Neden Hayır Diyemiyoruz?

Profesyonel koç Burcu Topçu Ekelik ile neden hayır diyemediğimizi konuştuk. Hayır diyebilmek için neye ihtiyacımız olduğu konusunda koçluk aldık. 

Burcu Topçu Ekelik Kimdir?

Şu anda 4 şapkada ilerliyorum. Profesyonel koçluk, eğitmenlik, danışmanlık ve mentörlük yapıyorum. 1 yıla aşkın süredir enstitü ailesinin içindeyim. Çok sayıda eğitimim var. 40 yaşındayım, evliyim 2 oğlum var. Antalyalıyım, Antalya’da oturuyorum. 20 yıla yakın kurumsal sektörde deneyimim var. Bankadan ayrıldıktan sonra duygusal zeka tarafını ilerletmek istedim, yapmak istediğim şey gideceğim yolu bulmaktı. Bir modül daha alayım derken kendimi o gömleğin içinde buldum. 

Zaman Yönetimi Eğitimi ile başladık enstitüde, ardından eğitimlerim sıralandı. İmaj ve Algı Yönetimi, Koçvari Liderlik Eğitimi, Duygusal Zeka Eğitimi, Kendi Kendine Koçluk (3K) Eğitimi, Emlak Danışmanlığı Kursu ve kurumsal eğitimlerim Değerler, Vizyon ve Misyon Eğitimi (Kurumsal) ve İtibar Yönetimi Eğitimi (Kurumsal). Hayır diyebilmek eğitimi de zaman yönetiminden çıktı. 

Hayır diyebilmenin dayanılmaz hafifliği

Bugün anlatmaktan çok göstereceğiz. Hayır diyememenin temeldeki noktası sınırlar. Points of You (POY) tekniği kartlarla oluşan bir koçluk aracı. Bir psikolog ve fototerapist var. Aynı koçluk okulunda tanışıyorlar. Koçluğun iç görü sürecinde kendi alanlarından da bildikleri için onu kolaylaştırıcı şeyler düşünüyorlar. Hikaye bu şekilde başlıyor. Farklı merceklerden çekilen fotoğrafları bir araya getirip oyun oluşturuyorlar. Fotoğraflar var, kelimeler var, güçlü sorular var. İFc akredite bir eğitimden. Türkiye sorumlularından aldım. 

Hayır diyebilmenin dayanılmaz hafifliğini yaşayacağız. Bir kart çekeceğim ve o kartla ilgili sorular soracağım. Cevaplarla yeni sorular. 4 kart açacağız. Ve en sonunda neden hayır diyemediğimizi öğreneceğiz. Hayır demekle ilgili odak konusu seçin ve önünüzdeki kağıtlara yazın. 

• İlk kartı seçtik, kelimesi netlik. 

• İkinci kelime özgünlük

• Üçüncü kelime meli-malı. 

• Dördüncü kelime hedef.

Notları aldım, doğru iletişim duydum, empati duydum. 

Hayır demeyi nasıl öğreniyoruz?

Hayır diyememekle ilgili kendi üzerimde çalışmalar yaptığımda bir işeyin farkına vardım. İşim temel noktası sınırlar. Sınırlar ne demek? Nehir olduğunu varsayın, nehrin bir tarafında da eviniz olduğunu, nehrin öbür tarafında da hayatınıza girmiş, eşiniz, çocuklarınız, iş arkadaşlarınız her kimse. Sınırlar üçe ayrılıyor: bedensel, zihinsel ve duygusal sınırlar. 

Nehrin karşısında hayatınızdaki herkes var, bu tarafta kendimize ati sınırlar. Çitimiz aslında kişisel sınırlarımız. Hayatımıza girmiş birilerinin evimize gelmesi için o nehre köprü kurmaya ihtiyacımız var. Köprüyü aslında biz atarız. Karşıdan beklediğimizde o özgüven olmaz. Biri atıp geçse ilk kapıya vuracak, gelecek sizinle sohbet edecek. Ya çiçeklerinizi zarar verirse.. Sınırlarımız ihlal oluyor. 

Her hayır diyemediğimizde genetik olarak ilk öğrendiğimiz zamana gidiyoruz. Nasıl öğreniyoruz hayırı? Sürekli -ma eki geliyor. Biz de kendimize bir özgürlük alanı oluşturmaya çalışıyoruz. Sınırlarımızı çizmek istiyoruz. Boş bir sayfada bir noktayız. Milyarlarca insanın içinde noktayız. Hayvanlar, insanlar, bitkiler özgürlük alanları var. Birbirine bu alanlar çarpıyor.

Hayır demede en önemli nokta nedir?

Hayır demede en önemli nokta nasıl hayır diyeceğiz. En zor hayır denecek yer ailedir. Aile kurumsal bir iş yeri gibidir. Baba CEO’dur, anne halka ilişkiler sorumlusu, çocuklar çalışandır, komşu akraba da müşteridir. Bu kurumsal yapıda sınırlarımıza nasıl dikkat edersek, dışarıda da o kadar diyebiliriz. Dört anlaşma diye bir kitap var, öneriyorum herkese.

Bundan sonra nasıl hayır diyebilirsin?

Hayırla başladığımızda karşı taraf değerlerine saldırı algılıyor ve karşı taraf duvar örüyor. O duvarı siz örmüş oluyorsunuz. Hayır diyememenin özündeki nokta neye odaklandığımız. Kafamızda hep bir şey oluyor. Bir kere evet dedin. Bundan sonra nasıl hayır diyebilirsin?

Kendimde yaptığım bir formül var. Bir şey istendiğinde dinliyorum karşıyı, doğrudan iletişim kurmak, duyguyu hissediyorum. Kaygı ve korku var. Diyorum ki seni kaygılı ve son ana geldiğimden seni pişman görüyorum. Hayali bir adım atıyorum. Sonra o adıma değer mi diyorum. Sonra bakıyorum, kaygılı, korkulu pişman. Benim hangi değerime zarar verir. Sonra diyorum ki gerçekten yapmak isterdim ama bir başka işim var?

Odağı, aynayı kendimi çeviriyorum ve ne hissettiğime bakıyorum. Kapıyı açmaya değer mi? Kendime sorduğum soru bu. 

Hayır dedikten sonraki duygu

Hayır dediğimden sonra ne hissediyorum? Keşke demeseydim. Sürekli birilerinin aferin demesine ihtiyacımız var. Hayatımızın her tarafında yapıyorum. Hayır demek cesaret gerektiren bir iş. Cesareti toplayıp hayır dediğimizde, pişmanlığını da satın alıyorum. O tutku bizi tekrara düşüyordur. Öz değer dediğimiz şeye geliyoruz. Önce kendini düşünmek ve önce kendine değer vermek. Hayır diyerek kendinizde nelere evet diyorsunuz? kendimize hayır dağimizin farkında mıyız?

Kendimize hayır diyoruz, kendimize ayıracağımız amana hayır diyoruz. Hayır diyecek kendine evet demek ve kendini takdir etmek de önemli. 

Doğru hayır ne zaman denmeli?

Gerçekten hayır demek istiyor musun? Hayır dediğinde ne olacak? Temel nokta gerçekten hayır demeyi mi istiyoruz. Ne olursa ne hissedersen hayır demelisin? Benimki mecazi olarak adım atma durumu. Her hayır kaçan bir fırsat gibi düşünülüyor. Bunun ayrımına varabilmen için temelde düşünce şu. Bu istenen şey bana ne katma değer sağlayacak?

Hayır diyebilmek kolay değil, uzun uzadıya çalışılacak ve hayatın her dönemine alınacak bir konu. Bir defterini olabilir. Bugün kendime neye evet dedim? Her hayır değiniz oraya yazabilirsiniz. Arkadaşıma hayır dedim, kendime bir araştırma hediye ettim. O hayır sizde ne fırsat yakalıyor? Buna dikkat etmek önemli. 

Hayır diyebilmek eğitiminde neler anlatıyorsunuz?

i̇ki yönlü poy kullanacağım. farklı bir eğitim olacak. yoğun bir eğitim içeriği var. kişinin o eğitimden sonra hayır diyebilmekle ilgili spesifik bir şey çıkaracak iki oyun daha gelecek. kişisel gelişim eğitimlerinin şöyle bir güzelliği var, hemen etkisi yokmuş gibi görünüyor ama, istikrarlı olduğunda oradan elde ettiğiniz şey mesleğinizle ilgili başka bir şeyi destekliyor. özgüven dediklerinin yüzde 80’i hayır diyebilmek. kariyer yönetimi için de hayır demeye gerek var. 

Hayır demede en önemli nokta nedir?

Hayır demede en önemli nokta nasıl hayır diyeceğiz. En zor hayır denecek yer ailedir. Aile kurumsal bir iş yeri gibidir.

Doğru hayır ne zaman denmeli?

Her hayır kaçan bir fırsat gibi düşünülüyor. Bunun ayrımına varabilmen için temelde düşünce şu. Bu istenen şey bana ne katma değer sağlayacak?

Neden hayır diyemiyoruz?

Hayır diyememekle ilgili kendi üzerimde çalışmalar yaptığımda bir işeyin farkına vardım. İşim temel noktası sınırlar. Sınırlar üçe ayrılıyor: bedensel, zihinsel ve duygusal sınırlar.