Vatman Nedir? Nasıl Olunur?

Şehir içi yolcu taşımada kullanılan, yol üzerine döşenmiş özel raylar üzerinde elektrik gücüyle hareket eden yolcu taşıtlarına tramvay ismi verilir. Bu araçları kullanan kişilere ise vatman denmektedir. Günlük yaşamda tramvay ve metro sürücüsü olarak adlandırılan vatmanlık mesleği; özellikle raylı sistemler teknolojisinde ortaya çıkan gelişmeler ve şehir içi ulaşımda tramvay ve metro gibi raylı ulaşım araçlarının önem kazanması neticesinde büyük bir ihtiyaç halini almıştır.

Vatmanlar genellikle çok fazla değişim olmayan güzergahlarda görev alırlar. Vatmanlar görevlerini kendilerine ayrılmış olan bölümde gerçekleştirir. Vatman olabilmek için belediyelerde açılan duyuruları takip etmek gerekir. En az lise mezunu olanlar, belediyelerde vatman ihtiyacı oluştuğu zaman başvuru yaparak, kursa katılırlar. Kursu başarıyla tamamlayan adaylarla yazılı ve sözlü mülakat yapılır. Başarıyla tamamlayanlar vatman unvanı almaya hak kazanır.

Bu alanda çalışmak isteyen adayların çalışma şartlarını iyi bir şekilde inceledikten sonra başvurularını yapmaları daha doğru olur. Vatmanlık göründüğünden daha zorlu bir çalışma ortamına sahiptir. Alınan sorumluluklar neticesinde güvenli bir sürüş sunmaları gerekir.

Vatman Ne Demek?

Vatman; şehir içi hatlarda ulaşım için kullanılan tramvayların ve metroların sürücülerine verilen addır. Genellikle makinistlik ile karıştırılan vatmanlık sadece şehir içi ulaşım sağlayan ve yoldan herhangi bir yüksekliğe sahip olmayan raylı sistemlerde görev yapan kişilere verilen addır.

Vatman kelimesi Fransızcadan gelmiştir Türkçe sözlük anlamı “tramway sürücüsü” olarak geçmektedir. Makinist vatmanlardan farklı olarak banliyö trenleri ve benzeri şehir içi veya şehirlerarası ve ülkeler arası yolcu veya yük taşımacılığı yapan tren şoförlerine verilen unvandır.

Vatmanlık sorumluluk isteyen bir görevdir. Yolcu iniş binişlerinin kontrolünü yapmak, ray üzerinde seyir halindeyken güvenli sürüş yapmak, ulaşım aracına ait teknik arıza oluşacak hallerin bilgisini yetkililere iletmek önemli görevleri arasında sayılabilir. Vatman olmak isteyen adayların yaptıkları başvurular neticesinde aldıkları eğitim ve eğitimi başarıyla tamamlamaları neticesinde bu meslekte yer alıp almayacaklarını belirlenir.

Vatman Nasıl Olunur?

Vatman olmak önemli sorumlulukları da üstlenmek anlamına gelir. Öncelikle vatman olarak görev almak isteyenlerin bedensel ve zihinsel bakımdan herhangi bir özrünün olmaması gerekir. Göz el ayak ve işitme organlarını eşgüdümle kullanabilmesi kabul şartlarındandır.

Sorumluluk sahibi ve sabırlı aynı zamanda soğukkanlı kimseler olmaları oldukça önemlidir. İletişimlerinin kuvvetli olması ve sorunlar karşısında hızlı çözüm üretme kabiliyetine sahip olmaları da gerekir. Bu özelliklere sahip olan kişilerin vatmanlık mesleğini rahat ve başarılı bir şekilde yerine getireceği görülmektedir.

Vatmanlar belediye bünyesinde iş tanımı alabilmektedir. Belediyeler vatman gereksinimi geliştiği zaman kurs açacaklarını yayınlarlar. Belediye kursları kapsamında toplamda 23 ayı kapsayan teorik ve pratik bilgiler içeren bir program ile vatman adayları yetiştirilir. Kursu tamamlayan adaylar, yazılı ve sözlü mülakata alınır. Her iki kısmı da başarıyla tamamlayan adaylar vatman olarak göreve başlayabilme imkanı elde eder. Yukarıda saydığımız özellikler dışında vatman olmak için gerekli koşullar aşağıda sıralandığı gibidir.

• En az lise ya da dengi bir okuldan mezunu olmak.

• Askerliğini tamamlamış olmak.

• 35 yaşından büyük olmamaları gerekir.

• Bedensel ve zihinsel özrü olmaması en önemli şartlardandır.

Vatman Maaşları

Vatmanların en temel ve önemli sorumlulukları iniş biniş kontrolü yapmak, yolculuk esnasında güvenli sürüşte bulunmak ve olası teknik arızları yetkililere bildirmektir. Tüm bu önemli görevler incelendiğinde hiç te göz ardı edilemeyecek kadar önemli sorumluluklara sahip oldukları görülür. Yolcu taşıma güvenlik anlamında oldukça önemi bir sorumluluktur.

Bu mesleği tercih etmeyi düşünenlerin en çok merak ettiği konu ise aldıkları sorumluluğa karşılık alacakları ücrettir. 2021 yılı için belirlenen vatman maaşları en düşük ortalamaya göre 3800 TL olarak görülmektedir. Yapılan araştırmalar neticesinde üst limitin 5500 TL’ye kadar çıktığı da görülmektedir.

Vatman maaşları kişilerin tecrübesine göre de değişiklik gösterir. Yeni başlayanlar 1 sene kadar eğitim aldıktan sonra bu ücretlere ulaşmaya başlayacaktır. Çalışma şartları incelendiğinde ise haftanın tüm günlerinde uygulanan vardiyalı sistem esasına dayanır. Hat güzergahına göre çalışmalar belirlenmektedir.

Günlük en fazla 8 saat çalışma süreleri belirlenir. Ek mesailere ise zaman zaman gerekli durumlarda rastlanabilir. Özellikle resmi tatillerde ve dini bayramlarda çalışmaları kesintiye uğramaz. Adaylar çalışmalarını iş güvenliği esaslarına göre yürütür. Taşıma esnasında her hangi bir problemle karşılaşmamaları için gerekli tüm önemler özenle alınır.

Vatmanların Görevleri ve Sorumlulukları Nelerdir?

Vatmanlar çalışmalarını belirlenen görev çizelgesine uygun olacak şekilde yerine getirirler. Aldıkları uzun süreli eğitimler neticesinde donanımlı, teknik bilgiye sahip meslek mensupları olarak yetişmiş olurlar. Vatmanlar, işletmenin genel çalışma prensipleri uygun olarak; araç, gereç ve ekipmanları etkin bir şekilde kullanma becerisi sergilemeleri gerekir.

İşçi sağlığı, iş güvenliği ve çevre düzenlemelerine özen göstermeleri beklenir. Mesleğin kendilerinden beklentisine uygun olarak; verimlilik ve kalite gereklerine dikkat etmeleri gerekir. Çalışmalarını belirlenen saatlere uygun olacak şekilde tamamlarlar. Vatmanların en temel görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir.

• Tramvay ya da metroyu yola çıkarmadan önce gerekli kontrolleri yapmaktan sorumludurlar.

• Belirlenen hareket güzergahına uygun bir şekilde seyir esnasında aracın hızını ayarlamaları gerekir. Duraklarda harcanan zamanı iyi düzenleyerek tramvayı ya da  metroyu kullanmaları gerekir.

• Seyir esnasındayken yol güzergahını sürekli gözlemlemeleri gerekir. Hat üzerindeki uyarı ve işaretlere uymaları kurallar içinde en önemlilerindendir.

• Seyir halindeyken yol güzergahı üzerinde yayalara ve kara yolu araçlarına dikkat etmeleri gerekir.

• Arızalarda ya da kazalarda gerekli müdahaleyi yapmaları, emniyet ve hareket amirliği beklentilerine uygun olarak kaza raporu tutulmasını sağlamaları gerekir.

• Kendisine belirtilen talimatları yerine getirmeleri ve gereken tedbirleri almaları beklenir.

• Tramvay ya da metronun bakım kartlarını tutmaktan sorumludur.

• Seyir esnasında gerektiğinde yolcuları bilgilendirmek ve yönlendirmekten sorumludur.

• Yolcuların varsa dilek ve şikayetlerini yetkililere bildirmesi gerekir.

• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaktan sorumludur aynı zamanda kurallara uyulmasını sağlamak gibi görevleri yerine getirir.