Türkiye'de İlaç Alanındaki Son Gelişmeler

Türkiye’deki ilaç sektöründe faaliyet gösteren firmaların %26’sı tamamen yabancı destekli sermayeli ilaç firmalarıdır. Toplamda ilaç üretimi çalışmalarıyla ilgilenen 11 tane firma bulunmaktadır. Bu 11 tane firmanın içinde daha önceki “Türkiye'de ve Dünyada İlaç Ekonomisi” konulu çalışmada bir tanesinin Türk Silahlı Kuvvetlerine ve bazı kolluk kuvvetlerine ilaç üretimini gerçekleştiren kamuya ait bir firmanın olduğunu ifade etmiştik. Diğer 10 firmanın tamamı özel sektör olup, bunlar dan 8 tanesinin yabancı sermayeli şirketler kapsamında yer almaktadır.

Aşağıda yer alan tablo 1'de ilaç endüstrisindeki son gelişmeler ışında yerli ve çok uluslu firmalarının payları, makro-mikro değişimler, müşterilerinin çeşitliliği gibi değerler bir arada verilmiştir. Türkiye Avrupa’nın bazı ülkeleri dışında ilaç pazarı kapsamında Avrupa genelinde 6. sırada yer almaktadır. Tablo 1’de ifade edildiği gibi Türkiye’de ilaç piyasası yabancı ve yerli firmalar açısından değerlendirildiğinde oldukça parçalı bir şekilde olduğu görülmektedir. Bunun dışında dikkat edilmesi gereken ve bir avantaj olarak görülebilecek yerli ilaç pazarı sektörü de bulunmaktadır.

Tablo 1: Türkiye'de İlaç Endüstrisinin ve Müşterilerinin Piyasada Mevcut Durumu

İlaç Firmaları

Makro Ekonomik Trendleri

Müşteri Olan Kişiler

Çokuluslular

Sosyal Sigorta Kurumu kapsamında olanları %23'ü

136 firma arasında yaklaşık 40 tanesinin piyasa payı 1999 yılında %48'lerde iken 2002 'da ise %53 sevilerine kadar çıktığı ortaya çıkmıştır.

Devlet, Özel ve SSK gibi işletme çalışanları sigorta kapsamında ilaç masrafları karşılanması

Yerli Büyüklük Değeri( > 50 milyon Amerikan Doları)

Eflasyon Durumu

Bağ-Kur %28 i

136 firmanın piyasa payı ise 1999 yılında %27 iken 2002 yılında ise %24 de kadar düşmüştür.

Yurtiçi Milli Gelir

Serbest Meslekli çalışan kişilerin ilaç giderlerinin sigortalatması

Yerli Orta ( değer aralığı 5 - 50 milyondan $ -

Sağlık Harcamalarındaki İlaçın Gerçek Payı

Emekli Sandığı %23 ü bir değeri

136 firmanın 16 tanesinde piyasa payı 1999'da %23 iken 2002 yılında ise % 20 ye kadar düşmüştür.

Memurların sigorta kapsamında olması

Yerli Küçük ( değer aralığı < 5 milyon $ ve üzeri

Özelde %26'lık değeri

136 firmanın 74 tanesi piyasa payı 1999 yılında %2 iken 1 puanlık bir değerle %3 yükseldiği görülmüştür.

Hasta Ödemeleri ve özel sigorta masrafları

İlaç sektörünün birleşme ve satın alma işlemleri 2007 yılından itibaren gerçekleşerek büyüme yoluna gidilmiştir. Bu satın alma işlemleri çok uluslu diyebileceğimiz şirketlerde, şirket evliliği yoluyla gerçekleşmiştir.

Piyasada varlığı devam ettiren fakat ilaç hammaddesi üretmeyen diğer şirketler yalnız dışarıdan hammadde temin etme yoluna gidilerek Türkiye’de ilaç üretir durumdadır. Ancak Türkiye’de patentsiz veya patentli konuma gelmiş olan bütün ilaçların üretilmesinde önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Dış kaynaklı şirketler tarafından satın alınmış veya yukarıda ifade ettiğimiz şekilde birleşme yoluna gitmiş olan firmaların Türkiye’de yeni ilaç geliştirmeleri ve araştırmalarıyla ilgilenebilirler.

İlaç Sanayisinde Uygulama Kuralları Nelerdir?

İlaç sanayi uygulama kurallarına girmeden önce iyi imalat olarak tarif edilene Good Manufacturing Pratices (GMP) ve kontrol uygulamaları olarak gösterilen Good Laboratory Control Practices (GLP) ifadeleri bilmek gerekir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen Good Manufacturing Pratices (GMP) uygulamaları ülkemizde 1984 yılında yürürlüğe girmiştir.

Ülkeler, ilacın vatandaşları için önemli birer değer olduğunu ve bu değerin sadece ilacı yazan ve üreticinin sorumluluğuna bırakılmaması gerektiği bilincine varmasıyla Dünya Sağlık Örgütüyle birlikte; GMP ve GLP konularında yol gösterici yönergeler hazırlamışlardır. Bu durumda devletlerinde, ilaçların Qıality, Safety, Efficacy ) güvenilir ve kaliteli aynı zamanda etkin olarak elde edilme, hazırlaması ve kendi vatandaşlarına etkin diyebileceğimiz ilaç sunulmasında sorumluluğu paylaşır noktasına gelmiştir.

Türkiye’de İlaç Üretimi Nasıldır?

Ülkemizde ilaç sektöründe, antibiyotikler ve analjezikler en başta olmak üzere fermantasyon ekstraksiyon, ve sentez gibi yöntemeler kapsamında ilaç etken maddesi üretilmesine rağmen, hammaddelerin büyük bir bölümü yaklaşık %80 ve üzeri ithalat yoluyla sağlanmaktadır. Tarihsel sürecine bakıldığında ilaç hammaddesi 1965 yılından itibaren üretilmeye başlanmış ve 1971 yılı sonrası ise fermantasyon yoluyla oksiterasiklin tetrasiklin ve diğer türevlerinin üretimi sağlanmaya başlanmıştır.

21. yüzyılda ağrı kesicilerin büyük bir bölümü, gastroentestinal sistem (bağırsak ve mide), antibiyotikler, kardiyo-vaskuler sistem ( kalp ve damar) ve hastalık durumlarında kullanılan etken maddeler başta olmak üzere genel toplamda 48 kalemde ilaç etken maddeleri yurtiçi kullanımı ve ihracatı da dahil olmak üzere Türkiye’de üretilmektedir.

İlaç Endüstrisi İşverenleri Sendikalarının raporlarına göre; Ülkemizde ilaç pazarında antibiyotik tüketimleri yüzde 17,2’lik değerle birinci sırada yer aldığı ortaya çıkmıştır. Kişilere sağlık kurumları tarafından hastalık tanısı koyulduktan sonra, tedavi sonraki süreç kapsamında yani korunma aşamalarında ilaçlara gereksinim duyulur.

İlaç endüstrisi, koruyucu tedavi edici ve besleyici olarak kullanıma sunulan bitkisel, hayvansal, sentetik ve biyolojik unsurlu kimyasal maddeleri bilimsel standartlara göre ve farmasötik teknolojiye uygun belirlenen dozlarda birleşik ve basit farmasötik şekiller noktasına getirilerek aynı zamanda seri üreterek tedaviye sunan bir sanayi alanı olarak karşımıza çıkmaktadır.

İlaç Ekonomisinde Değerlendirme

İlaç ekonomisinin değerlendirmelerinde minimizasyon analizi, sağlık hizmetlerinde maliyet fayda analizi, maliyet-etkililik analizi, maliyet-yarar analizi değerleri kullanılır. Aynı değerler sağlık ekonomisi değerleri olarak da bilinmektedir. İlaç ekonomisi sektöründe kanıta ve bilimsel veriye dayalı çalışmalar somut biçimde, optimal sağlık kaynak tahsisine öncülük yapar. Herhangi bir farmaekonomik değerlendirmede önemli bir husus sağlık ekonomisi için yapılan analizlerin hangi açıdan ele alınması gerektiğine karar verir.

Bu duruma verilebilecek en iyi örnek ise toplumsal veya kurumsal olarak ele alınmasıdır. İlaç ekonomilerine bakış açısı ve çalışmaları, kişinin gerek duyulan ilaç kullanımıyla ilgili tasarruf sağlamayı veya gerek görülen ilaç yerine başka bir ilaç kullandırarak maliyet azaltmayı amaç haline getirmez. Burada göz önünde bulundurulması gereken husus kaynakların etkin kullanımı ve denetimidir.

Türkiye’de Etken Madde Üretimi Yapılıyor Mu?

21 . yüzyılda ağrı kesicilerin büyük bir bölümü, gastroentestinal sistem (bağırsak ve mide), antibiyotikler, kardiyo-vaskuler sistem ( kalp ve damar) ve hastalık durumlarında kullanılan etken maddeler başta olmak üzere genel toplamda 48 kalemde ilaç etken maddeleri yurtiçi kullanımı ve ihracatı da dahil olmak üzere Türkiye’de üretilmektedir.

Türkiye’de İlaç Hammaddesi Ne Zaman Üretilmiştir?

Ülkemizde ilaç sektöründe, antibiyotikler ve analjezikler en başta olmak üzere fermantasyon ekstraksiyon, ve sentez gibi yöntemeler kapsamında ilaç etken maddesi üretilmesine rağmen, hammaddelerin büyük bir bölümü yaklaşık %80 ve üzeri ithalat yoluyla sağlanmaktadır. Tarihsel sürecine bakıldığında ilaç hammaddesi 1965 yılından itibaren üretilmeye başlanmış ve 1971 yılı sonrası ise fermantasyon yoluyla oksiterasiklin tetrasiklin ve diğer türevlerinin üretimi sağlanmaya başlanmıştır.

Türkiye’de Yabancı İlaç Firması Var Mıdır?

Türkiye’deki ilaç sektöründe faaliyet gösteren firmaların %26’sı tamamen yabancı destekli sermayeli ilaç firmalarıdır. Toplamda ilaç üretimi çalışmalarıyla ilgilenen 11 tane firma bulunmaktadır. Bu 11 tane firmanın içinde daha önceki “ilaç Ekonomisi” konulu çalışmada bir tanesinin Türk Silahlı Kuvvetlerine ve bazı kolluk kuvvetlerine ilaç üretimini gerçekleştiren kamuya ait bir firmanın olduğunu ifade etmiştik. Diğer 10 firmanın tamamı özel sektör olup, bunlar dan 8 tanesinin yabancı sermayeli şirketler kapsamında yer almaktadır.