Meslek seçimi yaparken öğretmen, doktor, mühendis gibi artık olağan kabul edilen mesleklerin dışına çıkmak isteyenler de azımsanamayacak kadar çoktur. Bireyler mesleklerin çeşitli imkanlarının yanında çalışma koşullarını ve serbestliğini de önemserler. Belli mesai ile yapılan mesleklerin yanında nispeten daha serbest meslekler de bulunur. Bu mesleklerden biri de mali müşavirdir.
Küçük işletmeler ve şirketlerle birlikte her türlü finansal işlem yapmak için çalışan mali müşavirler neredeyse bir hukukçu kadar hukuk bilgisine sahip olurlar. Sıklıkla ilgi gösterilen meslekte kariyerde yükselme de mevcuttur. Peki üniversiteden mezun olanlar hemen mali müşavir olabilir mi? Siz de mali müşavir olmanın şartlarını öğrenerek iş imkanları hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Mesleği detaylandırabilmek için mali müşavirin ne olduğunu belirtmekle başlayalım.
Mali Müşavir Nedir?
İşletmelerin ve şirketlerin mali ve hukuki durumları ile ilgilenen, vergi işlemlerinin hukuka ve muhasebe kurallarına uygun olarak yapılasını sağlayan ve birlikte çalıştığı kişilere görüşlerini bildiren kişilere mali müşavir denir. Müşavir kelimesi danışman anlamına gelir. Mali müşavirler için de mali danışman denebilir. Mali konularla ilgilendiği için çalışırken titiz ve dikkatli davranması gerekir. Ayrıntılara odaklanabilmek önemlidir. Düzenli ve sorumluluk sahibi olması gerekir.
Hesaplarda herhangi bir karışıklık oluşmaması için yavaş ve uzun süren çalışmalar yapabilir. Bunun için sabırlı olmak mali müşavirlerde bulunması gereken bir özelliktir. İşi gereği matematiksel becerileri gelişmiş olmalıdır. Gerektiğinde ekip çalışması yapabilmelidir. Disiplinli olmalı ve zaman yönetimi yapabilmelidir. 3568 sayılı serbest muhasebeci mali müşavir kanununa göre mali müşavirlerin dürüstlük, güvenilirlik, objektiflik, sır saklayabilme gibi özelliklere sahip olmaları gerekir.
Aynı zamanda muhasebe programlarını da iyi derecede kullanabilmeleri gerekir. Mesleği yapabilmek için de T.C. vatandaşı olmak, kamu haklarından yasaklı olmamak, yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymiş olmamak, ceza ya da disiplin soruşturması sonucu memuriyetten çıkarılmış olmamak ve mesleğin şerefine uymayan durumlarda bulunmamak gerekir. Mali müşavirler büro/ofis ortamında çalışır. Çalışırken işletme ya da şirket sahibiyle, sosyal sigortalar kurumu yetkilileriyle ve diğer meslektaşlarıyla iletişim halinde çalışır. Bilgisayar, hesap makinesi, yasal defterler, makbuzlar, beyannameler ve çeşitli kırtasiye malzemeleri mali müşavirin kullandığı araç gereler arasındadır.
Mali Müşavir Ne İş Yapar?
Mali müşavirin yaptığı işler serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir olmasına göre değişebilir. Yeminli mali müşavir serbest muhasebeci mali müşavirin yaptığı her işi yapmaz. Daha çok denetim odaklıdır denebilir. Bu nedenle sorumlulukları daha fazladır. Yetkisi daha geniştir. Ancak yeminli mali müşavirler serbest muhasebeci mali müşavirler gibi muhasebe defteri tutamaz, muhasebe bürosu açamaz ve herhangi bir büroya ortak olamazlar. Devlet adına denetleme yapma ve vergileri onaylama yetkisine sahiptir.
Mali müşavirler kendilerine ait mali müşavirlik ofisi açabilirler. Özel şirketlerde, fon yönetimi kuruluşlarında, hayır kurumlarında, kar amacı gütmeyen kuruluşlarda, enerji ve imalat sanayinde, kamu kuruluşlarında, sağlık ve eğitim kurumlarında, ulusal denetim ofislerinde ve yerel/merkezi yönetim merkezlerinde çalışabilirler. Ayrıca bankacılık, endüstri ve finans sektörlerinde istihdam edilebilirler. Mali müşavirlerin sürekli kendilerini geliştirmeleri için mevzuatı yakından takip ederek güncel bilgilere hakim olması gerekir. Analitik düşünme becerilerine sahip ve ikna kabiliyeti gelişmiş olanların mesleklerinde daha hızlı yükseldiğini söylemek mümkündür. Mali müşavirlerin görevleri genel olarak şöyledir;
İşletmelerin gelir ve giderlerini deftere kaydeder.
İşletmelerin muhasebe alt yapısını oluşturur.
Denetim yapar.
Mali tablo hazırlar.
Rapor çıkarır.
İşletmenin Sosyal Güvenlik Kurumu beyanlarını çıkarır.
Vergi beyanında bulunur.
Vergi beyannamelerini elektronik ortamda onaylar.
Adres ve faaliyet değişikliği işlemlerini yapar.
Vergi mahkemelerinde alanıyla ilgili bilirkişilik yapar.
Kişilerin ve işletmelerin vergi dairesi ile arasında uzlaştırmacı rolünü üstlenir.
İşletme ve şirketlerin muhasebe sistemlerini geliştirir.
Firmaların hesaplarını inceler.
Usulsüzlük olup olmadığını denetler.
Yatırım ve kredi harcamalarını yönetir.
Her ay sonunda bordro hazırlayarak mükelleflere gönderir.
Muhasebe ve vergi konularında danışmanlık yapar.
Birleşme, bölünme, devir gibi işlemlerde mükelleflere yardımcı olur.
KDV iadesi gibi çeşitli özel amaçlı konularda tespit raporu yazar.
İşletmelerin finansal güvenliğini sağlar.
İş analizi yaparlar.
Müşterilerini ticari işlemlerle ilgili bilgilendirir.
Vergi ve mali işlemlerle ilgili yasaları, ertelemeleri ve son günü gelen işlemleri takip eder.
Mükelleflerin sosyal güvenlik kurumu ödemelerini yapmalarını sağlar.
Sgk ile ilgili işe giriş, işten çıkış ve hizmet belgelerini hazırlayarak onaylar.
Mali Müşavir Maaşları
Mali müşavirlerin maaşları nerede ve hangi konumda çalıştıklarına göre değişir. Serbest muhasebeci mali müşavirlerle yeminli mali müşavirlerin maaşları da birbirinden farklıdır. İşteki başarı, tecrübe ve iş kapasitesi de maaşı etkiler. Büyük şehirlerde kazancın daha fazla olduğu söylenebilir. Genel olarak gayet iyi maaş aldıkları söylenebilir. Çevresi çok geniş olan ve daha fazla iş takip eden mali müşavirlerin maaşı 4000 lira ile 5000 lira arasında değişir. Az iş yapan bir mali müşavirin maaşı aylık 2000 lira ile 3000 lira arasında değişiklik gösterir. Alanında çok başarılı işler yürüten ve kendini tanıtmış olan bir mali müşavirin maaşı ise 10000 liradan başlayıp 40000 liraya kadar ulaşabilir.
Yeminli mali müşavirin maaşları serbest muhasebeci mali müşavirlere göre fazladır. Çevresi geniş olan bir yeminli mali müşavir aylık 12000 ile 20000 arasında maaş alabilir. Tecrübesi ve yeterlilikleri fazla olan yeminli mali müşavirin alabileceği en yüksek maaş 50000 liraya kadar ulaşır. Kamuda çalışan mali müşavirler devlet memuru olarak maaş alırlar. En düşük 4800 lira aldıkları bilinir. Bu maaşa çocuk ve aile yardımı da ek olarak verilir.
Mali Müşavir Nasıl Olunur?
Mali müşavir olabilmek için üniversite mezunu olma şartı bulunur. Üniversitelerin iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin işletme, iktisat, maliye, muhasebe, kamu yönetimi, hukuk, bankacılık ve siyasal bilimler bölümlerinin birinden mezun olmak gerekir. Mezun olanlar mesleki yeterlilik sınavına girerler. Sınavda hukuk, maliyet muhasebesi, vergi mevzuatı, denetim, Türk muhasebe standartları gibi alanlardan sorular sorulur. Sınavı başarıyla geçenler staj yapabilme yeterliliği kazanır. Lisans mezunları 3 yıl, yüksek lisans mezunları 2 yıl staj yapar. Stajın sonunda mesleki yeterlilik sınavına girerler.
Bu sınavdan başarılı olanlar mali müşavirlik ruhsatı almaya hak kazanır. Ruhsatı alan mali müşavirler kısaca TÜRMOB olarak bilinen Türkiye Mali Müşavirler Odaları Birliği’ne kayıt olarak mesleklerine başlayabilirler. Kendi ofislerini açmak isteyen mali müşavirlerin bağlı bulundukları odadan tescil belgesi almaları gerekir. Yeminli mali müşavir olmak için en az 10 serbest muhasebeci mali müşavir olarak çalışmak gerekir. Süreyi dolduranlar yeminli mali müşavirlik sınavına girerler. Başarılı olanlar yeminli mali müşavir olarak çalışmaya başlayabilirler.
Mesleklerinde 3 yıl denetim faaliyeti yapmış olanlar ya da en az 15 yıl meslek tecrübesi olanlar finansal yönetim, muhasebe standartları, denetim ve kurumsal yönetim ilkelerini kapsayan sınava girerek bağımsız denetçiliğe yükselebilirler. Mali müşavirler özel işletme ve şirketlere bağlı çalışabilirler. Kendi ofislerini açabilirler. Bunun için ruhsat aldıktan sonra iş başvurusu yapmaları yeterlidir. Ancak kamuda çalışmak isteyenlerin kamu personeli seçme sınavına girmesi gerekir. Mali müşavirlerin yüksek lisans ve doktora yapmaları halinde akademisyen olarak üniversitede kalmaları da mümkündür.
