Dijital çağın getirdiği en önemli değişimlerden biri de hiç şüphesiz e-ticaret sektöründeki gelişmelerdir. E-ticaret trendleri 2023 yılında da hızla değişmeye ve gelişmeye devam ediyor. Geleneksel perakende mağazacılıktan e-ticaret sektörüne doğru hızlı bir kayma gözlemlenmekte ve fiziksel mağazalar yavaş yavaş kapanarak yerlerini sanal mağazalara bırakmaktadır.
Günümüzde internet alışverişlerinde perakende müşteri kesimi ihtiyaçlarına uygun milyonlarca ürüne çok daha hızlı ve ekonomik olarak erişebilmektedir. Bu durum, online alışverişin avantajlarını gözler önüne sermektedir. Tüketiciler artık evlerinden çıkmadan, tek bir tıkla istedikleri ürüne ulaşabilmekte, ürünleri karşılaştırabilmekte ve en uygun fiyatı bulabilmektedirler.
Kuşaklar Arası Alışveriş Farkı
Dünya üzerindeki e-ticaret alışverişlerinde oran her yıl katlanarak artmaktadır. Kuşakların tercih ettiği alışveriş yöntemleri incelendiğinde bu artışın gelecekte nasıl bir yol izleyeceği rahatlıkla görünmektedir.
Baby Boomers kuşağı (1946 - 1964 arası doğanlar) alışveriş tercihlerinde geleneksel alışverişi tercih ederken,
X kuşağı (1965 - 1980 arası doğanlar) geleneksel alışverişin yanında az da olsa sanal alışverişi tercih etmektedir.
Y kuşağı olarak adlandırılan 1981 - 1997 doğumluların alışveriş alışkanlıkları incelendiğinde ise sanal alışveriş oranı geleneksel alışverişi geçmiştir.
Bu istatistiklere baktığımızda bir sonraki kuşağın (Z Kuşağı 1998 sonrası doğanlar) alışveriş alışkanlıklarını tahmin etmek hiç de zor değil. Yakın gelecekte bireyler ihtiyaçlarının neredeyse tamamına yakınını e-ticaret uygulamaları ile giderir hale gelecektir. Kuşaklar arasındaki bu alışveriş farkları, markaların ve işletmelerin de dijital pazarlama stratejilerini belirlemelerinde önemli bir rol oynamaktadır.
Pazarlama gurusu Kotler'in "Kuşaklar ve Pazarlama" adlı kitabında da belirttiği üzere "Her kuşağın kendine özgü değerleri, tercihleri ve davranış kalıpları vardır. Bu nedenle her kuşağa özel pazarlama stratejileri geliştirmek önemlidir." (Kotler, 2021, s.35). Kotler'in bu sözleri, kuşaklar arası alışveriş farklarının e-ticaret sektörü için ne denli önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Türkiye Pazarında E-Ticaret
B2B (Business to Business) firmalar arasında yapılan satışa verilen isimdir.
B2C (Business to Consumer) firmaların son tüketiciye yaptıkları satışa verilen isimdir.
C2C (Consumer to Consumer) ise tüketiciler arasında yapılan satışa verilen isimdir. İkinci el sitelerini buna örnek gösterebiliriz.
Dünyanın en büyük firmalarına baktığınızda ilk sıralarda Amazon, Alibaba gibi e-ticaret devlerini görebilirsiniz. Türkiye e-ticaret pazar analizi de oldukça umut verici sonuçlar ortaya koymaktadır. Türkiye'nin genç ve dinamik nüfusu, internet penetrasyonunun yüksekliği ve mobil kullanım oranları e-ticaretin gelişimi için son derece elverişli bir ortam sunmaktadır.
Statista'nın "Türkiye E-Ticaret Raporu"na göre "Türkiye'de e-ticaret hacmi 2020 yılında 226,2 milyar TL'ye ulaşmıştır ve 2023 yılında 357,6 milyar TL'ye ulaşması beklenmektedir." (Statista, 2021, s.11). Bu veriler ışığında Türkiye e-ticaret sektörünün önümüzdeki yıllarda da hızlı bir büyüme kaydedeceği öngörülmektedir.
Genç nüfusun fazla olması ve elektronik ortamdaki alışverişi çabuk benimsemesi Türkiye'yi cazip bir e-ticaret pazarı haline getirmektedir. Bu sebeple pastadan pay almak isteyen yabancı yatırımcılar, büyük yatırımlar ile Türkiye pazarına girmeye başladılar.
E-Ticaret Platformları
İnternet üzerinden ticaret yapan platformların da kendi arasında alt kırılımları mevcuttur. B2B, B2C ve C2C nedir diye soracak olursanız;
1- B2B (Business to Business): Firmalar arasında yapılan satışa verilen isimdir.
2- B2C (Business to Consumer): Firmaların son tüketiciye yaptıkları satışa verilen isimdir.
3- C2C (Consumer to Consumer): Tüketiciler arasında yapılan satışa verilen isimdir. İkinci el sitelerini buna örnek gösterebiliriz.
Laudon ve Traver'in "E-Commerce 2017: Business, Technology, Society" kitabında belirttikleri gibi "B2B, B2C ve C2C e-ticaret modelleri arasındaki farkları anlamak, işletmelerin doğru hedef kitleye ulaşmasını ve etkili stratejiler geliştirmesini sağlar." (Laudon & Traver, 2017, s.58). Dolayısıyla e-ticaret yapmak isteyen işletmelerin bu modelleri iyi analiz etmesi ve kendilerine uygun olanı seçmesi oldukça önemlidir.
Fiziksel Mağaza Sahipleri Nasıl Bir Yol İzlemeli?
Geleneksel ticaret yöntemlerini benimseyen fiziksel mağaza sahiplerinin de bu değişime ayak uydurması kaçınılmaz hale gelmiştir. Fiziksel mağazaların geleceğini garanti altına almak için e-ticaret dünyasına adım atmaları gerekmektedir. Peki ama nereden başlamalılar?
İşte fiziksel mağaza sahiplerine birkaç öneri:
Kendi e-ticaret platformlarını kurarak online satışa başlayabilirler. Sanal mağaza kurma rehberi niteliğindeki kaynaklardan faydalanarak bu süreci kolaylıkla yönetebilirler.
Hazır e-ticaret altyapısı sunan firmalardan destek alarak hızlıca sanal mağazalarını oluşturabilirler.
Açık kaynak kodlu platformlar üzerinden ücretsiz bir şekilde e-ticaret sitesi kurabilirler. Ancak bu yöntem belli bir seviyede teknik bilgi gerektirmektedir.
E-ticaret pazaryerlerine (Amazon, Hepsiburada, Trendyol vb.) satıcı olarak katılarak ürünlerini listeleyebilirler.
Chaffey'nin "Digital Business and E-Commerce Management" kitabında da vurgulandığı gibi "Dijital dönüşüm sürecinde geleneksel işletmelerin e-ticarete adapte olması, rekabet avantajı elde etmek için kritik öneme sahiptir." (Chaffey, 2019, s.194). Bu nedenle fiziksel mağaza sahiplerinin e-ticaret trendlerine kayıtsız kalmaması ve bir an önce aksiyon alması gerekmektedir.
E-ticaret yapmaya başlamak isteyen KOBİ'ler de belli başlı zorluklarla karşılaşabilmektedir. Bunlardan en önemlisi hiç şüphesiz ki reklam giderleri ve tanıtım faaliyetleridir. E-ticaret sektöründe rekabetin oldukça yoğun olduğu düşünüldüğünde, etkin bir pazarlama stratejisi ile dikkat çekmek hayati önem taşımaktadır.
Bir diğer zorluk ise ödeme sistemleridir. Online ödeme kabul edebilmek için gerekli altyapının sağlanması ve güvenlik önlemlerinin alınması gerekmektedir. Ayrıca kargo ve lojistik süreçlerinin de sorunsuz bir şekilde yönetilmesi e-ticaret işletmelerinin en çok üzerinde durması gereken konular arasındadır.
Aslında tüm bu zorlukları aşmanın en pratik yolu e-ticaret platformları karşılaştırması yaparak, ihtiyaçlara en uygun çözüm ortağını bulmaktan geçiyor. İster hazır e-ticaret sistemlerini kullansınlar, ister pazaryerlerine katılsınlar, doğru iş ortakları ile çalışmak KOBİ'lerin e-ticaret yolculuğunda karşılaştıkları sorunları en aza indirecektir.
Sonuç
Sonuç olarak e-ticaret sektörü, geleneksel ticareti derinden etkileyen ve dönüştüren bir güç haline gelmiştir. Özellikle son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler ve tüketici davranışlarındaki değişimler, e-ticaretin yükselişini hızlandırmıştır.
Pazarlama trendlerini yakından takip eden ve dijital dönüşüme ayak uyduran işletmeler, bu süreçte önemli avantajlar elde edecektir. Ancak bu dönüşüm yolculuğunda doğru stratejileri belirlemek, hedef kitleyi tanımak ve müşteri memnuniyetini sağlamak da bir o kadar önemli.
Filiu'nun "Online Çağda Ticaret: Dijital Dönüşüm Stratejileri" kitabında söylediği gibi "E-ticaret, sadece bir satış kanalı değil, işletmelerin tüm süreçlerini kapsayan bütüncül bir dönüşümdür. Bu dönüşümü doğru yönetebilen markalar, yarının kazananları olacaktır." (Filiu, 2020, s.288).
Özetle, e-ticaret ekosisteminde başarılı olmak için şu temel noktalara dikkat edilmesi gerekiyor:
1- Değişen tüketici beklentilerini ve davranışlarını iyi analiz etmek,
2- Hedef kitleye uygun, kullanıcı dostu bir e-ticaret sitesi oluşturmak,
3- Güçlü bir marka kimliği ve itibarı inşa etmek,
4- Ödeme ve lojistik süreçlerinde müşterilere kolaylık sağlamak,
5- Etkin bir müşteri hizmetleri ve satış sonrası destek sunmak,
6- Veri odaklı bir yaklaşım ile sürekli optimizasyon yapmak.
Bu doğrultuda hareket eden ve e-ticaretin dinamiklerine hakim olan işletmelerin, önümüzdeki dönemde daha da güçleneceğini söylemek yanlış olmaz. E-ticaret, geleneksel ticaretin tahtını sarsmaya devam edecek ve geleceğin ticaret anlayışını şekillendirecek. Gelin hep birlikte bu heyecan verici geleceğe hazırlanalım!
Kaynakça:
Chaffey, D. (2019). Digital Business and E-Commerce Management. Pearson Education Limited.
Filiu, S. (2020). Online Çağda Ticaret: Dijital Dönüşüm Stratejileri. Optimist Yayın Grubu.
Kotler, P. (2021). Kuşaklar ve Pazarlama. Marka Yayınları.
Laudon, K. C., & Traver, C. G. (2017). E-Commerce 2017: Business, Technology, Society. Pearson Education Limited.
Statista. (2021). Turkey E-Commerce Market Report. Statista Research Department.
