gereken binalarda araştırmalar yapılmalıdır.
Mekân araştırması tamamlandıktan sonra en iyi ışık elde edilebilmesi için çalışmalar hazırlamalıdır.
Mekâna uygun ışıklandırma için boyut tasarımı yapmalıdır.
Aydınlatmayı görsel bir zenginliğe kavuşturmak için deneysel amaçlı analitik mekân modelleri hazırlamalıdır.
Mekân ve ürün aydınlatması için aydınlık düzeyi sağlamalıdır.
Aydınlatma alanında öne çıkması gereken noktalara karar vermelidir.
Teknik yeterlilikleri araştırmalıdır.
Aydınlatma Tasarımcısı Nasıl Olunur?
Aydınlatma Tasarımcısı olarak kariyer planı yapacak kişiler, üniversitelerin iki yıllık mimari ve aydınlatma tasarımı bölümünden eğitim almaları gerekmektedir. Bu alanda çalışmak isteyen kişilerin ayrıca mimarlık, peyzaj, iç mimarlık ve elektrik mühendisliği alanındaki eğitimlerden faydalanmaları ve bilgi sahibi olmaları oldukça önemlidir. Ancak bu durum bir mecburiyet olarak değerlendirilmemelidir. Bu eğitimlerden faydalanmaları, çalışma standartlarını geliştirmeleri ve dolayısıyla kazançlarını da geliştirmeleri için önemli bir unsurdur. Aydınlatma tasarımcısı olmak isteyen kişiler eğitimlerini tamamladıktan sonra iş yaşamına atılmak için hazır olur ancak işverenler bazı önemli niteliklere de sahip olmalarını ister. Bu nitelikler, çalışmalarında daha başarılı olacaklarının birer göstergesi olarak kabul edilir. Şimdi bu nitelikleri inceleyelim.
Çok küçük nesneleri kavrayabilme, değiştirme ya da birleştirmek için el parmaklarını kusursuz bir şekilde kullanabilmelidir.
Teknik prosedür bilgisine hakim olmaları beklenir. Özellikle tasarımı oluşturma, test ve güvenlik kontrolü yapma gibi önemli bilgilere sahip olmaları önemlidir.
Dikkatli ve sabırlı ve titiz çalışmaları beklenir.
Yaratıcı olmalı ve yeni farklı tasarımlar ortaya çıkarabilmelidir.
Ayrıntılara dikkat etmeli, uzun süre konsantrasyon halinde kalabilmelidir.
Teknik bilgileri diğer çalışanlarla da paylaşmaları beklenir. İletişim sırasında net anlatmaya yönelik sözlü ve yazılı iletişim kabiliyeti göstermeleri beklenir.
Takım çalışması içinde uyumlu olmaları istenir.
Görselliğe önem vermeleri, teknolojiyi yakından takip etmeleri gerekir.
Kendilerinden istenen işi belirlenen tarihte ve belirlenen özelliklere göre teslim etmeleri gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aydınlatma tasarımcısı nedir ve bu meslek disiplinlerarası bir çalışmayı nasıl kapsar?
Aydınlatma Tasarımcısı Kavramı
Aydınlatma tasarımcısı, mimari ve iç mekan alanlarında kullanılacak aydınlatma sistemlerini planlayan ve tasarlayan profesyoneldir. Aydınlatma tasarımcıları, estetik değeri yüksek ve fonksiyonel aydınlatma çözümleri sunarak insanların yaşam ve çalışma alanlarının kalitesini artırmayı amaçlar.
Disiplinlerarası Çalışmanın Önemi
Aydınlatma tasarımı disiplinlerarası bir çalışmayı kapsar çünkü bu meslek, lık, iç lık, elektrik mühendisliği, endüstri tasarımı ve peyzaj mimarlığı gibi farklı alanlarda bilgi ve beceri gerektirir. Bu nedenle aydınlatma tasarımcısı, projelerinde farklı disiplinlerden gelen uzmanlarla işbirliği yapar.
Mimarlık ve İç Mimarlık ile Etkileşim
Aydınlatma tasarımcılarının başarılı olabilmesi için mimarlık ve iç mimarlık bilgisine sahip olması gerekir. Mekanların yapısal özellikleri, malzeme kullanımı ve estetik kaygılar, aydınlatma tasarımı sürecinde dikkate alınması gereken faktörlerdir. Bu nedenle aydınlatma tasarımcısı, mimar ve iç mimarlarla ortak çalışmalar yürütür.
Bilgisi
Aydınlatma tasarımcısı, bilgisine de ihtiyaç duyar çünkü aydınlatma sistemlerinin enerji verimliliği, güvenliği ve sürdürülebilirliği önemlidir. Elektrik mühendisleri ile ortaklaşa çalışarak, enerji tasarruflu ve güvenli aydınlatma çözümleri geliştirilebilir.
Endüstri Tasarımı İle İşbirliği
Aydınlatma tasarımcısı, endüstri tasarımcılarıyla da işbirliği yaparak daha yenilikçi ve kullanışlı aydınlatma ürünleri tasarlar. Bu süreçte tasarımcılar, şekil, renk, malzeme ve boyut gibi faktörleri dikkate alarak, estetik ve işlevsel aydınlatma elemanları yaratır.
Peyzaj Mimarlığı Bağlantısı
Aydınlatma tasarımcıları, peyzaj mimarlarıyla da ortak projelerde çalışarak, dış mekan aydınlatma sistemleri tasarlar. Bu projelerde doğal çevre, ekolojik denge ve enerji tüketimi gibi konular göz önünde bulundurularak, sürdürülebilir ve estetik dış mekan aydınlatmaları oluşturulur.
Sonuç olarak, aydınlatma tasarımcılığı disiplinlerarası bir çalışmayı gerektirir çünkü bu alandaki başarı, farklı uzmanlık alanlarının bilgi ve becerilerinin entegre edilmesine bağlıdır. Bu nedenle aydınlatma tasarımcıları, projelerinde farklı disiplinlerle işbirliği yaparak, yaşam ve çalışma alanlarını daha kaliteli ve kullanışlı hale getirir.
Aydınlatma tasarımlarının enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik bağlamındaki önemi nedir?
Enerji Verimliliği ve Aydınlatma Tasarımları
Enerji verimliliği, enerji kaynaklarının korunması ve enerji kullanımının azaltılması amacıyla gerçekleştirilen uygulamalar çerçevesinde, aydınlatma tasarımlarının önemi gün geçtikçe artmaktadır. Aydınlatma tasarımı, enerji tüketimini ve çevresel etkileri minimize etmek için yapılan düzenlemelerle enerji verimliliğine ve sürdürülebilirliğe büyük katkı sunar.
Led Teknolojisi ve Enerji Tasarrufu
Yenilikçi aydınlatma teknolojileri doğrultusunda, LED'ler enerji tasarrufunu ve verimliliğini önemli ölçüde artıran unsurlar olarak dikkat çekmektedir. LED aydınlatmalar, geleneksel aydınlatma sistemlerine göre daha düşük enerji tüketimi ve daha uzun ömürlülük sunarak; enerji maliyetleri ve maddi yüklerin azaltılmasına katkı sağlamaktadır.
Doğal Aydınlatma Stratejileri
Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik bağlamında, doğal aydınlatma stratejileri göz önünde bulundurulmalıdır. Bina mimarisi ve yaşam alanlarında doğal yaşam koşulları düşünülerek, bina içindeki aydınlatma ihtiyacını azaltacak biçimde doğal ışık kaynaklarının kullanımı teşvik edilmelidir. Bu sayede yapılardaki enerji tüketimi önemli ölçüde düşerken, doğal kaynaklar ve çevreye duyarlı bir yaşam sürdürülebilir.
Enerji Verimli Aydınlatma Tasarımı ve Ekonomi
Enerji verimli aydınlatma tasarımları, enerji tüketiminin ve yüksek harcamaların önlenmesi ile ekonomik kazanç elde etmeye de yardımcı olur. Hem bireysel hem de kamu sektörü düzeyinde yapılan enerji tasarrufu yöntemleri, toplu olarak değerlendirildiğinde önemli düzeyde milli ekonomi için tasarruf sağlar.
Sonuç olarak, aydınlatma tasarımlarının enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik bağlamındaki önemi; LED teknolojisi, doğal aydınlatma stratejileri ve ekonomik kazanımlar üzerinden değerlendirilmelidir. Bu doğrultuda enerji tüketiminin azaltılması, çevresel etkilerin minimize edilmesi ve ekonomik faydanın maksimum düzeyde sağlanması amaçlanmalıdır.
Aydınlatma tasarımcılarının yoğun olarak çalıştığı proje türleri ve endüstri alanları nelerdir?
Mimari ve İç Mekan Aydınlatma Tasarımı
Aydınlatma tasarımcılarının önemli bir kısmı mimari ve iç mekan aydınlatma tasarımı alanında çalışmaktadır. Bu alanda çalışan profesyoneller, konut, ofis, alışveriş merkezi, otel ve restoran gibi mekanların iç ve dış aydınlatma düzenlemelerini tasarlarlar. Tasarımlarında estetik ve işlevsellik unsurlarını dikkate alan aydınlatma tasarımcıları, enerji tasarrufu ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini de göz önünde bulundurarak projeler geliştirirler.
Peyzaj Aydınlatma Tasarımı
Aydınlatma tasarımcılarının yoğun olarak çalıştığı diğer bir alan da peyzaj aydınlatma tasarımıdır. Parklar, bahçeler, yol kenarları, köprü ve kavşaklar gibi kamusal alanların aydınlatma düzenlemelerini gerçekleştiren tasarımcılar, bu alanda görsel güzellik, güvenlik ve enerji verimliliği gibi dikkate alınması gereken kriterlerle projeler ortaya koymaktadırlar.
Tiyatro, sinema ve televizyon Aydınlatması
Sanatsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği tiyatro, setlerinin aydınlatma ihtiyaçlarını karşılamak için de aydınlatma tasarımcılarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu alanda çalışan tasarımcılar, oyunların ve gösterilerin yönetmene ve oyunculara en uygun ışık ve atmosferi sağlayabilecek aydınlatma sistemlerini tasarlamakla sorumludurlar. Aynı zamanda teknik ekip ve seyircinin konfor ihtiyaçları da aydınlatma tasarımcılarının dikkate aldığı önemli noktalardır.
Müzeler ve Sergi Alanları Aydınlatması
Tarihi yapılar, sanat galerileri, müzeler ve sergi alanlarının aydınlatma sistemleri, eserlerin korunması ve sergilenmesi açısından büyük öneme sahiptir. Bu alanda çalışan aydınlatma tasarımcıları, eserlerin aydınlatılmasının yanı sıra ziyaretçi ve personel güvenliği ve konforunu sağlayabilecek aydınlatma sistemlerini tasarlamaktadırlar. Ayrıca, enerji verimliliği ve maliyet etkinliği de önemli kriterlerdendir.
Endüstriyel Aydınlatma Tasarımı
İmalat, depolama ve lojistik gibi endüstriyel alanların aydınlatma ihtiyaçlarının karşılanması, operasyon süreçlerinin etkinliği ve işçi sağlığı açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, aydınlatma tasarımcılarına bu alanda büyük sorumluluk düşmektedir. Endüstriyel aydınlatma tasarımcıları, iş güvenliği ve ergonomi gibi konulara önem vererek enerji verimli ve işlevsel aydınlatma sistemleri geliştirirler.
