1935’te Erwin Schrödinger, kuantum mekaniği ile ilgili oldukça talihsiz bir senaryo yazdı. Kuantum nesnelerinin süperpozisyon durumuna getirilebileceğini düşündü. Yani bir elektronun bir yerde olması yerine her ikisinin de aynı anda bir yerde olabileceğini düşündü. Bunun yanında kuantum kaynakları olan bir kutunun içinde kapana kısılmış bir kedi hayal etti ve bu düşünceyi zirveye taşıdır. Schrödinger, kimsenin kutuyu açıp kontrol etmediği durumunda kedinin canlı mı yoksa ölü mü olup olmadığını bilemeyeceğimizi söyledi. Ve en önemlisi zavallı kediyi kontrol etmek için kutuyu açarsak, kuantum kaynakları elektronların süperpozisyon halinde durmasını sağlayan dalga fonksiyonu çökecek. BANG! Kuantum kedi öldü.
Ya da ölmedi. Birçok fizikçi konu kuantum kedileri veya bu konuda başka bir fikir ileri sürüldüğünde kuantumun dalga fonksiyonunun çökmesi hakkında hemfikir değiller. Yani durum sadece Schrödinger denklemine göre gelişir ve bize farklı sonuçları gözlemleme olasılıkları verir. Bunu kontrol etmek için kauntum kedinin kutusunu açmamıza gerek yok. Bunun yerine içine bakabilirsek, kediye hangi kuantum özelliklerinin söz konusu olduğunu sorabiliriz. Ama yine de kuantum deformasyonu sebebiyle ufak da olsa bir ihtimal var ki o da gerçekten kuantum kedisinin ölebileceği.
Schrödinger’in Kedisi Deneyi
Daha net açıklamak gerekirse Schrödinger’in bu ünlü benzetmesi şöyleydi;
Bir kediyi siyanür dolu gaz şişesiyle birlikte çelik bir kutuya kapatmak mümkün olsaydı, kedinin çekice bağlı olduğu mekanizmada çekiç şişeye vurduğunda bir çeliği açacak kadar büyük bir patlamaya sebebiyet vereceğini söyledi. Bir şişe çekiçle çok kolay kırılır. Ama kedinin bir anda kaba çarpması ve şişenin kırılma ihtimali burada kilit noktadır. Yani her durumda ya şişe kırılacak ya da siyanür gazı yayılacak ve kedi ölecek. Ama biz o kutuyu açana kadar kuantum kedisinin hangi kuantum yolunu izlediğini bilemeyiz. Ölüp ölmediğini de.
Kuantum mekaniği çok tuhaf değil mi? Evet kesinlikle!
Peki tam bir saçmalıktan mı ibaret? Kesinlikle değil. Çünkü birçok fizikçi evrenin kuantum mekaniğinin yıldızlardan ve galaksilerden daha küçük ölçekte olduğunun tanımını yaparlar. Yani bu demek oluyor ki kuantum etkisi, günlük insanın hayatında ihmal edilebilir bir şans faktörü olduğu anlamına gelir.
Kuantum mekaniği faydalı mı diye sorarsanız; tabi ki de öyle! İşte bu yüzden kauntum kedi deneyleri hala bugün de yapılmaya devam ediyor. Çünkü kuantum etkileri, bilgilerin güvenliğini sağlamak ve moleküllerde veri toplamak gibi önemli görevleri gerçekleştirmek için de kullanılıyor.
Schrödinger, kedi fikrinin gülünç olduğunu düşündü. Ancak bugün kuantum deformasyonunun teknoloji ve mühendislikte kullanıldığını biliyoruz. Hatta kuantum yaşam felsefesinde de geçerli.
O halde Schrödinger’in kuantum nesnelerinin gözlemlenmedikçe ne yaptığını bilemediğimiz teorisinden ve kuantum kaynaklarının kaybolacağı fikrinden vazgeçiyoruz. İşte kuantum böyle bir şey ve kuantumun çılgınca bir şey olduğu fikrinden de kolay kolay çıkamayacağa benziyoruz.
Kuantum yaşam felsefesini benimsediyseniz her olayın bir sonucu olduğunu bilirsiniz. Yani Schrödinger diyor ki; “Her kuantum olayının kuantum sonucu vardır.” Bu kuantum olayının ne zaman meydana geleceğini bilemeyiz ama elbette bir şeye sebep olur ve mekaniğin çökmesine sebep olabilir. Belki de küçük şeyler birikerek büyük etkiler yapabilir.
Kuantum yaşam felsefesi gerçekten çok ilginç. Özellikle bu bilinmemezliğin bir şeylerle açıklanmaya çalışması ve ihtimallerin değerlendirilmesi de ilgi çekici. Biz insanlar var olduğumuzdan beri hep hayatı sorgularız. Kuantum felsefesi de tam da böyle bir şey. Eğer siz de merak ettiyseniz ve ilgi çekici bulduysanız Enstitü’de bu eğitime katılabilirsiniz. Dr. Şevki Işıklı tarafından verilen Kuantum Yaşam Felsefesi Eğitimi’ne kesinlikle katılın. Beyninizin sınırlarını zorlayacaksınız. Kesinlikle bakış açınızın değiştiğini göreceksiniz.
