Geleneksel El Sanatları Bölümü (MYO)

Geleneksel el sanatlarının tarihi de insanlık kadar eskidir. Geleneksel dediğimiz, atalarımızdan bize miras kalan sanatsal ve kültürel eserlerin örneklerini müzelerimizden evlerimize kadar her ortamda yaşatıyoruz. Eski Türk uygarlıklarından günümüze kadar gelen el sanatları, o dönemlerdeki kültürü ve yaşayışları bize anlatıyor.

Öyle bir anlatım ki, bu el sanatı eserlerinin her ilmeğinde, her motifinde veya her fırça darbesinde birçok mesaj gizlenmiş bir durumda. Biz de bu mesajları anlıyor ve el sanatında usta sanatkârlarımız aracılığıyla, gizli olan her detayı yeni nesillere aktarıyoruz.

Türk sanatının en ince işlenmiş örneklerini, geleneksel el sanatları ile yapılmış eserlerde görebiliyoruz. Eski Türk el sanatları; hat, ebru, tezhip, minyatür, halı işlemeciliği, seramik, cam işlemeciliği, ahşap oymacılık gibi sanatlardır. Geleneksel kategorisi altında eğitimi verilen bu el sanatlarına günümüzde de talep olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu el sanatlarının özellikle iki yıllık olarak açılmış ön lisans programlarına talep çok fazla değildir. Bunun nedenini, aynı isimde lisans bölümü olmasına da bağlayabiliriz.

Ama bir diğer neden de bana göre, gençlerin daha çok modern ve çağdaş sanatlara; özellikle dijital özelliği olan sanatlara (grafik, animasyon, gibi tasarım bölümlerine) yönelmeleridir. Hatta saydığımız bu iki nedenin birden etkili olması daha muhtemeldir.

Geleneksel El Sanatları Bölümü (MYO) Nedir?

Geleneksel El Sanatları; ağırlıklı olarak eski Türk uygarlıklarının kültürüne ait izler taşıyan el sanatı eserlerinin eğitimini, akademik çatı altında veren iki yıllık bir ön lisans programıdır. Bu programa merkezî sınav sisteminin TYT puanıyla öğrenci alınıyor.

Bölüm mezunlarına ‘geleneksel el sanatları teknikeri’ unvanı veriliyor. Meslek Yüksekokulu bünyesinde bulunan bu programda; hat sanatından ebru sanatına, seramikten minyatür sanatına kadar birçok sanat dalı öğretiliyor. Öğrencilere; sanat tarihi, güzel sanatlar ve estetik konularında da temel eğitimler veriliyor. 

Bölümü tercih edecek aday öğrencilerin; geleneksel Türk el sanatlarına karşı merakının ve yeteneğinin olması, öğrencilik hayatlarının başarılı geçmesini sağlayacaktır. Bölümle ilgili olan birkaç tane de lisans programı bulunuyor.

Öğrencilerin Dikey Geçiş Sınavı’na (DGS) girerek bu lisans programlarına devam etme imkânları da var. İlgili lisans programlarına geçiş yapıp o bölümlerden mezun olarak, alanlarında uzmanlaşmaları mümkün. 

Öğrencilerin dikey geçiş yapabilecekleri lisans programları şunlardır: 

• El Sanatları 

• Geleneksel Türk Sanatları

• Halı, Kilim ve Eski Kumaş Desenleri

• Halı, Kilim ve Eski Türk Kumaşları

Geleneksel El Sanatları Bölümünde; el sanatlarına ait teorik derslerin yanı sıra, yoğun uygulama çalışmalarından oluşan bir ders programı da uygulanıyor. Böylelikle, öğrenciler iş hayatına deneyim kazanarak hazırlanmış oluyorlar. Geleneksel El Sanatları bölümü 2020 itibariyle birçok yükseköğretim kurumunda bulunuyor.  

Geleneksel El Sanatları Bölümünün İş İmkânları Nelerdir?

Geleneksel El Sanatları bölümü mezunları için kariyer imkânları, sanat ve eğitim sektöründe yoğunlaşıyor. Mezunlar, herhangi bir sektöre bağlı olmadan da, kendi sanatlarını icra edebilirler.
Kurumsal iş imkânları olarak; el sanatları konusunda faaliyet gösteren kamu veya özel kurumları ile sanat atölyelerinde çalışma imkânları bulunuyor.

Ayrıca kamu ve özel eğitim kurumlarında el sanatları alanında danışmanlık veya eğitmenlik yapabilirler. Mezunların kendi özel atölyelerini açıp serbest çalışabilmeleri konusunu da belirtmeliyiz. 

Lisans ve yüksek lisans eğitimlerini de tamamlayan bu bölüm mezunlarının, yükseköğretim kurumlarında çalışma imkânı da bulunuyor. Akademisyen olmak isteyen mezunların, ALES’e girerek yeterli puanları almaları ve yükseköğretim kurumlarının giriş sınavlarına girmeleri gerekiyor. Yeterli şartları taşıyan mezunlar, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi gibi akademik unvanlarla üniversitelerde çalışma imkânı bulabilirler.

Geleneksel El Sanatları Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?

Geleneksel El Sanatları bölümü mezunlarının “tekniker, eğitmen ve danışman” unvanlarıyla yapabilecekleri işleri şöyle sıralayabiliriz:

• Kendilerine ait sanat atölyelerini kurup sanatsal çalışmalarını icra edebilirler,

• Kamu veya özel sanat okullarında branşlarıyla ilgili etkinlikler yapmak ve eğitimler verebilirler,

• El sanatları alanında faaliyet gösteren kamu ve özel sanat atölyelerinde sanatsal çalışmalarını yapabilirler,

• Lisans ve lisansüstü eğitimlerini tamamlayan mezunlar, akademisyen olarak eğitimler verebilirler.

Geleneksel El Sanatları Bölümü Dersleri Nelerdir?

Geleneksel El Sanatları bölümünde zorunlu, seçmeli ve meslekî deneyim (uygulama) derslerden oluşan bir ders programı uygulanmaktadır. Seçmeli dersler, öğrencilerin merakları doğrultusunda ders alma imkânını da sunabiliyor.

Ders programının diğer önemli bir kısmı da, teorik eğitimle birlikte uygulamalı eğitimlerin de verilmesidir. Bu uygulamalı dersler, öğrencilerin iş hayatına hazırlanmasına olanak sağlayan adımlar olarak karşımıza çıkıyor.

Geleneksel El Sanatları bölümü ön lisans programında eğitimi verilen başlıca zorunlu dersler şunlardır:

• Girişimcilik

• Matematik

• Nakıştaki Temel Teknikler

• Sanat Tarihi

• Yöresel El Sanatları – I, II, III

• Geleneksel Türk Desenleri

• Ebru

• İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

• İşletme Yönetimi

• Tezhip – I, II

• Araştırma Yöntem ve Teknikleri

• Dekoratif Süs Eşya Yapımı

• Mesleki Deneyim – I, II

• Kalite Yönetim Sistemleri

• Dekoratif Yapma Bebek Teknikleri

• Meslek Etiği

Bölümde verilen seçmeli dersler de şunlardır: 

• İletişim

• İşlemede Kenar Süsleme Teknikleri

• Çarpana Dokuma

• Antep İşi Teknikleri

• Dekoratif Yüzey Boyama

• Süslemede Oya Teknikleri

• Dekoratif Deri Teknikleri

• Türk Sanat Tarihi

• Hat Sanatı

• Geleneksel Nakışlar

• Vitray Sanatı

• Nakışta Fantazi Süsleme

Öğrenciler her dönem başında, seçmeli derslerden iki tane ders seçebiliyor. Yukarıda bahsettiğimiz seçmeli dersler, zorunlu dersler gibi temel eğitimlerden oluşuyor. Hem zorunlu hem de seçmeli derslere baktığımızda, öğrencilere donanım ve deneyim verebilecek kalitede, çok farklı el sanatları dallarına hitap eden bir ders programı olduğu gözümüze çarpıyor.

Geleneksel El Sanatları Bölümü Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları 

Geleneksel El Sanatları bölümünün 2020 yılındaki en yüksek taban puan 213,067 ile Karadeniz Teknik Üniversitesi’ne aittir ve başarı sıralaması da 1378037’dir. Bu bölümün 2020 yılı için en düşük taban puanı ise 186,009 puanla Ordu Üniversitesi’ne aittir ve başarı sıralaması da 1734196 olarak açıklanmıştır. 

Çok sayıda üniversitede bu bölüm açılmasına rağmen, üniversitelerin büyük çoğunluğunun kontenjanı dolmamıştır. Kontenjanların sadece yedi üniversitede dolmuş olması, bu bölümün pek tercih edilmediğini gösteriyor. Günümüzde dört yıllık lisans programı tercih eden öğrencilerin çoğalması, iki yıllık programlara olan ilgiyi azaltan bir faktördür. Aslına bakarsanız, bu durum iyi bir sonuçtur.