Mekatronik Bölümü (MYO)

Mekatronik, mekanik ve elektronik sözcüklerinin birleşiminden oluşan, ilk olarak 1969 yılında Japonya’da geliştirilen bir mühendislik anabilim dalıdır.

Yaşanan çok hızlı teknolojik gelişmelerin sonucu olarak, hemen hemen tüm alanlarda bilgisayar kontrollü sistemler yaygınlaşmıştır. Tasarım, üretim, bakım ve onarımda yapay zekâ tekniklerinin uygulamasına geçilmiştir. Dolayısıyla mekanik, elektrik, elektronik, hidrolik, pnömatik ve bilgisayar teknolojilerinin birlikte kullanılması kaçınılmaz olmuştur. Bunun sonucu olarak mekatronik yeni bir disiplin olarak ortaya çıkmıştır.

Mekatronik, makine, elektrik, elektronik alanlarının birleşiminden doğan; yazılım ve kontrol konularını da içeren disiplinler arası bir kavramdır ve modern çağın popüler bilimlerinden biri olarak değerlendirilir.

Sensörler vasıtasıyla verileri algılayarak topladığı verileri kontrol donanımları (mikroişlemciler vb) ve yazılımlar sayesinde yorumlayıp kararlar alabilen, tahrik elemanları (aktüatörler) ile gerekli tepkileri veren, mekanik ve elektronik bileşenlerden oluşan cihaz ve makineler mekatronik sistemlerdir.

Mekatronik sistemler yani algılayan, ölçen, karar veren ve buna göre tepki oluşturan otomatik makineler, savunma sanayii, güvenlik sistemleri, endüstriyel otomasyon sistemleri, tıp ve bankacılık gibi birçok alanda kullanılır. Mayın tarama robotları, gece görüş sistemleri, otomatik stoklama sistemleri birer mekatronik sistemdir.

Gündelik hayatımızın içinde yer alan otomobil, robot, takım tezgâhları, fotokopi makineleri, fotoğraf makineleri, çamaşır ve bulaşık makineleri, bankamatikler, kameralar ve akıllı olma özelliğine sahip birçok cihaz ve ürün mekatronik sistemlere örnektir. Bu bölüm, mekatronik sistemler üzerine endüstrinin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikli iş gücü yetiştirilmesini amaçlar.

Mekatronik Bölümü Nedir?

Mekatronik eğitimi, ülkemizde çeşitli üniversitelere bağlı meslek yüksekokullarının ön lisans programı olarak verilir. Mekatronik, makine, elektrik, elektronik ve bilgisayar gibi teknik alanların birleşiminden ortaya çıkmış bir meslektir.

Mekatronik bölümü, elektrikli, mekanik ve elektronik her tür makine, cihaz veya robotun üretildiği fabrikalarda; bu cihaz ve ekipmanların tasarım, üretim, bakım ve onarımlarının yapıldığı birimlerde veya bölüm ile ilgili diğer sektörlerde görev yapacak mekatronik teknikerlerini yetiştiren 2 yıllık bir programdır.

Mekanik sistemlere odaklanan ve elektronik yapılar ile birlikte sistemlerin kontrolünü yapan bir bölümdür. Robotik ve elektronik gibi birçok teknik alanın kombinasyonunu içerir. Mekatronik bölümünde, makine, elektronik ve bilgisayar tekniklerinin birlikte çalıştığı sistemlerin üretildiği veya kullanıldığı tesislerde çalışacak ara elemanlar yetiştirilmesi hedeflenir. Mekatronik ön lisans programı sayısal puan türü ile öğrenci kabul etmektedir.

Ön lisans eğitimi verilen bu bölümde isteyen öğrenciler sınavla birlikte mekatronik eğitimini lisans seviyesine tamamlayabilirler.

Mekatronik Bölümü İş İmkanları Nelerdir? 

Mekatronik mezunları için geniş bir iş yelpazesi bulunur. Mekatronik teknikerleri, özel veya kamu kurum ve kuruluşlarında teknik personel olarak çalışırlar. Özel sektörde, sanayide, atölyelerde iş imkanlarına sahiptirler. Mekatronik teknikerleri çalışma konuları ile ilgili kendi işyerlerini de açabilirler.

Robotik, savunma sanayi ve haberleşme alanı mekatronik mezunlarının çalışma alanlarındandır. Aynı zamanda eğitim ve uzay alanında çalışabilirler. Otomotiv sanayi ve sağlık da mekatronik mezunlarının çalışma alanları arasındadır. Mezunlar, mekatronik ile ilgili tüm üretim proseslerinde tekniker olarak görev alırlar. Mekatronik konusunda araştırma, geliştirme, ürün tasarımı, imalatı, kontrolü ve bakımı alanlarında çalışma imkanları vardır.

Eğitim müfredatı ve yürütülen faaliyetler sonucunda öğrencilerin güncel üretim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanmaları, bakım ve onarımlarını yapabilmeleri hedeflenir. Elektrik-elektronik ve mekanik montaj ve demontaj işleri, teknik servisler, bakım-onarım birimleri, mikrokontrolör programlama, elektronik tasarım, kontrol ve kumanda sistemleri, robotik ve pnömatik-hidrolik sistemler alanlarında çalışabilirler.

Mezunların görev aldığı başlıca kamu ve özel iş imkanları/sektörler şöyledir:

• Bilgisayar destekli tasarım ve üretim

• Kontrol ve akıllı kontrol sistemleri

• Robotik ve otomasyon tabanlı üretim

• Mikroelektronik sistemler ve iletişim sistemleri

• Otomotiv sistemleri

• Havacılık ve uzay uygulamaları

• Biyomedikal uygulamalar

• Savunma sanayisi

• Beyaz eşya üretim

• Makine bakım ve onarım

• Bilgisayar donanımı ve yazılım endüstrisi

• Elektronik ve mekanik cihazlar üreten fabrikalar

• Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü vb.

Mekatronik Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?

Mekatronik programından başarıyla mezun olanlar ön lisans diploması ile “Mekatronik Teknikeri” ünvanı alırlar. ÖSYM tarafından yapılan "Dikey Geçiş Sınavı"nda başarılı olurlarsa birçok lisans programına dikey geçiş yapabilirler, örneğin;

• Elektrik Mühendisliği

• Elektrik ve Elektronik Mühendisliği

• Elektronik ve Bilgisayar Öğretmenliği

• Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği

• Makine Mühendisliği

• Mekatronik Mühendisliği

• Elektronik Mühendisliği

• Uzay Mühendisliği

Mekatronik bölümü mezunlarının genel olarak sorumlulukları şunlardır:

• Tasarlanan makine, cihaz veya robotun üretiminde çalışırlar.

• Akıllı cihazların geliştirilmesi için araştırma-geliştirme, inceleme ve ölçümler yaparlar,

• Mekatronik sistemlerin montaj-demontaj, test, servis, bakım ve kontrolünü yaparlar,

• Mekanik ve elektronik arızaların giderilmesini sağlarlar,

• Makine ve elektronik mühendislerine yardım ederler,

• Sorumluluk alanına giren kalibrasyonlar, ölçümler ve ayarları yaparlar, böylelikle cihazların etkin şekilde çalışmasını sağlarlar.

Mekatronik teknikeri olmak isteyen adayların aşağıdaki niteliklerde olmaları beklenir;

• Sayısal yeteneğe sahip,

• Matematik ve fizik konularına ilgili,

• 3 boyutlu görebilme ve çizim yeteneğine sahip,

• Dikkatli, ayrıntıları algılayabilen, tasarım yeteneği kuvvetli,

• Mekanik yeteneği olan, elektronik makinelerle çalışmayı seven,

• Sabırlı, sorumluluk sahibi,

• Yeniliklere açık ve meraklı, araştırmacı

• Algılama, sayı ve sembollerle akıl yürütme, analiz etme ve karar verme yeteneğine sahip

Bu bölümden mezun kişiler robotik üretiminde çalışırlar. Mühendislere yardımcı olarak üretime destek verirler. Aynı zamanda tasarım desteği de verirler.

Mekatronik Bölümü Dersleri Nelerdir?

Eğitim süresince bölüm derslerinde öne çıkan konular şöyledir:

• Analog Elektronik 

• Sayısal Elektronik

• Bilgisayar Destekli Çizim

• Doğru Akım Devre Analizi

• Elektrik Elektronik Ölçme

• Elektronik Devre Tasarımı

• Mekatroniğin Temelleri

• Matematik

• Üretim ve İmalat Teknolojisi

• Mesleki Matematik

• Mukavemet

• Malzeme Bilgisi

• Mikroişlemciler/Mikrodenetleyiciler

• Makine Bilimi ve Elemanları

• Hidrolik ve Pnömatik Sistemleri 

• Endüstride Mekatronik Uygulamaları

• Alternatif Akım Devreleri

• Güç Elektroniği

• Sistem Analizi ve Tasarımı 

• Programlanabilir Denetleyiciler

• Kumanda Devreleri

• Kontrol Sistemleri

• Bilgisayarlı Kontrol

• Endüstriyel Robotlar

• Elektromekanik Kontrol

• Esnek Üretim Sistemleri

Mekatronik Bölümü Taban Puanları ve Sıralama

Mekatronik bölümü 2020 yılı taban puanları ve sıralaması ilk 5 üniversite için aşağıdaki gibidir: