Kişisel Gelişim Nedir? Planlama Nasıl Yapılır?
Kişisel gelişim, yaşam boyu süren bir öğrenme ve dönüşüm yolculuğudur. Dış dünyadan gelen bilgi ve deneyimlerle sürekli değişen bir varlık olarak insan, doğduğu andan itibaren sürekli bir evrim içerisindedir. Bu evrim, bireyin kendisini tam anlamıyla gerçekleştirebilmesi için gereklidir. Hayatta kalma içgüdümüze sadık kalarak ve hedeflerimize ulaşma arzumuzla bu süreç boyunca yeni yetenekler ve nitelikler geliştirmemiz gerekebilir. Yani aslında kişisel gelişim, yaşamın her evresinde bir zorunluluk gibi görülebilir. Bu yazıda, kişisel gelişimin neden bu kadar önemli olduğuna, kişisel gelişim planı nasıl yapılır ve kişisel gelişimi tamamlama yolunda hangi adımlar atılabilir sorularına dair kapsamlı bir bakış açısı sunmaya çalışacağım.
| Kişisel Gelişim Konuları | Açıklama | Neden Önemli |
|---|---|---|
| Kişisel gelişim süreci | Hayat boyunca yeni yetenekler ve nitelikler kazanmayı gerektirir. | Hayatta kalma ve hedeflere ulaşma gerekliliği yüzünden önemlidir. |
| Kendini gerçekleştirme | Bireyin kişisel gelişimini tamamlayabilmesi için bazı ihtiyaçların karşılanması gerekliliğini ifade eder. | Bireyin en yüksek potansiyeline ulaşması ve arzularının gerçekleşmesi için gereklidir. |
| Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi | Bireyin kişisel gelişimini belirleyen ihtiyaçların sıralamasını ifade eder. | Bireyin hangi aşamada neye ihtiyacı olduğunu belirler ve kişisel gelişim sürecini hedefler. |
| Kişisel vizyon geliştirme | Gelecekte hedeflerin ne olacağını belirleme sürecidir. | Hedeflere ulaşmak ve kişisel gelişimi sürdürebilmek için gereklidir. |
| Kişisel gelişim planlama | Gelecekte ulaşılmak istenen yer ve bu hedefe ulaşma yolu üzerinde plan yapmayı gerektirir. | Hedefleri gerçekçi kılar ve gerçekleştirme olasılığını artırır. |
| Planı uygulama | Oluşturulan planı hayata geçirme sürecidir. | Planların işlevsel hale gelmesi ve hedeflere ulaşmak için gereklidir. |
| Öğrenme arzusu | Bireyin yeni bilgiler ve beceriler kazanma isteğidir. | Kişinin kendini geliştirme sürecini sürekli hale getirir ve potansiyelini artırır. |
| Motivasyon | Bireyin hedeflerine ulaşmak için gerekli enerji ve isteği sağlar. | Hedeflere ulaşmayı sağlar ve kişinin istek ve enerjisini yükseltir. |
| Hedef belirleme | Kişinin gelecekte neye ulaşmak istediği ve bu durum için ne yapması gerektiğini belirler. | Kendini geliştirmenin yönünü belirler ve ilerleme kaydetmeyi sağlar. |
| Duygusal zekâ | Kişinin duygusal durumunu anlama ve buna göre hareket etme yeteneğidir. | Kişisel gelişimin bir parçasıdır ve ilişkileri ve genel yaşam kalitesini geliştirir. |
Kendini Gerçekleştirme ve Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi
Kendini gerçekleştirme kavramı, Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisiyle sıkı sıkıya bağlıdır. Abraham Maslow, 20. yüzyılın önde gelen psikologlarından biridir ve bireylerin potansiyelini keşfetmesi ve gerçekleştirmesi konusundaki fikirleri ile ünlüdür. Bu teori, belli ihtiyaçlar karşılanmadıkça bireyin kendisini tam anlamıyla gerçekleştiremeyeceğini öne sürer.
Fizyolojik İhtiyaçlar: Bu basamağın en temelinde yer alır ve yiyecek, su, uyku gibi en temel yaşamsal ihtiyaçları kapsar.
Güvenlik İhtiyaçları: Fiziksel güvenliğin yanı sıra ekonomik ve sosyal güvenliği içerir.
Aidiyet ve Sevgi İhtiyacı: İnsanlar olarak bir topluluk parçası olma ve ilişkilerde sevgi ve aidiyet hissetme ihtiyacı duyarız.
Saygı ve Kendine Saygı İhtiyacı: Diğerleri tarafından saygı görmek ve kişisel başarı hissi, özsaygı ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olur.
Anlama ve Bilgi İhtiyacı: Dünyayı anlama ve bilgi edinme ihtiyacı bu basamakta yer alır.
Estetik İhtiyaçlar: Düzen, güzellik ve estetik arayışı bu aşamada kendini gösterir.
Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı: Maslow'un piramidinin tepesinde, bireyin potansiyelini gerçekleştirmesi ve maksimum seviyeye ulaşma arzusu yatar.
Bu hiyerarşinin en tepesindeki kendini gerçekleştirme arzusu, Maslow'a göre kişinin en yüksek potansiyelini keşfetme ve gerçekleştirme ihtiyacıdır (Maslow, 1943). Ancak bu ihtiyacı karşılayabilmek için diğer tüm aşamalar bir dereceye kadar karşılanmış olmalıdır.
Kişisel Gelişim Sürecinde İzlenmesi Gereken Adımlar
Kişisel gelişimi tamamlamak için belirli adımlar izlemek gereklidir. Her birey, kişisel gelişim yolculuğunda farklı yollardan geçse de, izlenebilecek bazı evrensel basamaklar vardır.
1. Kişisel Vizyon Geliştirmek
Kişisel gelişiminizi tamamlamanın ilk adımı kendinize bir vizyon belirlemektir. Kişisel vizyon, gelecekte nerede olmak istediğinize dair bir fikir verir. İş görüşmelerinde sıklıkla karşımıza çıkan "Kendinizi 5 yıl sonra nerede görüyorsunuz?" sorusu da aslında kişisel vizyonunuzun bir parçasını ifade eder. Bu aşamada, kendi benzersiz hedeflerinizi netleştirmeniz ve bunları yazılı hale getirmeniz oldukça önemlidir.
2. Kişisel Gelişim Planlama
Bir vizyon belirlediğinizde, bu vizyonu gerçekleştirmek için bir plan hazırlamanın zamanı gelmiştir. Planlama, hayallerinizi somut hedeflere dönüştürmenin bir yoludur. Birçok insan kişisel gelişimlerini planlarken hangi adımları atacakları konusunda kararsız kalabilir, bu yüzden aşağıda kişisel gelişim planlama sürecine dair bazı öneriler bulunmaktadır:
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde yeme-içme ve uyku gibi fizyolojik ihtiyaçlar yer alır. Yani hayatta kalmak için ilk önceliklerimiz. Uyumadan 17 gün yaşanabildiğini test eden bir araştırma okumuştum.
İkinci olarak güvenlik ihtiyacıdır. Hem fiziksel güvenlik ihtiyacı hem de ekonomik-sosyal güvenlik ihtiyacı bu başlıkta ele alınabilir.
Üçüncü ihtiyaç ise sevme, sevilme ve bir gruba ait olma ihtiyacıdır. Aidiyet ihtiyacı bu bölümde yer alır.
Saygı görme ve saygınlık ihtiyacı ise dördüncü basamaktadır.
Beşinci ihtiyaç anlama ihtiyacıdır. Yaşadığı ülkede, birimde ve toplumda olup bitenleri anlama ihtiyacı gelir. Diğer anlamda haber alma ihtiyacıda denebilir.
Altıncı ihtiyaç estetik ihtiyacıdır. Sanat ve yaratıcılık bu bölümde ele alınabilir.
Hiyerarşinin en üstünde ise kendini gerçekleştirme ihtiyacı vardır.
Kısa ve Uzun Vadeli Hedefler Belirleyin: Kısa vadede ulaşabileceğiniz hedefler belirleyin ve daha büyük uzun vadeli hedeflerinize doğru adım adım ilerleyin.
Maslow kişisel gelişimin yolunu şöyle açıklıyor: Duygularınızı anlama ve buna adapte olarak yaşamaktır.
Gerçekçi Ama İddialı Olun: Hedeflerinizin motive edici olması onları ulaşılabilir kılarken aynı zamanda iddialı olması sizi zorlar ve gelişiminizi hızlandırır.
Önceliklendirme Yapın: Hangi hedeflerinizi daha önce tamamlamanız gerektiğini belirleyin ve kaynaklarınızı bu hedeflere yönlendirin.
3. Planı Uygulamak
Artık elinizde bir plan olduğuna göre, uygulama aşamasına geçebilirsiniz. Bu adım, hedefleriniz doğrultusunda somut adımlar atmanızı sağlar. Planınızı uygularken karşınıza çıkabilecek engellere karşı esnek olabilme yeteneği geliştirmek çok önemlidir.
4. Kişisel Gelişim Notları Tutmak
Not tutmak, kişisel gelişiminizi izlemek ve yaptığınız ilerlemeler hakkında somut verilere sahip olmak açısından hayati önem taşır. Örneğin, bir günlük veya haftalık olarak hedeflerinizi ve ne kadar yol kat ettiğinizi not alabilirsiniz.
Gelişiminizi İzleyin: Düzenli olarak ne kadar yol aldığınızı takip edin ve belirlenen süre içinde nasıl ilerlediğinizi değerlendirin.
Yeni Öğrenilenleri Not Edin: Sürecin her aşamasında yeni öğrendiğiniz beceri ve bilgileri kaydedin. Bu notlar, gelecekte motivasyon kaynağınız olabilir.
5. Kişisel Gelişim İlerlemesini Gözden Geçirme
Bu, belki de kişisel gelişimin en önemli adımlarından biridir. Kişisel gelişiminiz üzerine düşündüğünüzde, deneyimlerinizden ne öğrendiğinizi ve neleri daha iyi yapabileceğinizi görme fırsatı yakalarsınız. Kolb'un Deneyimsel Öğrenme Döngüsü'ne göre, deneyimlerimizi gözden geçirerek onlardan ders almak ve anlam çıkarmak öğrenme sürecimizi tamamlar (Kolb, 1984).
Kişisel Gelişimin Önemi ve Özgüven
Ancak kişisel gelişim sadece yetenek ya da bilgi edinmeyle sınırlı değildir. Kişisel gelişim aynı zamanda özgüven arttırma ve yaşam kalitesini yükseltme sürecini de içerir. Kendine güvenen bir birey, zorlukların üstesinden gelmekte daha başarılı olur ve hedeflerine ulaşmada daha kararlı olabilir. Özgüven arttırmak, kişinin yeteneklerindeki artışla kendiliğinden gelen bir süreçtir.
Mesela, yıllar önce bir dil öğrenmeyi denemiştim. İlk başlarda 'Bu kadar zor!' diye düşünürdüm ama aslında asıl zorluk, kendime inanmakta yatıyordu. Zamanla, pratik yaptıkça, küçük başarılar kazanmanın verdiği özgüvenle daha fazlasını başarma cesareti buldum. Bu deneyimim, kişisel gelişim sürecinde özgüvenin ne kadar önemli olduğunu kanıtlayan bir örnekti.
Kişisel Gelişim Çeşitleri
Kişisel gelişim, sadece tek bir alana odaklanmakla sınırlı değildir. Çeşitli alanlarda kişisel gelişim sağlanabilir ve bu da kişiyi daha dengeli ve çok yönlü bir birey haline getirir:
Kariyer Gelişimi: İş hayatına yönelik yeni beceriler kazanmak ve mevcut yetkinlikleri geliştirmek.
Akademik Gelişim: Bilimsel araştırmalar, yeni akademik bilgiler ve öğrenim alanlarında sürekli gelişim sağlamak.
Duygusal Gelişim: Duygusal zekayı geliştirmek ve zorlu duygularla başa çıkma yeteneklerini artırmak.
Sosyal Gelişim: Sosyal etkileşim becerilerini geliştirmek ve ilişkilerde daha etkili ve empatik olmak.
Sağlık ve Zindelik: Fiziksel ve zihinsel sağlığı iyileştirmek için yapılan egzersizler ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını kazanmak.
Sonuç: Kişisel Gelişimde Yolculuk Asla Bitmez
Kişisel gelişim, yaşam boyu sürecek bir serüvendir. Her yeni gün, yeni fırsat ve deneyimlerle dolu bir başlangıçtır. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi ve kişisel gelişim için attığımız adımlar, bizlere bu yolculukta rehberlik eder. Önemli olan, neyi neden yaptığımızı bilmek ve hedeflerimize ulaşmak için hangi yolları denememiz gerektiğinin farkında olmaktır. Hayatınızda bir değişiklik yapmak veya kendinizi daha iyi bir versiyonu haline getirmek istiyorsanız, hemen bir kağıt ve kalem alın, vizyonunuzu yazmaya başlayın. Belki de dışarıda bir yerlerde başka bir kişisel gelişim hikayesi sizin yazmanızı bekliyordur…
Referanslar
Kitaplar:
Maslow, A. H. (1943). "A Theory of Human Motivation". Psychological Review.
Kolb, D. A. (1984). "Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development". Prentice-Hall, Inc.
📌 Unutmayın, her yeni gün sizi gerçekleştirmeyi bekleyen bir potansiyelle birlikte gelir. 🕊️
Celal Bayar Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesinde Lisans eğitimleri, Yıldız Teknik Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi ve Beykent Üniversitesinde İşletme Yönetimi üzerine Tezli Yüksek Lisans yapmıştır. Halen insan kaynakları üzerine doktora tezi yazmakta ve işletmelere insan kaynakları üzerine danışmanlık yapmaktadır.