Yeryüzü ekosisteminin su, oksijen, karbon ve azot gibi maddelerin canlılar arasında dolaşması sonucu oluşan döngüleri vardır. Bu döngülere ekolojik döngü adı verilir. Hayatî önem taşıyan bu döngülerden birisi de su döngüsüdür.
Güneş sayesinde okyanuslardan ve karalardan buharlaşan su molekülleri, atmosfere karışır. Ardından soğuk katmanlarda yoğunlaşarak sıvı ya da buz halinde buluta döner ve bulutlar da yağış halinde yeryüzüne geri döner. Tekrar aynı buharlaşmanın oluşmasıyla da su döngüsü meydana gelir. İşte su döngüsünün yeterli miktarda gerçekleşmemesi sonucunda canlılar alemini tehdit edebilecek kadar önemli olan unsur ortaya çıkar: Kuraklık.
Kuraklık Nedir?
Kuraklık 4 aşamadan oluşur. Önce yağış etkisiyle, yani meteorolojik olarak başlar. Yağışın az oluşu uzun vadede yer altı sularında etkisini göstererek hidrolojik kuraklığı meydana getirir. Daha sonra tarlalar için yeterli su bulunamayınca toprakta tutunan su da buharlaşır ve toprak kuru kalır, bu durum tarımsal kuraklığı meydana getirir. Bunun sonucunda meyve sebzelerde de azalma olur ve bu da manav, pazar fiyatlarına yansır. Endüstri bundan etkilenir ve sosyoekonomik kuraklığı beraberinde getirir.
Kuraklığı tespit etmek adına birçok yöntemin yanı sıra, yağış toplamları ve yağışlı gün sayılarındaki azalma incelenerek de bilimsel anlamda kuraklık olup olmadığına karar verilebilir.
Bu doğal afet geçici bir durum olsa da haftalarca, aylarca hatta yıllarca sürebilir. Ne zaman başlayıp ne zaman biteceği bilinemez. Bu yüzden kuraklık, canlıların sağlığını ve yaşamını olumsuz anlamda ciddi seviyede etkileyebilecek bir tehdittir.
Kuraklığın Sebepleri
Fabrika, taşıt egzozu gibi sebeplerle atmosfere zehirli gaz salarak yağış düzenini etkilemek
Verimli toprakların harap edilmesi
Zararlı atıkların doğaya atılması
Ağaçların, ormanların yok edilmesi
İnsanların doğayı katletmesi sonucu küresel ısınmanın artması
Kuraklık Nasıl Önlenebilir?
Kuraklık sonucunda insanlar suya muhtaç olabilir ve ciddi derecede kentsel sorunlar meydana gelebilir, toplu hayvan ölümleri gerçekleşebilir. Yoksulluk oranı artıp, yaşam kalitesinde düşüşler meydana gelebilir. Bu gibi durumları yaşamamak için gerek devlet yaptırımları gerekse bireylerin kendilerinin alabileceği önlemler vardır.
Kuraklığın en büyük sebeplerinden biri ormanların yok edilmesidir. Öncelikle bunun önüne geçilmelidir. Çünkü ağaç sayısının fazla oluşu yağışların artmasını da sağlar. Bu yüzden betonlaşmanın önüne geçilerek ormanlık alanların genişletilmesine önem verilmelidir.
Park alanlarında suya az ihtiyaç duyan bitkilere yer verilmelidir.
İnsanlar bu konuda bilinçlendirilmelidir.
Su tasarrufuna önem verilmelidir. Kuraklık sebebiyle araba yıkanmasına dahi izin verilmeyen ülkeler vardır. Gerekirse bu önlem de alınmalıdır.
Su toplama havzalarında yapılaşma ortadan kaldırılmalıdır.
Zararlı atıkların temiz sulara dökülmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
Tarımcılıkta daha az su isteyen sebze meyvelerin yetiştirilmesine öncülük verilmelidir.
Sular depolanmalıdır.
Devletin yaptırımlarının yanı sıra bireyler de kendi önlemlerini almak zorundadır. Örneğin duş esnasında ya da mutfak lavabosunda bir şey yıkarken, diş fırçalanırken, temizlik yapılırken gereksiz su tüketiminden kaçınılmalıdır. Bahçe sulamaları için buharlaşmanın en az olduğu saatler tercih edilmelidir. Geri dönüşüme önem verilmelidir.
En tehlikeli doğal afetlerden birisi kuraklıktır. Dört bin küsur yıl önce bulunan kil tabletlerde bile insanlık tarihinin en büyük felaketlerinden biri olarak kuraklık gösterilmektedir. Tarihe baktığımızda kuraklığın birçok medeniyetin sonunu dahi getirdiğini görebiliriz.
Yağışların azalmasıyla ülkemizde de görülen meteorolojik kuraklığın, yukarıda bahsedilen aşamalara geçmesi beklenmeden herkesin bilinçlenip, gerekli önlemleri alması gerekmektedir. Çünkü bu konu yalnızca bilim insanlarının değil herkesin sorunudur. Dünyanın daha iyi bir yer olmasını istiyorsak bunu hep birlikte yapmamız gerekiyor. Herkes elini taşın altına koymalı!
Sıkça Sorulan Sorular
Kuraklık Nedir?
Kuraklık 4 aşamadan oluşur. Önce yağış etkisiyle, yani meteorolojik olarak başlar. Kuraklık, canlıların sağlığını ve yaşamını olumsuz anlamda ciddi seviyede etkileyebilecek bir tehdittir.
Kuraklığın Sebepleri Nelerdir?
İnsanların doğayı katletmesi sonucu küresel ısınmanın artması, ağaçların, ormanların yok edilmesi ve zararlı atıkların doğaya atılması kuraklığın sebepleri arasındadır.
Kuraklık Nasıl Önlenebilir?
Kuraklığın en büyük sebeplerinden biri ormanların yok edilmesidir. Öncelikle bunun önüne geçilmelidir. Çünkü ağaç sayısının fazla oluşu yağışların artmasını da sağlar. Bu yüzden betonlaşmanın önüne geçilerek ormanlık alanların genişletilmesine önem verilmelidir.
Kuraklık ne kadar sürebilir?
Kuraklık birkaç haftadan birkaç yıla kadar sürebilir. Sürenin ne kadar uzun olacağı, kuraklığın hangi ülkenin veya bölgenin neresinde olduğuna, kuraklığın nedenlerine ve çevresel faktörlere bağlıdır.
Kuraklık nedeniyle ortaya çıkan zararlar nelerdir?
Tarımsal verimin düşmesi
Sulama sistemlerinde arızalar
Tarım arazilerinin tahrip olması
Suların kirlenmesi ve tuzlanması
Boru hattı arızaları
Orman ve bitki örtüsünün tahribi
Toprak erozyonu
Çölleşme
İklim değişikliğinin artması
Sıcaklık artışına bağlı yangınlar
Kuraklıkla mücadele için ne gibi önlemler alınabilir?
Topraktan verim alınmasını arttırmak için tarım teknolojilerinin kullanılması.
Sulama sistemlerinin kurulması ve kullanılması.
Nem tutucu ve toprak koruma önlemlerinin alınması.
Ormanların ve bitki örtülerinin korunması.
Toprağın sızdırmazlığını arttırmak için arazilerin düzenli olarak sulanması ve kuraklıkla mücadele için toprak yönetiminin iyileştirilmesi.
Su kaynaklarının korunması ve kullanımının gözden geçirilmesi.
Su yönetimi yöntemlerinin geliştirilmesi.
Uygun yağış aralıklarına uygun bitki çeşitliliğinin geliştirilmesi.
Su seviyelerinin kontrol edilmesi ve kuraklıkla mücadele için önlemler alınması.
Önemli olan toprağın korunması ve erozyonun önlenmesi.