Size; ülkemizde geleceğin meslekleriyle ilgili araştırmalar yapılıyor ve ortaya çıkan veriler ışığında eğitim politikaları belirleniyor desem, ne düşünürsünüz?
Hemen umudunuzu köreltmek istemem ama ülkemizde böyle bir uygulama maalesef yok. Peki durup dururken nerden çıktı şimdi bu demeyin. Dünyanın gelişmiş pek çok ülkesinde eğitim politikaları bu şekilde belirleniyor. Yetişen genç nesil için ne büyük nimet değil mi? Sadece onlar için de değil; üniversitelerde bu çalışmaya göre programlar açıldığı için, miadını doldurmuş meslekler için yeni mezun verilmemiş oluyor. Bunun neticesi elbette atanamayan veya işsiz üniversite mezunlarıyla dolu olmayan bir ülke. Bizdeyse durum tam tersi, geleceğimiz fütüristlere kalmış gibi görünüyor. Ülkemizde maalesef böyle bir planlama yapılmadan eğitim programları belirleniyor ve dönemler itibariyle anlık büyüme stratejileri rehberliğinde yola çıkılıyor.
Üniversiteye hazırlanan gençlerin ve ailelerinin en çok merak ettiği sorular arasında, "Geleceğin trend meslekleri neler?" ve "Gelecekte hangi meslekler kalıcı olacak ve iyi kazanç sağlayacak?" yer alıyor. Tabii bu soruların yanıtlarını merak edenler sadece öğrenciler ve aileleri değil, gelişmiş çoğu ülke de bu sorulara yanıt arıyor.
Bu yazımda, en çok tartışılan konulardan biri olan geleceğin meslekleri ve yeni oluşacak mesleki rollere değineceğim.
Değişen teknoloji ile birlikte dijital çağda yeni meslekler türüyor ve bazı meslek kolları da yok olmaya yüz tutuyor. Amerikalı ünlü fütürist Thomas Frey, gelecekte teknolojinin birincil istihdam kaynağı olacağını ve alfa neslinin (2010 yılından sonra doğanlar) dronlar, robotlar ve blockchain gibi yaygın teknolojiler etrafında çevrelenmiş işleri işgal edeceğini tahmin ediyor.
Frey, 2035 yılı için en yaygın işleri tahmin ettiği son raporuyla bizi geleceğe doğru yolculuğa çıkarıyor. O halde koltuğunuzu dik konuma getirip, kemerleri bağlayın ve uçuşa hazır olun. İşte tahminlenen 2035 yılının popüler meslekleri:
Robotik
Robotik Mühendisliği; Matrix, Terminator, Star Wars gibi robot ve yapay zeka temalı filmlerde gördüğümüze teknolojiyi günümüze kadar ulaştıran meslektir aslında. Kısaca robot ve robotik sistemlerin tasarlanmasına odaklanmış bir meslek dalıdır denebilir. Robotik Mühendisliğinde çalışan mühendisler; robotların üretimi, tasarlanması ve işleyişiyle ilgili görev alıyor. Şimdiye kadar, insanların gerçekleştirebilecekleri görevleri potansiyel olarak yerine getirebilecek "akıllı robotlar" test edildi ve geliştirildi. Ancak 2035 yılında, akıllı robotlar çeşitli performans optimizasyonları için (bakım, monitoring, programcılar, tedarikçiler,developerlar, UI/UX designerlar gibi) uzmanlara ihtiyaç duyacak. Kreatif düşünme becerisi, problem çözme, analiz yeteneği, kodlama ve tasarım programlarını kullanma gibi yetenekler robotik mühendislerde aranacak özelliklerden olacak.
Peki robotlar insanların yerini mi alacak? Hayır! Sadece çalışanları daha verimli hale getirecek ve karar alma işleyişini hızlandıracaklar. Uluslararası danışmanlık şirketi Oxford Analytica, geleceğin iş modellerine dair Amerika ve Avrupa'da bulunan büyük ölçekli kuruluşlarda görevli 500'den fazla yönetici ve 1000'den fazla çalışanın katılımıyla bir anket gerçekleştirdi. İnsanlar ve robotlar arasındaki ilişkinin dengelenmesi için ortaya çıkacak yeni pozisyonları şu şekilde açıkladı:
2035 yılına kadar otonom araçlar çoktan dönüşmüş olacak. Kendi kendine giden araçlar insan sürücülerin yerini alacak ancak bu durum insanların tamamen resmin dışında kalacağı anlamına gelmiyor aksine bu sektörde yeni fırsatlar doğacak:
Blockchain ilerleyen zamanlarda her yerde uygulanır hale gelecek. Şu an hala gelişmekte olan bir teknolojiyken, gelecekte optimize edilecek. Blockchain sektörünün gelecekte şu rolleri yaratması bekleniyor:
Kripto para birimlerinin, ulusal para birimlerinin yüzde 50'sinin yerini alacacağı tahmin ediliyor. Kripto Para Düzenleyiciler, İşlem Uzmanları, Varlık Yöneticileri, Sigortacılar, Madenciler, Borsa Uzmanı ve Analistler gibi birçok kripto mesleği gelişecek.
3D yazıcılar 2035 yılında günlük hayatımızın bir parçası olacak ve nihayet tüm potansiyelini gerçekleştirecek. Sektör yeni ufuklar açmakla beraber; Dijital Ev Mimarları, Malzeme Bilimciler, 3D Ürün Tasarımcıları, Rekonstrüktif Cerrahi (doku onarım cerrahisi) için 3D Baskı Uzmanları gibi yeni rollere yer açacak.
Sensör Sistemleri Uzmanları
Sensör sistemleri 2035 yılında gelişen bir endüstri olacak. Evlerde, arabalarda, cadde ve binalarda sensörler kullanılacak. Bu sektör; Sensör Tasarımcıları, Montajcılar, Sinyal Mühendisleri, veri Aktarım Uzmanı ve Modelleyicileri gibi daha da gelişmesine hizmet edecek yenilikçi görev fırsatları yaratacak.
Uzay Teknolojisi Yer Hizmetleri
Uzay turizmi 2035 yılında doğal bir olay haline gelecek. Bu sektörde de hazırlık, planlama ve meteorologların yanı sıra; Tafik Analizörleri, Uzay Deneyimi Tasarımcıları, Uzay Etiği Uzmanları gibi roller ortaya çıkacak.
Baştan söyleyeyim araştırmamı yaparken biohacking konusunun bu kadar ilgimi çekeceğini hatta bir biohacker olduğumu bilmiyordum. Bir çoğunuz ismini belki daha önce duydu veya duymadı, ancak bilim-teknoloji makaleleri ve araştırma yazılarının çoğunda bu konu hakkında incelemelere çok sık rastlamanız mümkün. İnsanların vücutlarını hem içeriden hem de dışarıdan destekleyerek, yaşamlarına iyi gelmeyen şeyleri dönüştürmeleri bilimine biohacking deniyor.
Eğer Twitter CEO'su Jack Dorsey’in aralıklı oruç yaptığından, eski NASA görevlisi Josiah Zayner’in CRISPR yöntemiyle kendi DNA'sını düzenlediğinden ya da teknolojinin kalbinin attığı Silikon Vadisi’nde hızla yayılıp trend haline gelen dopamin diyetinden haberiniz varsa; dünyada çoğu insanın yaşam tarzı olarak belirlediği biohacking hakkında da bilginiz var demektir.
En sık kullanılan biohacking yöntemleri arasında şunlar bulunuyor:
Sadece bunlarla da sınırlı olmayan biohacking uygulamaları, insanların hasta olmamak arzusu ile kendilerini daha iyi hissetmek için gerçekleştirdikleri uygulamaları kapsıyor. Durum böyleyken Frey'e göre, 2035 yılında insanlar hastalıkları genetik olarak tedavi edebilecek, kök hücre ve nano ölçekli ilaç uygulayabilecek ve insanlar 100 yıldan daha uzun bir süre sağlıklı bir ömürle yaşayabilecek.
Küresel ısınma ve iklim değişikliği hızlandıkça, bu duruma müdahale etmek üzere böyle bir uzmanlık alanı ortaya çıkacak. Uzmanlar değişime neden olan bölgelerde meydana gelen olumsuz sebepleri ortadan kaldıracak şekilde düzenlemeler yapacak.
2040'da bit ve baytlardan kübitlere geçiş yapmış olacağız. Kübitler, kuantum bilgilerini ölçmek için kullanılan standart birimlerdir. Kuantum bilişim ile tüm geleneksel şifreleme sistemleri hacklenebilir hale gelecek ve tüm kullanıcılar 2040'tan çok önce kuantum seviyesinde şifrelemeye geçmek zorunda kalacak. Günümüzde VPN bağlantısı kurabilmek ve mobil bankacılıkta işlem yapabilmek için kullandığımız mevcut şifrelerin klasik bilgisayarlarla kırması zor. Kuantum bilgisayarlardaysa, süperpozisyon ve dolanıklık niteliklerinden faydalanarak şifrelerimizin kırılıp, parolalarımızın ele geçirilmesi mümkün olabilecek. Şifrebilimciler bu durumun önüne geçmek için kuantum bilgisayarlara dirençli şifreler geliştirmek için çalışıyor.
2035 yılına kadar, genel olarak dünyanın en büyük altyapı projesi olarak anılacak olan küresel tüplü ulaşım ağı kurulacak. Tüplü ulaşım sisteminin hem yapımında hem de işletilmesinde milyonlarca insan istihdam edecek.
İlk kez 2012 yılında Elon Musk tarafından duyurulan ve geliştirilmeye çalışılan Hyperloop teknolojisi, şimdilerde pek çok teknoloji firmasının da ilgi alanında. Bu firmalardan biri de Virgin Hyperloop. Şirket ilk insanlı testini geçen sene Nevada Çölünde 2 şirket çalışanıyla birlikte başarılı şekilde gerçekleştirdi bile. XP-2 isimli kapsül, tüp içinde 500 metrelik mesafeyi 15 saniyede aldı ve saatte 172 kilometre hıza ulaştı. Virgin Hyperloop, eğer her şey yolunda giderse 2030 yılına kadar ticari faaliyete geçmeyi hedeflediğini duyurdu.
Bu bloğu yazarken gözümün önünden bir sürü bilim kurgu sahnesi geçti diyebilirim. Gerçekten heyecanlanmamak mümkün değil. Yakın gelecekte gerçekleşmesi tahminlenen bu meslekleri hep beraber sabırla bekleyip göreceğiz. Bugün, geleceğin bizim için neler getireceğinin sadece küçük bir bölümünü görebiliyoruz. Çok değil bundan 15-20 sene önce bugünün popüler mesleklerinden; blog yazarlığı, online içerik yazarlığı, sosyal medya uzmanlığı, mobil uygulama geliştiriciliği, drone operatörlüğü ve bulut bilişim uzmanlığını kimse tahmin edemezdi. Bundan 20 sene sonra da bugünün mesleklerinden yüzde 60'ını artık duymayacağız.
Bilgisayar mimarisinin, enerji kaynaklarının ve üretim uygulamalarının çarpıcı biçimde değişeceğini biliyoruz ve ilerideki değişimlerin ana hatlarını kabaca görebiliyoruz. Göremediğimiz şey, yarının sektörlerini etkileyecek temel teknolojilerin üzerine inşa edilecek ikincil etkiler, teknolojiler ve iş modelleri.
Bu nedenle bugün, bir endüstriyi şekillendirecek güçleri anlamaya ve nihayetinde bunlardan yararlanmaya başlayabilmemiz için kaynakları araştırmak ve bilgi sahibi olmak çok önemli. Uyum sağlamaktansa hazırlanmak daha iyi, çünkü uyum sağlama ihtiyacını gördüğünüzde çok geç olabilir.
Bununla beraber 2035 yılı çalışma hayatına yönelik değişmesi beklenen maddeler şu şekilde olacak:
Geleceğin mesleklerinden bir kısmına şu an şahit olsak da, birkaç yıl öncesinde ismini bile bilmediğimiz mesleklerdi bunlar. Geleceğe dair mesleki alanınızı belirlerken tavsiyem, o işin gelecek zamanlarda ne kadar geçerli olacağına ve donanımınızın bu meslekler için uygun olup olmadığına dikkat etmeniz. Bu konuda tecrübeli ve güvenilir eğitimcilerin yönlendirmelerinden de destek alabilirsiniz. Çünkü geleceğinizi şekillendiren meslek alanınızı seçerken, yetenekleriniz çerçevesinde seveceğiniz bir mesleği de yapmanız çok kıymetli. Zamanda gerçekleştirdiğimiz kısa yolculuğumuz burada sona erdi. Şimdi, ikaz ışıkları sönünceye kadar kemerlerinizi çözmeyin ve yerlerinizden kalkmayın!
2035 Yılının Meslekleri ve Rolleri Neler?
Şimdiden tahminlenmeye başlanan geleceğin meslekleri ve yeni rolleri şüphesiz pek çok istihdam alanı da yaratacak. Genel olarak robotlar, dronlar, blockchain gibi yaygın teknolojilerin etrafında çevrelenmiş işler ve yeni roller türeyecek. Günümüz mesleklerinin yüzde 60'ı da 2035 yılında tedavülden kalkmış olacak.
Robotlar İnsanların Yerini Mi Alacak?
Şimdilik böyle sahneleri bilim kurgu filmlerinde izlemeye devam edeceğiz. Uzak gelecekte ne olur bilinmez elbette. Fakat robotlar yakın gelecekte çalışanları daha verimli hale getirecek ve karar alma işleyişini hızlandıracak.
Geleceğin Mesleklerinin Etkileri Neler Olacak?
Çalışmalar daha esnek ve üretkenlik artmış olacak. Kalıcı çalışanlar nadir olacak ve uzman kadronun büyük bölümü freelance çalışacak. Sıradan görevleri yapay zekanın üstlenmesiyle işler daha stratejik bir hal alacak ve çalışan bağlılığı artmış olacak.
İzmirli, 1984 yılında Almanya'da doğdu. Ön lisansı 9 Eylül Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği, lisans eğitimini Anadolu Üniversitesi İşletme bölümünde tamamladı. Atatürk Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği bölümünü bitirdi. Henüz öğrenciyken Facebook'un ilk yıllarında film eleştirileri yaptığı sinema kulübü kurdu ve yönetti. Çektiği fotoğraflara yazılar yazdı, yazılara fotoğraflar çekti. 15 yıl telekomünikasyon sektöründe görev aldı. Kurumsal iş hayatı, işyerinin kapanması sebebiyle sona erdi. Yazıya olan tutkusunu ilerletmeye karar verdi.
