Yeni Nesil Girişimci: Start-Up

Takım elbiseli genç bir adam koşu pistinde duruyor, elini başlangıç çizgisine dayamış. Beyaz kolu odakta, pistin parlak kırmızı yüzeyi ise arka planda. Eli biraz bulanık, ama yine de görülebiliyor, pist arkasından uzanıyor. Kırmızı yüzey üzerindeki beyaz çizgi yarışın başlangıç noktasını gösteriyor. Adam hazırdır, yarış başlar başlamaz havalanmaya hazırdır. Eli kararlılığın sembolüdür ve başlangıç çizgisi de önündeki yolculuğun işaretidir. Kendinden emin bir şekilde duruyor, önündeki mücadeleyi üstlenmeye hazır.

Start-up kavramı, son yıllarda iş dünyasında sıkça duyduğumuz bir terim haline geldi. Peki, start-up nedir? Farklı özellikleri baz alan birçok tanıma sahip olan start-up, kurulu piyasalardaki keşfedilmemiş alanları fark edip bu noktaları kreatif düşünce yapısı ile harmanlayarak büyük ölçekli sermaye sahiplerinin, melek yatırımcıların, ilgisini çeken ve kısa zamanda büyük yol katedebilen girişimler olarak tanımlanabilir (Ries, 2011).

Start-Up TanımıKurulu piyasalardaki keşfedilmemiş alanları fark etme

ÖzellikleriKreatif düşünce yapısı

Katma DeğerleriYeni iş fırsatları yaratma

Start-Up TanımıBüyük ölçekli sermaye sahiplerinin ilgisini çekme

ÖzellikleriYenilikçi ve yaratıcı iş modeli

Katma DeğerleriEkonomiye ve topluma yenilik getirme

Start-Up TanımıKısa zamanda büyük yol katetme

ÖzellikleriHızlı büyüme potansiyeli

Katma Değerleriİş yaratma ve istihdam sağlama

Start-Up TanımıMelek yatırımcıların ilgisini çekme

ÖzellikleriYüksek kazanç potansiyeli

Katma DeğerleriTicari ve ekonomik önemin arttırılması

Start-Up TanımıBüyük sermaye sahiplerinin yatırım yapmalarını sağlama

ÖzellikleriÖlçeklenebilir iş modeli

Katma DeğerleriTicari ve ekonomik katkı

Start-Up Tanımıİş dünyasında yeni trendler oluşturma

ÖzellikleriYenilikçi ve çığır açan fikirler

Katma DeğerleriPiyasalara yön verme

Start-Up TanımıKeşfedilmemiş alanlarda lider olma

ÖzellikleriYüksek risk toleransı

Katma DeğerleriYeni pazarlar oluşturma

Start-Up TanımıTeknolojiyi etkin şekilde kullanarak iş modeli oluşturma

ÖzellikleriYüksek teknoloji kullanımı

Katma DeğerleriTeknolojik ilerleme

Start-Up TanımıBir ürün veya hizmeti pazardaki talebe göre şekillendirme

ÖzellikleriPazar araştırması ve analizi

Katma DeğerleriPiyasa ihtiyaçlarını karşılama

Start-Up TanımıSektördeki dengeleri değiştirme

ÖzellikleriDisruptif etki

Katma DeğerleriSektörel dönüşüm

Melek yatırımcılar, start-up'ların gelişiminde kilit rol oynayan aktörlerdir. Melek yatırımcı tanımı, erken aşama start-up'lara yatırım yapan, genellikle başarılı girişimcilik geçmişine sahip, yüksek net değerli bireyler olarak yapılabilir (Shane, 2008). Türkiye'de melek yatırımcı ekosistemi son yıllarda hızla gelişmekte. Türkiye'de melek yatırımcı sayısı 2012 yılından bu yana 458'i buldu (Startups.watch, 2021). Bu artışta, devletin sağladığı vergi avantajları önemli bir rol oynuyor. Türkiye, start-up yatırımlarına sağladığı %75'lik vergi indirimi ile dünyada birinci sırada yer alıyor (EY, 2020).

Girişimci Ekosistemi ve Start-Up'ların Önemi

Girişimci ekosistemi, start-up'ların gelişimi için kritik öneme sahip. Girişimci ekosistemi Türkiye'de 2013 yılından bu yana, melek yatırımcıların ve devletin yanı sıra, enstitülerin, üniversitelerin ve özel sektörün de katkılarıyla güçlendirilerek popülaritesi arttırıldı. Start-up'lar, yenilikçi fikirleri hayata geçirerek ekonomik büyümeye ve istihdama katkı sağlıyor. Dünya genelinde start-up'ların %60'ı ilk 3 yılda başarısız olsa da (CB Insights, 2021), yüksek kazançlı start-up projeleri risk alarak başarıya ulaşanlar için büyük fırsatlar sunuyor.

Start-up'ların cazibesinin temelinde, yüksek kazanç potansiyeli ve özgür çalışma kültürü yatıyor. Uzun saatler ve yoğun emek gerektirse de, kendi işinin patronu olma hayali birçok girişimciyi cezbediyor. Ancak, her girişim ya da KOBİ için start-up tanımını kullanmak doğru değil. Start-up olmak için, teknolojiye dayalı, hızlı büyüme potansiyeline sahip, yenilikçi bir iş modeli gerekiyor (Blank ve Dorf, 2012).

Start-Up Nasıl Kurulur?

Peki, start-up nasıl kurulur? Start-up kurmanın ilk adımı, problemlere yenilikçi çözümler üretebilecek bir fikre sahip olmaktır. Ardından, bu fikri hayata geçirecek bir ekip oluşturulmalı ve iş planı hazırlanmalıdır. Start-up'ın finansmanı için, melek yatırımcılar, risk sermayesi fonları veya kitlesel fonlama platformları gibi çeşitli seçenekler değerlendirilebilir. Minimum viable product (MVP) geliştirilerek, start-up'ın fikri test edilmeli ve kullanıcı geri bildirimleri alınmalıdır (Ries, 2011). Bu süreçte, mentorlardan destek almak ve girişimcilik eğitimlerine katılmak faydalı olabilir.

Start-up örnekleri Türkiye'de incelendiğinde, Trendyol, Yemeksepeti, Getir gibi başarılı girişimler karşımıza çıkıyor. Bu start-up'lar, aldıkları yatırımlar ve gösterdikleri hızlı büyüme ile dikkat çekiyor. Trendyol, 728 milyon dolara Alibaba tarafından satın alınırken (Webrazzi, 2018), Yemeksepeti 589 milyon dolara Delivery Hero tarafından satın alındı (Webrazzi, 2015).

Exit Sistemi ve Önemi

Start-up'ların nihai hedefi genellikle exit sistemi olarak adlandırılan, girişimin satılması veya halka arz edilmesi sürecidir. Exit, girişimcilerin ve yatırımcıların yatırımlarının karşılığını almasını sağlar. Ancak, Türkiye'de exit sisteminin yeterli düzeyde olmaması, ekosistemin devamlılığını ve yatırımcının yatırım yapma güdüsünü olumsuz etkilemektedir.

Start-up dünyasında bir diğer trend de "konuşma turizmi" olarak adlandırılan, girişimcilik konferansları ve etkinlikleridir. Bu etkinlikler, girişimcilerin bilgi ve deneyim paylaşımı için bir araya gelmesini sağlarken, start-up kültürünün yaygınlaşmasına da katkıda bulunuyor. Ancak, bazı eleştirmenler konuşma turizminin gerçek değer yaratmaktan uzak olduğunu ve start-up dünyasının "bir parçası olma" arzusuyla hareket eden bir kitleye hitap ettiğini savunuyor (Ergüney, 2019).

Kurulu piyasalardaki keşfedilmemiş alanları fark etme, Kreatif düşünce yapısı, Yeni iş fırsatları yaratma, Büyük ölçekli sermaye sahiplerinin ilgisini çekme, Yenilikçi ve yaratıcı iş modeli, Ekonomiye ve topluma yenilik getirme, Kısa zamanda büyük yol katetme, Hızlı büyüme potansiyeli, İş yaratma ve istihdam sağlama, Melek yatırımcıların ilgisini çekme, Yüksek kazanç potansiyeli, Ticari ve ekonomik önemin arttırılması, Büyük sermaye sahiplerinin yatırım yapmalarını sağlama, Ölçeklenebilir iş modeli, Ticari ve ekonomik katkı, İş dünyasında yeni trendler oluşturma, Yenilikçi ve çığır açan fikirler, Piyasalara yön verme, Keşfedilmemiş alanlarda lider olma, Yüksek risk toleransı, Yeni pazarlar oluşturma, Teknolojiyi etkin şekilde kullanarak iş modeli oluşturma, Yüksek teknoloji kullanımı, Teknolojik ilerleme, Bir ürün veya hizmeti pazardaki talebe göre şekillendirme, Pazar araştırması ve analizi, Piyasa ihtiyaçlarını karşılama, Sektördeki dengeleri değiştirme, Disruptif etki, Sektörel dönüşüm

Start-Up Başarısı İçin İpuçları

Start-up dünyasında başarılı olmak için bazı ipuçları şöyle sıralanabilir:

1- Problemlere odaklanın ve çözüm üretin.

2- Müşterilerinizi dinleyin ve geri bildirimlerini dikkate alın.

3- Esnek olun ve gerektiğinde pivota hazır olun.

4- Doğru bir ekip kurun ve ekip dinamiklerine önem verin.

5- Finansal kontrolü elden bırakmayın ve nakit akışını yönetin.

6- Mentorlardan destek alın ve sürekli öğrenmeye açık olun.

7- Networking yapın ve iş birliği fırsatlarını değerlendirin.

Sonuç olarak, start-up'lar inovasyon, istihdam yaratma ve ekonomik büyümeye katkıları ile geleceğin iş dünyasının önemli bir parçası olmaya devam edecek. Start-up başarısı için doğru strateji, sağlam bir ekip ve sürdürülebilir bir iş modeli kritik önem taşıyor. Türkiye'de start-up ekosisteminin gelişimi için, exit sisteminin iyileştirilmesi, devlet desteklerinin artırılması ve girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması önem arz ediyor.

Yazar: Merve Demirok

Kaynakça

Blank, S., & Dorf, B. (2012). The startup owner's manual: The step-by-step guide for building a great company. K&S Ranch Press.

CB Insights. (2021). The top 12 reasons startups fail. https://www.cbinsights.com/research/startup-failure-reasons-top/

Ergüney, Y. D. (2019). Girişimcilik camiasında "konuşma turizmi" dönemi. Harvard Business Review Türkiye, Ocak-Şubat, 24-25.

EY. (2020). Worldwide R&D incentives reference guide 2020. https://www.ey.com/en_gl/tax-guides/worldwide-r-and-d-incentives-reference-guide

Ries, E. (2011). The lean startup: How today's entrepreneurs use continuous innovation to create radically successful businesses. Crown Business.

Shane, S. A. (2008). The illusions of entrepreneurship: The costly myths that entrepreneurs, investors, and policy makers live by. Yale University Press.

Startups.watch. (2021). Turkish startup ecosystem 2020 report. https://startups.watch/reports/turkish-startup-ecosystem-2020-report/

Webrazzi. (2015). Yemeksepeti 589 milyon dolara Delivery Hero'ya satıldı. https://webrazzi.com/2015/05/05/yemek-sepeti-589-milyon-dolar-delivery-hero-satildi/

Webrazzi. (2018). Alibaba, Trendyol'u 728 milyon dolara satın aldı. https://webrazzi.com/2018/06/29/alibaba-trendyolu-728-milyon-dolara-satin-aldi/

Sıkça Sorulan Sorular

Start-Up'ların kurulu piyasalardaki keşfedilmemiş alanları nasıl fark edip kreatif düşünce yapısı ile büyük ölçekli sermaye sahiplerinin ilgisini çeken girişimler haline geldiği süreç nasıl işler?

Start-Up'lar, kendi sektöründeki kurulu piyasalarda var olan ancak geliştirilmemiş veya değerlendirilmemiş alanları keşfeder. Bu keşfedilen alanlarda hizmet ya da ürün sunarak yeni ekonomik fırsatlar ve potansiyeller yaratırlar. Yaratıcı düşünce yapısı ve inovasyonları, risk almayı seven yatırımcıların da dikkatini çeker. Bu durum, start-up’ları, büyük ölçekli sermaye sahiplerinin ve melek yatırımcıların ilgi gösterdiği bir hale getirir.

Start-Upların Fark Edilir Potansiyeli

Start-up'lar, genelde düşük bütçeyle başlar ve büyüme potansiyeli ile kendilerini kanıtlarlar. Farklılık yaratan, yenilikçi fikir ve uygulamaları, sürecin ilerleyen aşamalarında onları kendi sektörlerinde farklı bir konuma getirir. Ürünlerini veya hizmetlerini geliştirebildikleri ve pazar paylarını artırmayı başardıkları zaman, büyük sahiplerinin dikkatini çeker ve yatırım alabilirler.

Teknoloji ve Yaratıcı Düşünce Yapısı

Start-up'lar genellikle teknoloji bazlı çözümler üretirken, yaratıcı düşünce yapısı da bu sürece büyük katkı sağlar. Her start-up'ın başarısı, esasen onun farklı ve yenilikçi bir çözüm sunabilmesine bağlıdır. Anahtar, rekabet avantajı sağlayabilecek özellikler ve özgün düşünce yapısına sahip olmak ve bu değerleri piyasa ile buluşturabilmektir.

Yatırımcıların Rolü

Büyük ölçekli sahipleri ve melek yatırımcılar, start-up'lara yatırım yaparak hem finansal kaynaklar sağlar, hem de danışmanlık ve mentörlük hizmetleri ile destek olur. Yatırımcılar, projelerin sürdürülebilirliği, yenilikçi fikirler ve çözüm önerileri ile yüksek kazanç potansiyeli vaat eden start-up'lara yatırım yapma eğilimindedir. Aynı zamanda, start-up'ların hızlı büyüme potansiyeli, yatırımcılarına yüksek getiri fırsatı sunar.

Sonuç olarak, start-up'lar fark edilmemiş alanları belirleyerek ve yaratıcı düşünce yapısı ile bu alanları geliştirerek büyük ölçekli sermaye sahiplerinin ilgisini çeker ve girişimciliğin dinamiklerini şekillendirir. Bu süreçte, teknoloji ve inovasyon önemli bir rol oynarken, melek yatırımcı ve büyük sermaye sahipleri de finansal desteğin yanı sıra mentorluk ve danışmanlık hizmetleri ile start-up'ların büyümesine katkıda bulunur.

Türkiye'nin melek yatırımcılara sağlamış olduğu %75 vergi indirimi, start-up ekosisteminin güçlenmesi ve popülaritesinin artırılmasında ne gibi etkiler oluşturmuştur?

Türkiye'nin melek yatırımcılara sağladığı %75 vergi indirimi, start-up ekosisteminin güçlenmesi ve popülaritesinin artmasında önemli bir rol oynar. Bu teşvik, yatırımcılar için cazip bir avantaj oluşturarak start-up yatırımlarını daha çekici kılar ve bu sektöre yatırım yapmayı düşünen kişilerin çekincesiz hareket etmelerini sağlar.

Öncelikle, bu özel vergi oranı yatırımcıları Türkiye'deki start-up ekosistemine dahil olmaya teşvik eder. Özellikle hali hazırda birçok risk taşıyan start-up yatırımlarında, yatırımcıların maddi zarara uğrama korkusu bu alanda forex yapilmasini engeller. Ancak Türkiye'nin melek yatırımcılara sunduğu bu vergi indirimi, potansiyel riskleri hafifletir ve yatırımların getirisini artırır.

Ayrıca, bu vergi indirimi start-up'lar üzerinde de olumlu etkiler yaratır. Melek yatırımcıların daha fazla yatırım yapması ile birlikte start-up'lar daha fazla sermaye toplayabilir ve böylece projelerini daha hızlı geliştirebilir. Bu da start-up ekosisteminin genel olarak güçlenmesine katkı sağlar.

Son olarak, Türkiye'nin start-up ekosistemine sağladığı bu maddi destek, country's international reputation and attractiveness for foreign investors. Ülkede yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcılar için vergi indirimi, Türkiye'nin yatırım iklimine olumlu bir görünüm kazandırır ve bu da ülkenin uluslararası arenada daha rekabetçi hale gelmesine yardımcı olur.

Sonuç olarak, Türkiye'nin melek yatırımcılara sağlamış olduğu %75 vergi indirimi, start-up ekosisteminin güçlenmesi ve popülaritesini artırmada etkili bir rol oynamıştır. Hem yatırımcılar hem de start-up'lar için avantajlar sağlayan bu politika, ülkede yenilikçi girişimlerin çoğalmasına ve girişimcilik ekosisteminin genel olarak gelişmesine katkıda bulunmuştur. Bu durum, Türkiye'nin ulusal ve uluslararası düzeyde daha rekabetçi bir ülke haline gelmesinde önemli bir faktördür.

Startup girişimlerinin kısa zamanda büyük yol katedebilme potansiyeli hangi faktörlere dayanır ve bu faktörlerin etkili bir şekilde kullanılması için neler yapılır?

Startup girişimlerinin kısa zamanda büyük yol kat etme potansiyeli, bir dizi faktöre dayanır. Başkalarına belirgin bir değer sunma yetisine sahip özgün bir iş fikri ile birlikle güçlü bir iş planı ve strateji, bu faktörlerin başında gelir. İş planı ve strateji, girişimin başlangıç evresinden itibaren geliri nasıl ve ne zaman sağlayacağını belirtmelidir. Bu, potansiyel yatırımcıları çeken bir özelliktir.

Buna ek olarak, etkili bir beklenen başarma oranını da içermelidir. Bu faktörlerin etkili bir şekilde kullanılması için öncelikle altyapının sağlam olması, düşünce beyaz tahtada planlanmış ve uyumlu bir iş modeli oluşturulmuştur. Doğru hedef pazarın ve ideal müşterinin anlaşılması, pazarlama ve satış stratejilerinin uygulanması, finansman kaynaklarının ve gereksinimlerinin belirlenmesi de bu altyapıyı oluşturmanın önemli adımlarıdır.

Diğer bir faktör ise tutarlı ve devam eden destektir. İyi bir mentor ve ağ, girişimcilerin karşılaştığı zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olur ve büyüme sırasında rehberlik sağlar. Özellikle, start-up ekosisteminin başarılı olması için, hükümet politikalarının ve özel sektör yatırımlarının devreye girmesi gereklidir. Sürekli değişen teknoloji trendlerine uyum sağlama ve dinamik pazar koşullarının ötesine geçme yetenekleri, start-upların çabucak büyüme potansiyelini artırabilir.

Sonuç olarak, Start-up girişimlerinin hızla büyüme potansiyeli, güçlü bir iş planı ve strateji, etkili bir beklenen başarı hızı, ve dirençli, uyumlu bir ekibe dayalıdır. Etkili bir şekilde kullanılan bu faktörler, start-up'ın hızlı büyüme hedefini gerçekleştirebilir ve yerel ve küresel pazarda rekabet edebilmesini sağlar.