Eğitim, insanlık tarihinin başlangıcından beri hayatımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Doğduğumuz andan itibaren, çevremizden, ailemizden ve deneyimlerimizden sürekli bir şeyler öğreniriz. Hatırlıyorum da, çocukken dedem bana ağaçların nasıl büyüdüğünü anlatırdı, ben de ağzım açık dinlerdim. İşte o zamandan beri öğrenmenin sınırsız ve sürekli bir süreç olduğunu anladım.
Zaman ilerledikçe ve bilimsel yenilikler hayatımıza girdikçe, eğitim sistemi de değişmeye başladı. Önceden öğretmen odaklı bir sistem varken, şimdi öğrenci odaklı bir yaklaşıma geçiş yapıldı. Her bireyin öğrenme hızı ve tarzı farklı olduğu için, bireysellik ön plana çıktı. Bu değişimden en çok etkilenen alanlardan biri de dil eğitimiydi. Yabancı dil öğrenimi, sadece kelime ezberlemekten ibaret olmaktan çıkıp, kişinin kendine özgü stratejiler geliştirmesini gerektiren bir süreç haline geldi.
Yabancı Dil Öğrenme Stratejileri Nedir ve Nasıl Uygulanır?
Bu soruyu sormak hiç de yanlış olmaz: *"Yabancı dil öğrenme stratejileri nelerdir ve nasıl uygulanır?" Aslında bu, dil öğrenme serüvenine atılan herkesin sorduğu en temel sorulardan biri. Ben de İspanyolca öğrenmeye başladığımda bu soruyu kendime çok sormuştum*. İlk başlarda sadece ders kitaplarına bağlı kalmıştım ama bir süre sonra ilerlemediğimi fark ettim. Sonra kendime uygun stratejiler geliştirerek işi eğlenceli hale getirdim.
Telafi Stratejileri; Akıllıca tahminde bulunma, konuşma-yazmadaki sınırlılıkların üstesinden gelme.
Sosyal Stratejiler; Soru sorma, diğerleriyle iş birliği yapma ve onları anlama.
Üst- bilişsel Stratejiler; Öğrenmeyi değerlendirme, merkeze alma ve düzenleyip planlama.
Bellek Stratejileri; Zihinsel bağlantıları kullanma, görüntü ve sesleri kullanma.
Bilişsel Stratejiler; Uygulama yapma, çözümleme ve akıl yürütme.
Duyuşsal Stratejiler; Kaygıyı azaltma, kendini cesaretlendirme olarak belirtilebilir.
Dil öğrenen bireylerin anlamak, hatırlamak ve uygulamak için hangi yolları kullandığı üzerine birçok araştırma yapıldı. Bunlardan biri de ünlü dil eğitimcisi Rebecca Oxford'un sınıflandırmasıdır. Oxford, yabancı dil öğrenme stratejilerini altı ana başlıkta toplar:
1- Bellek Stratejileri: Bilgiyi hafızada tutmak için zihinsel bağlantılar kurmayı içerir. Örneğin, yeni kelimeleri görsellerle eşleştirmek veya bir melodiye uyarlamak. Ben de İspanyolca öğrenirken "comer" fiilini "komer mi yemek yiyeceğiz?" şeklinde aklımda tutardım.
2- Bilişsel Stratejiler: Dilin pratik kullanımına odaklanır. Uygulama yapma, analiz etme ve akıl yürütme bu stratejinin temelidir. Mesela, bir metni okuyup ana fikrini çıkarmak veya yeni öğrendiğiniz kelimelerle cümleler kurmak.
3- Telafi Stratejileri: Dil yetersizliklerini telafi etmeyi amaçlar. Akıllıca tahminlerde bulunma veya jest ve mimikleri kullanarak iletişimi sürdürme bu stratejiye örnektir. Hatırlıyorum da, İspanya'da bir restoranda menüyü anlamadığımda garsona ne istediğimi ellerimle anlatmaya çalışmıştım!
4- Metabilişsel Stratejiler: Öğrenme sürecini planlama, izleme ve değerlendirmeyi içerir. Kendine hedefler koymak, çalışma saatlerini düzenlemek gibi. Ben de her gün en az 20 dakika dil uygulamalarıyla pratik yapmayı alışkanlık haline getirmiştim.
5- Duygusal Stratejiler: Öğrenme sırasında duyguları yönetmeyi sağlar. Kaygıyı azaltma, kendini motive etme gibi tekniklerle öğrenmeyi kolaylaştırır. Örneğin, zorlandığım bir konuda kendime "Sen bunu yapabilirsin!" diyerek cesaret verirdim.
6- Sosyal Stratejiler: Başkalarıyla etkileşim kurarak öğrenmeyi destekler. Soru sorma, iş birliği yapma ve kültürel farklılıkları anlama bu kapsamda değerlendirilebilir. İspanyol arkadaşlarımla sohbet etmek, bana dil öğrenimimde büyük katkı sağladı.
Başarılı Dil Öğrencilerinin Kullandığı Stratejiler
Peki, başarılı dil öğrencileri hangi stratejileri kullanıyor? Onların sırları neler? Gelin bunları biraz daha detaylandıralım.
1. Analiz Etme ve Anlamaya Odaklanma
Başarılı dil öğrencileri, dili sadece yüzeysel olarak değil, derinlemesine anlamaya çalışırlar. Dilin yapısını, dilbilgisini, kelime kökenlerini inceleyerek daha sağlam bir temel oluştururlar. Mesela, bir kelimenin hangi kökten geldiğini bilmek, onunla ilgili diğer kelimeleri de öğrenmeyi kolaylaştırır.
2. Pratik İçin Fırsatları Değerlendirme
Dil öğrenmek, pratik yapmadan olmaz. Bu öğrenciler, pratik yapmak için her fırsatı değerlendirirler. Yabancı filmler izlemek, müzik dinlemek, dil değişim programlarına katılmak gibi aktivitelerle dili günlük hayatlarına entegre ederler. Ben de sabahları kahvemi içerken İspanyolca podcast'ler dinlemeye başlamıştım.
3. Tahminde Bulunma ve İletişim Kurmaya İstekli Olma
Dil öğrenirken hata yapmaktan korkmamak çok önemli. Başarılı öğrenciler, cesur olup tahminlerde bulunurlar ve iletişim kurmaya isteklidirler. Anlamını tam bilmedikleri kelimeleri cümle içinde kullanarak öğrenme sürecini hızlandırırlar. İspanya'da yanlış bir kelime kullandığımda yüzüme garip bakan insanlarla karşılaşmıştım ama bu sayede doğru kullanımı öğrenmiştim.
4. Kendini Motive Etme ve Olumlu Düşünme
Dil öğrenmek uzun bir yolculuk ve bazen motivasyon düşebilir. Bu noktada, kendini motive etmek ve olumlu düşünmek büyük önem taşır. Küçük başarıları kutlamak, ilerlemeyi görmek için harika bir yoldur. İlk kez bir İspanyolca kitabı bitirdiğimde hissettiğim gururu asla unutamam.
5. Öğrenme Sürecini Planlama ve Yönetme
Başarılı öğrenciler, öğrenme süreçlerini iyi yönetirler. Hedefler belirler, çalışma programları yaparlar ve bu plana sadık kalırlar. Ben de haftalık hedefler koyarak hangi konuları çalışacağımı önceden belirlerdim.
Yabancı Dil Öğrenme Stratejilerinin Önemi
Dil öğrenme stratejileri, sadece bilgi birikimini artırmakla kalmaz, aynı zamanda dil becerilerimizi daha etkin kullanmamızı sağlar. Araştırmalar göstermiştir ki, stratejileri bilinçli ve doğru şekilde kullanan öğrenciler, dil öğreniminde daha başarılı olmaktadırlar.
Örneğin, "Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know" kitabında Rebecca Oxford, etkili strateji kullanımının dil öğrenimindeki başarının anahtarı olduğunu vurgular. Aynı şekilde, Brown'ın "Principles of Language Learning and Teaching" eserinde de stratejik öğrenmenin önemi sıkça vurgulanır.
Kendi Deneyimlerim ve Önerilerim
Kendi dil öğrenme serüvenimde, pek çok stratejiyi deneme fırsatım oldu. İşte sizlere kendi deneyimlerimden yola çıkarak bazı öneriler:
Düzenli Pratik Yapın: Her gün az da olsa, düzenli olarak dil ile iç içe olun. Böylece beyniniz sürekli olarak yeni bilgileri işlemeye devam eder.
Kendinize Hedefler Belirleyin: Ulaşılabilir ve net hedefler koymak, motivasyonunuzu artıracaktır. Mesela, "Bu ay 100 yeni kelime öğreneceğim" gibi.
Kendi Öğrenme Stilinizi Keşfedin: Herkesin öğrenme biçimi farklıdır. Kimisi görsel, kimisi işitsel öğrenir. Siz de kendinize en uygun yöntemi bulun.
Hata Yapmaktan Korkmayın: Hatalar, öğrenmenin doğal bir parçasıdır. Onlardan ders çıkararak ilerleyin.
Dil Ortamına Kendinizi Bırakın: Mümkünse o dilin konuşulduğu ülkelere seyahat edin veya yabancı arkadaşlar edinin.
Sonuç
Yabancı dil öğrenmek, sabır ve emek gerektiren bir süreçtir. Ancak doğru stratejilerle bu süreci hem daha verimli hem de daha eğlenceli hale getirmek mümkündür. Unutmayın, önemli olan <u>pes etmemek ve kendinize inanmak</u>. Ben de İspanyolca öğrenirken defalarca zorlandım ama vazgeçmedim. Şimdi geriye dönüp baktığımda, çektiğim tüm zorluklara değdiğini görüyorum.
Hayatta yeni kapılar açmak, farklı kültürleri anlamak ve kendinizi daha iyi ifade etmek için yabancı dil öğrenmek harika bir yoldur. Siz de kendi stratejilerinizi keşfedin ve bu maceranın tadını çıkarın. *Denemeye değer, öyle değil mi?*
Referanslar
Oxford, R. (1990). Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. Boston: Heinle & Heinle Publishers.
Brown, H. D. (2000). Principles of Language Learning and Teaching. New York: Longman.
Rubin, J., & Thompson, I. (1994). How to Be a More Successful Language Learner. Boston: Heinle & Heinle Publishers.
