Meslekler

Mimarlık ve Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)

Bu resimde ikisi de gözlük takan bir erkek ve kadın görülüyor. Adam mavi bir gömlek ve siyah bir pantolon giyerken, kadın beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Her ikisinin de gözlükleri takılı ve dümdüz ileriye bakıyorlar. Adamın kolu kadının beline dolanmış ve yüzleri birbirine yakın göründüğü için birlikte bir anı paylaşıyor gibi görünüyorlar. Arka plan yumuşak, kirli beyaz bir renktedir. Işık hafif loş, görüntüye yumuşak ve sıcak bir his veriyor. Gözlüklerine rağmen, gözleri hala bir duygu belirtisi gösteriyor. Birbirlerinin varlığından memnun ve mutlu görünüyorlar.Konuk Yazar
Güncellendi:
6 dk okuma
Bir planın üzerinde kalem tutan bir elin yakın çekimi görülüyor. El, kalemi ve altındaki kağıdı sıkıca kavramaktadır ve kalem doğrudan ozalitin üzerine yerleştirilmiştir. Plan çeşitli işaretler ve semboller göstermektedir ve kağıt açık mavi renktedir. Kalem altın kenarlı siyahtır ve el koyu mavi bir eldiven giymektedir. Görüntünün arka planı bulanık ve odak dışı, alt köşede bir dizüstü bilgisayar klavyesi görünüyor. Görüntü, elin ve kalemin ayrıntılı bir şekilde görülebilmesi için yakın çekim olarak çerçevelenmiştir.
KonuBIM Sistemi
AçıklamaBIM, tasarım, uygulama ve maliyet gibi süreç verilerinin tek bir ortamda toplandığı dijital bir platformdur.
Daha Fazla BilgiBIM sayesinde, kentsel dönüşüm, fiziki dönüşüm, ekonomik dönüşüm, çevresel dönüşüm ve sosyal dönüşüm daha kaliteli hale evrilme kapasitesine sahiptir.
KonuBIM ve Mimarlık
AçıklamaBIM sayesinde, inşaat projelerindeki karmaşık süreçleri kolaylıkla yönetebilir ve takip edebiliriz.
Daha Fazla BilgiBIM sayesinde herkes eşit sorumluluklar alarak eşit tempoda tek bir model üzerinde eş zamanlı olarak çalışabilir.
KonuBIM'in Türkiye'deki Yeri
AçıklamaBIM son 3 yılda Türkiye'de önemli bir uygulama ve eğitim alanı bulmuştur.
Daha Fazla BilgiBIM sisteminin Türkiye'deki yaygınlaşması için alt yapı imkanlarının arttırılması, eğitimlerinin yaygınlaşması, mevzuatların bilgi modellemesine göre düzenlenmesi gerekiyor.
KonuBIM ve Klasik Yöntemler
AçıklamaBIM, klasik tasarım ve inşaat yöntemlerine kıyasla daha hızlı ve etkili bir süreç sunar.
Daha Fazla BilgiBIM kullanıldı when, tasarım ve yapım süreçlerindeki değişiklikler otomatik olarak tüm ilgili taraflarla paylaşılır, bu da iletişimi ve işbirliğini artırır.
KonuBIM'in Türkiye'deki Dönüşüm Sorunları
AçıklamaAltyapı ve eğitim eksikliği, BIM sistemin Türkiye'deki genel dönüşümünü etkileyen ana sorunlardan biridir.
Daha Fazla BilgiBIM, performans odaklı bir tasarım gerektirir ve bu nedenle uzun odaklı tasarım süreçlerinin terk edilmesi gerekmektedir.
KonuSmart Building Kavramı
AçıklamaBIM sayesinde 'smart building' veya 'akıllı bina' kavramı inşaat sektöründe yer almaya başlamıştır.
Daha Fazla BilgiAkıllı binalar, enerji verimliliği, çevresel sürdürülebilirlik ve kullanıcı konforu gibi modern tasarım ilkelerini uygular.
KonuBIM'in Geleceği
AçıklamaBIM'ın farklı dilleri konuşan inşaat sektörünü birleştirme yeteneği, onu gelecekteki projeler için büyük potansiyele sahip bir araç haline getiriyor.
Daha Fazla BilgiBIM, inşaatın tüm aşamalarından sorumlu tüm profesyoneller arasında daha iyi bir işbirliği ve anlayış sağlamak için tasarlanmış bir teknolojidir.
KonuVerimlilik ve Maliyet
AçıklamaBIM, proje sürecinde verimliliği ve maliyet kontrolünü artırır.
Daha Fazla BilgiDaha iyi organizasyon ve koordinasyon ile malzeme ve işçilik maliyetlerini düşürme potansiyelini sunar.
KonuBIM ve Vitruvius Prensipleri
AçıklamaVitruvius'un dayanıklılık, kullanışlılık ve güzellik prensipleri, modern BIM uygulamalarında hala geçerlidir.
Daha Fazla BilgiBIM, Vitruvius'un bu prensiplerinin uygulanmasını kolaylaştırarak, daha kaliteli ve sürdürülebilir yapılar oluşturmayı mümkün kılar.
KonuBIM Uygulamaları
AçıklamaBIM, sadece mimarlar ve mühendisler için değil, aynı zamanda müteahhitler, sahipler ve diğer tüm bina endüstrisi aktörleri için de uygulanabilir.
Daha Fazla BilgiBIM, tüm ekiplerin aynı bilgiye erişmesini sağlar, böylece işbirliği ve iletişim artar.

İnsanlığın varoluşundan beri barınma ihtiyacından doğan inşa etme eylemi daha sonrasında toplumsal yaşama geçme ile birlikte mimarlık mesleğini oluşturmuştur. Yüzyıllarca mesleğin ne olması nasıl olması gerektiğine dair sayısız tanımlama yazılmış. Bunlardan en önemlisi M.Ö. 1.yüzyılda yaşamış olan Vitruvius söylemidir.

Vitrivius’a göre mimarlık eseri “dayanıklılık, kullanışlılık, güzellik” ilkelerine sahip olmalı ve mimarın geometri, fizik, tarih gibi disiplinleri de bilmesi gerektiğine değinmiştir. Teorik ve uygulama bilgileri ışığında ancak başarılı mimari eserler verilebileceğini savunmuştur.

Yapı Bilgi Modellemesi Neden Ortaya Çıktı?

Yüzyıllar boyunca mimar, yapının tasarımından uygulamasına kadar sürecin içinde iken günümüzde farklı disiplinler ve kişiler tasarım, inşaat ve kullanım süreçlerinde yer almakta. Dolayısı ile mimarın yeri tasarım ve kontrol aşamaları ile sınırlı kalmakta. Bu çok aktörlü mimarlık ortamında dilbirliği, süreklilik, koordinasyon, verimlilik ve maliyet gibi konular önem kazanmaya başlamıştır. 

Tüm bu farklı süreçleri tek bir yerden kontrol etme gerekliliği için de BIM (Building Information Modelling) ortaya çıkmıştır. Bilgisayar tabanlı olan yapı bilgi modellemesi BIM tüm tasarım, uygulama ve maliyet gibi süreç verilerinin tek bir ortamda toplandığı dijital platformdur. Bir yapı için oluşturulan bu bilgi yönetim sistemine mimar, mühendis, satın lalmacı gibi inşai ve kullanım sürecinin farklı katmanındaki herkes hatta işveren bile istediği anda ulaşabilmekte ve gerekli tüm bilgileri edinebilmektedirler. Bu sayede “smart building” kavramı da inşaat sektörüne girmeye başlamıştır.



BIM Sisteminin Türkiye’deki Yeri

Yapı bilgi modellemesi 1990’larda mimari çizim işlevinin dijital ortamda yapılmaya başlanması ile geliştirilmiş 10 yıl gibi bi süredir tüm dünyada yaygınlaşmış ve Türkiye’de de son 3 yıldır BIM eğitimlerinin yangınlaşması ile birlikte uygulama ortamı bulmuştur. Farklı dilleri konuşan parçalı bir sistem olan inşaat sektöründe BIM sisteminin yaygınlaşması için alt yapı imkanlarının arttırılması, eğitimlerinin yaygınlaşması, mevzuatların bilgi modellemesine göre düzenlenmesi, rol alan tüm disiplinlere göre eğitim verilmesi ve ortak kodların oluşturulması gibi unsurların yapılması gerekmektedir. 



BIM Entegre süreçlerin oluşturduğu görev paylaşımının olduğu bir süreç olduğu için işçi odaklı bir süreçten bilgi odaklı bir sektöre doğru dönüşümdür. Bu süreçte, kentsel dönüşüm, fiziki dönüşüm, ekonomik dönüşüm, çevresel dönüşüm ve sosyal dönüşüm de BIM sayesinde daha kaliteli hale evrilecektir.

BIM Ve Klasik Yöntemler

Klasik yöntemde mimari proje yapılır. Mekanikçilere, elektrikçilere ve inşaat mühendislerine mail süreci başlar ki bu süreçler çok uzun ve zor süreçlerdir. Mimar bir işi yapar. Mühendis beğenmez başka bir şey der, Ardından mekanikçi gelir olmadığını düzeltmeye çalışacağını dile getirir. Yani proje bir türlü sahaya geçemez. Klasik yöntemde böyle durumlar karmaşa içinde devam etmekte uygulayıcılar bu durumdan hoşnut kalmamaktadır.  

Fakat yapı bilgi modellemesi içinde bu işleri yapıyorsanız klasik projeciliği bir kenara bırakmanız gerekir. Bu işte tüm çalışanlar sürecin içerisine dâhil olmaya başlar. Süreç birbirinden ayrı olarak değil tek bir banda dönüşmeye başlar. Herkes eşit sorumluluklar alarak eşit tempoda tek bir model üzerinde eş zamanla çalışmaya başlar. 

İnşaat mühendisinin bilgisayar ortamındaki statik projesinde yük problemi olduğu zaman mimar projesinin aynı anda değiştiğini görür. Böylece mimar hangi yük probleminden hangi elemanın neden değiştiğini otomatik olarak görecektir. Yani yazışmadan git gel durumları olmadan bir mekanikçi ya da bir elektrikçi bu güncellemeleri canlı şekilde görmüş olacaktır.

BIM Sisteminin Türkiye’deki Dönüşüm Sorunları 

Öncelikle altyapı ve eğitim eksikliğinden uygulamaya geçmede yavaş kalınmakta. Performans odaklı bir tasarım gerektirdiğinden de uzun odaklı tasarım süreçlerinin terk edilmesi gerekmekte. Özellikle yurtdışı işler konusunda inovatif yaklaşımlara ihtiyaç var. Bunlara önem verilmediğinde entegre olmakta geri kalınacaktır.

Yazar: Müzeyyen Çorbacı

Sıkça Sorulan Sorular

BIM teknolojisi önemli bir teknolojidir çünkü birinci sınıf iç tasarım, planlama ve yönetim projelerinin tasarlanması, inşa edilmesi ve işletilmesi süreçlerini optimize eder. BIM teknolojisi, iç tasarım, planlama, finansman, malzeme tedariki ve üretim süreçlerinin her birini bir araya getirerek, zaman ve maliyetleri azaltarak projeyi daha verimli bir şekilde tamamlamanıza yardımcı olur. Ayrıca, bina projelerinin daha kaliteli ve güvenli olmasını sağlar. BIM teknolojisi, proje tasarım sürecinin her aşamasında kullanılan, kapsamlı bir iç tasarım modeli oluşturur. Bu model, proje yöneticilerinin, inşaat ekibinin ve diğer proje paydaşlarının projeyi daha kolay izlemelerine ve üretkenliklerinin artmasına yardımcı olur.

BIM teknolojisi, mühendislik, inşaat ve operasyon işlemleri için kullanılan bir 3D modelleme yazılımıdır. Bu yazılımı kullanarak, inşaat projelerinin tasarım, planlama, uygulama ve yönetim döngüsünü kolaylaştırmak mümkündür. Yazılım, tasarımların ve planlamaların çizimleri, teknik veriler, malzemeler, riskler ve performans gibi çeşitli verileri tanımlayan bir platform olarak kullanılır. BIM teknolojisi, zorlu inşaat projelerinin tasarım ve üretim döngüsünün her aşamasının organize edilmesini ve yönetilmesini sağlar.

BIM (Bina Modelleme İşlemi) teknolojisiyle çeşitli inşaat işlemleri yapılabilir. Bu işlemler arasında; bina modelleme, altyapı tasarımı, inşaat planlaması, maliyet hesaplamaları, proje yönetimi, inşaat mühendisliği, enerji tasarrufu, performans değerlendirmesi gibi konular yer almaktadır. BIM teknolojisiyle aynı zamanda bina içeriği, yapısal özellikleri, konumu ve görünümü hakkında detaylı bilgiler toplanabilir.

Mimarlıkta BIM (Building Information Modelling) Kavramı

İnsanlığın varoluşundan beri barınma ihtiyacı ve toplumsal yaşama geçiş süreçleri, mimarlık mesleğinin oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Yüzyıllar boyunca sayısız tanımlama yapılmış olsa da, en önemlisi olarak kabul edilen M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış olan Vitruvius'un 'dayanıklılık, kullanışlılık, güzellik' ilkeleri ve mimarın çeşitli disiplinleri bilmesi gerekliliği üzerine olan söylemi ön plana çıkmaktadır.

Çağdaş Mimarlıkta Yeni Yaklaşımlar ve BIM

Günümüzde ise mimarlık sektörünün aktörleri artmış, farklı disiplinler ve kişiler tasarım, inşaat ve kullanım süreçlerine dahil olmuştur. Dolayısıyla mimarın yeri tasarım ve kontrol aşamaları ile sınırlı kalmakta, dilbirliği, süreklilik, koordinasyon, verimlilik ve maliyet gibi konular öne çıkmaktadır. Bu noktada tüm süreçleri tek bir yerden kontrol etme ihtiyacı doğmuş ve BIM (Building Information Modelling) kavramı ortaya çıkmıştır.

BIM'in Sunduğu Avantajlar ve Kullanımı

BIM, bilgisayar tabanlı yapı bilgi modellemesi olarak tanımlanabilir ve tüm tasarım, uygulama ve maliyet gibi süreç verilerini tek bir ortamda toplayan dijital bir platformdur. Bu sayede mimarlar, mühendisler ve işverenler gibi yapı sürecinin farklı katmanlarında yer alan aktörler gerekli tüm bilgilere anında ulaşabilir ve 'akıllı bina' kavramı inşaat sektörüne girmeye başlamıştır.

Türkiye'de BIM Uygulamaları ve Eğitimleri

Ülkemizde de son 3 yıldır BIM eğitimleri yaygınlaşmış ve uygulama ortamı bulmuştur. Farklı dilleri konuşan ve parçalı bir yapıya sahip olan inşaat sektöründe BIM sistemi için alt yapı imkanlarının arttırılması, eğitimlerinin yaygınlaşması ve mevzuatların düzenlenmesi gerekmektedir.

BIM'in Katkısıyla Sektörel Dönüşüm

BIM, entegre süreçler ve görev paylaşımının olduğu bir sisteme dayandığı için, işçi odaklı bir süreçten bilgi odaklı bir sektöre doğru dönüşüm yaşanmaktadır. Kentsel dönüşüm, fiziki dönüşüm, ekonomik dönüşüm, çevresel dönüşüm ve sosyal dönüşüm gibi alanlarda da BIM sayesinde daha kaliteli bir evrim gerçekleştirilmektedir.

Sonuç olarak, BIM mimarlık alanındaki tüm aktörleri daha verimli ve hızlı bir şekilde çalışacakları bir platformda buluşturarak, sektörün sürekli gelişmesine ve dönüşmesine katkı sağlamaktadır. Bu nedenle BIM'in daha yaygın bir şekilde kullanılması ve eğitimlerinin artması, gelecekteki mimarlık projelerinin başarısı için önemli bir unsurdur.

BIM (Yapı Bilgi Modellemesi) uygulamalarının mimarlık süreçlerine katkısından bahsetmek gerekirse, BIM teknolojisi genel anlamda tasarım, inşaat ve kullanım süreçlerinin daha etkin ve verimli yürütülmesine yardımcı olmaktadır. Söz konusu uygulamalar, yapının tüm süreçlerini dijital bir platformda toplar; buna ek olarak, farklı seviyelerde yer alan kişilerin, mimardan inşaat mühendisine, satın alma müdüründen işverene kadar, gerekli bilgilere kolayca erişimini sağlar.

BIM sistemi, tek bir merkezden tüm inşaat sürecinin yönetilmesini sağlamak için geliştirilmiştir. Etkin bir şekilde uygulandığında, bu teknoloji organizasyonel koordinasyonu ve işbirliğini artırır, inşaat sürecini hızlandırır ve maliyetlerin azalmasına katkı sağlar. Ayrıca, bu dijital platform sayesinde, proje bilgilerine istendiği zaman erişilebilir ve bu verilerle daha doğru kararlar alınabilir.

BIM uygulamalarının son dönemde yaygınlaşması, mimarlık ve inşaat sektöründe büyük bir dönüşüm oluşturmaktadır. Bu teknoloji sayesinde, çevre dostu ve sürdürülebilir bina tasarımı ve inşasının önemi artmış, sektörde bilgiye dayalı bir dönüşüm yaşanmıştır. Dahası, bina inşası ve yönetimi için gereken bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde erişim sağlandığından, karşılaşılan sorunlar hızla çözülebilmekte ve süreçlerin kesintisiz devamı sağlanmaktadır.

Sonuç olarak, BIM uygulamaları, bina tasarımı ve inşası sürecine önemli katkılar sağlamaktadır. Tek bir platformda tüm süreçlerin birleştirilmesi, disiplinler arası işbirliğinin ve verimliliğin artması, karar verme sürecinin hızlanması ve maliyetlerin azaltılmasını sağlar. Bu nedenle, BIM teknolojisi, küresel bir anlamda mimarlık sektörünün geleceği şeklinde görülebilir. Bu teknolojiyi etkin bir şekilde kullanabilmek ve yaygınlaştırmak, mimarlık ve inşaat sektöründeki dönüşümü hızlandırabilir ve sektörün verimliliğini artırabilir.

BIM programları, yapı bilgi modellemesi anlamına gelen 'Building Information Modelling' kavramından türetilmiştir. Bu programlar, bir yapının tasarım, yapım ve işletme süreçlerini yerine getirmek için gereken tüm bilgileri bir araya getirir. Bu da, tüm süreci tek bir platformda yönetme yeteneği sağlar. Örneğin, Revit ve ArchiCAD gibi programlar, mimarların yapıların 3 boyutlu modellerini oluşturabilmelerini ve ayrıca mevcut olan tasarım, yapı ve işletme bilgilerini içeren karmaşık bilgi tabakalarını yönetmelerini sağlar. BIM programları, mimarların daha etkin bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Bu araçlar, tasarım sürecinde daha fazla özgürlük ve esneklik sunarken aynı zamanda daha doğru ve hatasız bir biçimde iş yapmalarına yardımcı olur. BIM programları, mimarların yapının her yönünü detaylı bir şekilde planlamalarını sağlar. Tasarım süreci, inşaat süreci ve hatta bakım ve işletme süreci boyunca yapılacak olan işlerin, malzemelerin ve maliyetlerin tümünün önceden planlanmasına yardımcı olur. Bu da, daha etkin bir süreç yönetimi ve daha iyi sonuçlar sağlar. Ayrıca, BIM programları ile tasarlanan yapılarda, mimarlar ve mühendisler arasındaki iletişim ve işbirliği daha etkin hale geldiğinden klasik yöntemlere göre daha hızlı ve hata oranı daha düşük işler yapılabilir. Buna ek olarak, BIM programları sayesinde 'akıllı bina' kavramı da geliştirilmiştir. Bu da, yapıların enerji verimliliğinin artırılması, çeşitli otomasyon sistemlerinin entegrasyonu ve daha yaşanabilir ve sürdürülebilir binalar yaratma potansiyeli sağlar.