Mekatronik, mekanik ve elektronik sözcüklerinin birleşiminden oluşan, ilk olarak 1969 yılında Japonya’da geliştirilen bir mühendislik anabilim dalıdır.
Yaşanan çok hızlı teknolojik gelişmelerin sonucu olarak, hemen hemen tüm alanlarda bilgisayar kontrollü sistemler yaygınlaşmıştır. Tasarım, üretim, bakım ve onarımda yapay zekâ tekniklerinin uygulamasına geçilmiştir. Dolayısıyla mekanik, elektrik, elektronik, hidrolik, pnömatik ve bilgisayar teknolojilerinin birlikte kullanılması kaçınılmaz olmuştur. Bunun sonucu olarak mekatronik yeni bir disiplin olarak ortaya çıkmıştır.
Mekatronik, makine, elektrik, elektronik alanlarının birleşiminden doğan; yazılım ve kontrol konularını da içeren disiplinler arası bir kavramdır ve modern çağın popüler bilimlerinden biri olarak değerlendirilir.
Sensörler vasıtasıyla verileri algılayarak topladığı verileri kontrol donanımları (mikroişlemciler vb) ve yazılımlar sayesinde yorumlayıp kararlar alabilen, tahrik elemanları (aktüatörler) ile gerekli tepkileri veren, mekanik ve elektronik bileşenlerden oluşan cihaz ve makineler mekatronik sistemlerdir.
Mekatronik sistemler yani algılayan, ölçen, karar veren ve buna göre tepki oluşturan otomatik makineler, savunma sanayii, güvenlik sistemleri, endüstriyel otomasyon sistemleri, tıp ve bankacılık gibi birçok alanda kullanılır. Mayın tarama robotları, gece görüş sistemleri, otomatik stoklama sistemleri birer mekatronik sistemdir.
Gündelik hayatımızın içinde yer alan otomobil, robot, takım tezgâhları, fotokopi makineleri, fotoğraf makineleri, çamaşır ve bulaşık makineleri, bankamatikler, kameralar ve akıllı olma özelliğine sahip birçok cihaz ve ürün mekatronik sistemlere örnektir. Bu bölüm, mekatronik sistemler üzerine endüstrinin ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikli iş gücü yetiştirilmesini amaçlar.
Mekatronik eğitimi, ülkemizde çeşitli üniversitelere bağlı meslek yüksekokullarının ön lisans programı olarak verilir. Mekatronik, makine, elektrik, elektronik ve bilgisayar gibi teknik alanların birleşiminden ortaya çıkmış bir meslektir.
Mekatronik bölümü, elektrikli, mekanik ve elektronik her tür makine, cihaz veya robotun üretildiği fabrikalarda; bu cihaz ve ekipmanların tasarım, üretim, bakım ve onarımlarının yapıldığı birimlerde veya bölüm ile ilgili diğer sektörlerde görev yapacak mekatronik teknikerlerini yetiştiren 2 yıllık bir programdır.
Mekanik sistemlere odaklanan ve elektronik yapılar ile birlikte sistemlerin kontrolünü yapan bir bölümdür. Robotik ve elektronik gibi birçok teknik alanın kombinasyonunu içerir. Mekatronik bölümünde, makine, elektronik ve bilgisayar tekniklerinin birlikte çalıştığı sistemlerin üretildiği veya kullanıldığı tesislerde çalışacak ara elemanlar yetiştirilmesi hedeflenir. Mekatronik ön lisans programı sayısal puan türü ile öğrenci kabul etmektedir.
Ön lisans eğitimi verilen bu bölümde isteyen öğrenciler sınavla birlikte mekatronik eğitimini lisans seviyesine tamamlayabilirler.
Mekatronik mezunları için geniş bir iş yelpazesi bulunur. Mekatronik teknikerleri, özel veya kamu kurum ve kuruluşlarında teknik personel olarak çalışırlar. Özel sektörde, sanayide, atölyelerde iş imkanlarına sahiptirler. Mekatronik teknikerleri çalışma konuları ile ilgili kendi işyerlerini de açabilirler.
Robotik, savunma sanayi ve haberleşme alanı mekatronik mezunlarının çalışma alanlarındandır. Aynı zamanda eğitim ve uzay alanında çalışabilirler. Otomotiv sanayi ve sağlık da mekatronik mezunlarının çalışma alanları arasındadır. Mezunlar, mekatronik ile ilgili tüm üretim proseslerinde tekniker olarak görev alırlar. Mekatronik konusunda araştırma, geliştirme, ürün tasarımı, imalatı, kontrolü ve bakımı alanlarında çalışma imkanları vardır.
Eğitim müfredatı ve yürütülen faaliyetler sonucunda öğrencilerin güncel üretim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanmaları, bakım ve onarımlarını yapabilmeleri hedeflenir. Elektrik-elektronik ve mekanik montaj ve demontaj işleri, teknik servisler, bakım-onarım birimleri, mikrokontrolör programlama, elektronik tasarım, kontrol ve kumanda sistemleri, robotik ve pnömatik-hidrolik sistemler alanlarında çalışabilirler.
Mezunların görev aldığı başlıca kamu ve özel iş imkanları/sektörler şöyledir:
Mekatronik programından başarıyla mezun olanlar ön lisans diploması ile “Mekatronik Teknikeri” ünvanı alırlar. ÖSYM tarafından yapılan "Dikey Geçiş Sınavı"nda başarılı olurlarsa birçok lisans programına dikey geçiş yapabilirler, örneğin;
Mekatronik bölümü mezunlarının genel olarak sorumlulukları şunlardır:
Mekatronik teknikeri olmak isteyen adayların aşağıdaki niteliklerde olmaları beklenir;
Bu bölümden mezun kişiler robotik üretiminde çalışırlar. Mühendislere yardımcı olarak üretime destek verirler. Aynı zamanda tasarım desteği de verirler.
Eğitim süresince bölüm derslerinde öne çıkan konular şöyledir:
Mekatronik bölümü 2020 yılı taban puanları ve sıralaması ilk 5 üniversite için aşağıdaki gibidir:
Üniversite | Bölüm | Taban Puan | Sıralama |
İSTANBUL OKAN ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (Burslu) | 335,50402 | 237.055 |
YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (Burslu) | 320,09207 | 299.939 |
EGE ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (Erkek) | 309,93341 | 350.412 |
İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (Burslu) | 308,58418 | 357.836 |
İSTANBUL GEDİK ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (İÖ)(Burslu) | 299,27525 | 413.383 |
İSTANBUL GEDİK ÜNİVERSİTESİ | Mekatronik (Burslu) | 293,53149 | 451.994 |
Mekatronik Bölümü Nedir?
Mekatronik, makine, elektrik, elektronik ve bilgisayar gibi teknik alanların birleşiminden oluşturulmuş bir meslektir. Mekatronik sistemler üzerine endüstrinin ihtiyaçlarını karşılayacak teknik personel yetiştirilmesini amaçlar. Mekatronik bölümü, sayısal puan türü ile öğrenci kabul eder.
Mekatronik Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
Mekatronik eğitimini tamamlayanlar “Mekatronik Teknikeri” ünvanı alırlar. Tasarlanan makine, cihaz veya robotun üretiminde görev alır, mekanik ve elektronik arızaların giderilmesini sağlarlar. Mekatronik sistemlerin montajı/demontajı, test, servis, bakım ve kontrolü gibi sorumluluklar taşırlar.
Mekatronik Bölümü İş İmkanları Nelerdir?
Mekatronik mezunları için geniş bir iş yelpazesi bulunur, kamu ve özel sektörde çalışabilirler. Robotik, haberleşme, sağlık ve otomotiv sanayi vb. mekatronik mezunlarının çalışma alanlarındandır. Mekatronik ile ilgili tüm üretim proseslerinde tekniker olarak görev alabilirler, çalışma alanları ile ilgili kendi işyerlerini açabilirler.