Pozitif Psikoloji Nedir?

Psikoloji; zihinsel ve davranışsal süreçleri yakından inceleyen bir bilim dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan insanların örgüt içindeki davranışları, iş doyumu, insan kaynağının memnuniyeti ve sonuç olarak örgütlerin etkin bir şekilde işleyişinin devam etmesi gibi konular da psikolojinin çalışma alanlarına girmektedir. Psikolojinin faaliyet alanı yalnız insanlardaki zihinsel hastaları ve bunların tedavisi ile ilgili değildir. Aynı zamanda insan yaşamını verimli hatta tatmin edici kılan değerleri de bulundurmaktadır.

Pozitif Psikolojiye Yaklaşımlar Nasıldır?

Sokrates, insanı ve insan davranışlarını felsefi boyutları ile irdelemiş, Aristoteles ve Platon’un düşünceleri, modern dönemin psikoloji ve felsefi yaklaşımlarına ilham kaynağı olmaya devam etmektedir. Farabi’nin bu konudaki düşüncesi ise “Akıl Hakkında Kitap” isimli eserinde insanın özünü geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesi ile mutluluğa ulaşılacağı vurgulanmıştır.

Daha sonrasında ise Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre ve Mevlana’nın insanın doğası ile ilgili düşünceleri, fikirleri yüzyılları geride bırakıp çağımıza kadar insanı anlamaya yönelik çalışmalar öncülük etmiştir. Bu düşüncelerin etkileri yaşadığımız coğrafyada yıllarca işlenmiş ve insanların davranışları haline getirilmiştir. İlgili öğretiler insanın özünde doğruluk, iyilik ve güzellik olduğunu vurgulamıştır. Günümüzde de insanın özünü anlamaya yönelik düşünceler yıllar öncesinden bugüne ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.

Mevlana’nın çok güzel bir söylemi; “Kardeşim sen düşünceden ibaretsin. Geriye kalan et ve kemiksin. Diken düşünürsen diken olursun. Gül düşünürsen gülistan olursun.” insanın pozitif düşüncelerle mutluluğa ulaşabileceği en doğal biçimde ifade edilmektedir.

İnsanoğlunun pozitif yönüne dikkat çeken Hacı Bektaş Veli’ye göre, dürüstlük, güzellik, iyilik, hoşgörü, cömertlik benzeri olumlu olanı kabullenen her insan bu yolda gayret gösterdiğinden olgun insan olma değerini elde edebilir. Yunus Emre ise insanın kötü huylarını terk etmesi, iyi huylarını geliştirmesi ancak akıl yolu ile yapılacağını bildirmektedir. Geçmişten günümüze kadar insanı anlama ve mutluluğa ulaşma çabaları, pozitif ve insancıl psikoloji çalışmalarında tekrar ön plana çıkmıştır.

Psikoloji zihinsel ve davranışsal süreçleri yakından inceleyen bir bilim dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan insanların örgüt içindeki davranışları, iş doyumu, insan kaynağının memnuniyeti ve sonuç olarak örgütlerin etkin bir şekilde işleyişinin devam etmesi gibi konular da psikolojinin çalışma alanlarına girmektedir.

Psikolojinin faaliyet alanı yalnız insanlardaki zihinsel hastaları ve bunların tedavisi ile ilgili değildir. Aynı zamanda insan yaşamını verimli hatta tatmin edici kılan değerleri de bulundurmaktadır.

Maslow’un Yaklaşımı Nasıldır?

• Sesin Bilimsel Yolculuğu: Akustik Anlayışın İletişime Etkisi

• Kurumsal Güç ve İletişim

• Etkili İletişim İçin Neler Yapmalıyız: Sunum Teknikleri Rehberi

• Etkili İletişimin Temeli: Konuşma Düzeni

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde ise ; psikolojinin, insanın yalnızca eksikliklerine değil, mevcut potansiyeline de odaklanması gerektiğini vurgulamıştır(luthans). Pozitif psikolojiden kavram olarak ilk defa 1954 yılında Maslow’un kitabı olan “Motivasyon ve Kişilik” isimli kitabının “Pozitif Psikolojiye Doğru” bölümünde açıklanmıştır.

Maslow, bu bölümde psikoloji biliminin negatif olabilecek sorunları düzeltmeye odaklandığı ifade ederek bu durumu ile psikoloji biliminin tam olarak işin yarısı ile ilgilendiğini açıklamıştır. Bu açıdan psikoloji biliminin sevgi, iyimserlik, memnuniyet, cesaret ve fedakarlık potansiyelinin gerçekleştirme gibi yeni temel kavramlara gerek duyulduğunu ifade etmiştir.

Maslow tarafından belirlenen bu “İnsancıl Psikoloji” yaklaşımı günümüzün pozitif psikoloji disiplininden iki açıdan farklıdır. Birinci farklılık; insancıl psikoloji nitel veri toplama yöntemlerine dayanarak yorumlayıcı analizler gerçekleştirirken, ayrıca gözleme dayalı deneysel analiz yöntemlerini kullanır.

İkinci farklılık ise yapılması beklenen araştırmanın konusu ile ilgilidir. Pozitif psikoloji akımı, insancıl psikolojinin dikkate alındığı kavramlarla beraber etik, sağlık, prososyal davranış, din ve maneviyat benzeri kavramları da çalışma konularına eklemiştir.

Pozitif Psikolojinin Yaklaşımı Nasıldır?

Klinik psikoloji, ikinci dünya savaşında neredeyse bütün odak noktasını patolojilerin tanı ve tedavilerine vermişti. Sosyal psikoloji ise sanrılar, önyargı, eksiklik ve aynı zamanda insan davranışlarının çalışma bozuklukları ile ilgilenmiştir. Bu açıdan ikinci dünya savaşının hemen sonrasında insanların güçlü taraflarından çok patolojik durumları ile uğraşılmış, yapılan araştırmaların büyük bir çoğunluğu bu yönde yapılmıştır.

Alan çalışmasında patolojik durumlar ve insan yaşamının olumsuz taraflarını gösteren pek çok model bulunmaktadır. Aksine gelecek yönelimli olmak, sorumluluk, iyimserlik, umut, yaratıcılık ve erdem gibi olumlu özelliklere yönelik modeller çok az sayıdadır. Günümüzde bir çok üniversitede psikologların ve psikiyatristlerin eğitimleri ve bakış açıları epistemotolojik geleneğe dayanmaktadır.

İnsanoğlunun hayatsal faaliyetlerini en iyi yöntemlerle yerine getirecek ve devam edilmesine katkılar sunacak bilimsel faaliyetlerin bütünü olarak açıklanabilecek “pozitif psikoloji” toplumun ve bireyin başarılı olmalarını sağlayacak faktörleri ortaya koyup geliştirmeyi hedeflemektedir.

Pozitif psikoloji hareketi, araştırma psikologları daha önce olduğu gibi ruhsal bozukluklar ve psikolojik hastalıklarla ilgilenmek yerine, insanın psikolojik olarak sağlıklı olmasını sağlayan faktörler üzerine yönelmesini teşvik eden bir düşünce akımı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Pozitif psikoloji hayatı olabildiğince yaşamaya değer kılan etkenleri yalından inceler. Bunu gerçekleştirirken zayıf ve güçlü yönlerimize ağırlık verir. Bir taraftan iyiyi geliştirirken, diğer bir taraftan ise kötüyü de azaltmaya çalışır.

Ruhsal hastalığı olmayan bireylere ve psikolojik bir hastalığı olan kişilere hizmet vermeyi amaçlamaktadır. Sonuç olarak pozitif psikoloji sadece olumluyu kapsamamakta, dahası psikolojinin genel sorun odaklı bakış açısından kolayca etkilenebilecek olan tamamlayıcı bir alan olarak doğmaktadır.

Bu açıdan pozitif psikoloji, depresyonda olmamanın hayattan zevk almayla bir tutulamayacağını, ruhsal hastalıklarla beraber psikolojik iyi olma halinin de psikoloji bilim alanının araştırma konusu kapsamı içinde olması gerektiği belirtilmektedir.

Psikoloji, zihinsel ve davranışsal süreçler üzerine yoğunlaşan bir bilim dalıdır. Aynı zamanda insanları memnun ve etkili bir şekilde çalışmayı sağlayan değerleri de vurgular. Aralarında Sokrates, Aristoteles, Platon, Farabi, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre ve Mevlana'nın bulunduğu filozof ve düşünürler, farklı zamanlarda, insanın özünün anlaşılması ve geliştirilmesi ile mutluluğa ulaşılabileceğini ifade etmişlerdir. Maslow ise pozitif psikolojiden ilk defa 1954 yılında bahsetmiş ve psikolojinin insanın olumlu potansiyeline odaklanması gerektiğini vurgulamıştır. Günümüzde hakim olan insancı ve pozitif psikoloji anlayışları, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ağırlıklı olarak patolojik durumlara odaklanan geçmiş psikoloji anlayışlarından farklıdır. Alanın genişlemesi ile birlikte psikolog ve psikiyatristlerin eğitimi ve bakış açısı da değişmiştir. Bu bilimsel süreçlerin anlaşılabilmesi için diksiyon dersi almak, bilginin açık ve anlaşılır bir biçimde aktarılmasını sağlar.