DNS, internet kullanan insanların yaşamları boyunca sıklıkla karşılaştığı bir kavramdır. Açılımı orijinal adıyla Domain Name System, Türkçe karşılığı ise Alan İsimlendirme Sistemi anlamına gelir. Host isimlerinin IP’ ye dönüştürülmesinde aracı olarak kullanılan bir sistemdir. Host isimleri 256 karakter uzunluğuna sahip olabilmektedir. DNS, uygulama katmanında sıklıkla kullanılan bir protokoldür.
Bilgisayarları ve internette yer alan bilgileri muhafaza eden internet ağında çok sayıda DNS server yer alır. Bunlar internet ağının her seviyesinde bulunarak üst seviye bilgileri tutmaktadır. Herhangi bir serverın çökmesi durumunda ya da ona ulaşımı sağlayan bir rotanın bozulması halinde diğer bir server devreye girer. Böylece devreye yeni giren server üzerinden ağ üzerindeki iletişim kesintisiz olarak devam eder.
DNS, makine IP adresleri ile herkesin kolayca çözümleyerek anlayabileceği, kullanışlı alan isimleri arasında çift tarafı içine alan bir dönüşüm sağlar. IP adreslerinin karmaşık yapıları nedeniyle insanlar tarafından günlük hayatta kullanılabilmesi ve hatırlanabilmesi zordur. Pratik bir kullanım yöntemi de olmadığı için domain isimlendirmesi yani DNS sistemi kullanılır.
Bu sistemin asıl amacı, bir ağ üzerinden gelen IP numarası ya da alan adı hakkında yapılan sorgulamaya yanıt bulabilmektir. Bir internet sitesine erişim sağlanmak istendiğinde DNS sayesinde sitenin nerede olduğu ve hangi IP’nin hangi bilgisayara ait olduğu tespit edilir. Bunun sonucunda internet sitesine erişim sağlanmış olur.
DNS Sunucusu Nedir?
DNS sistemi isim sunucularından ve çözümleyicilerden oluşur. Bu isim sunucuları olarak kullanılan bilgisayarlar host ismine denk gelen IP adreslerini barındırırlar. Çözümleyiciler ise birer istemci olarak görev yaparlar. İstemcilerde DNS sunucusu (isim sunucusu) ya da bu sunucuların adresleri bulunmaktadır. İstemci bir bilgisayarın ismine denk gelen IP adresini bulmak istediğinde isim sunucusuna başvurur. İsim sunucusunun kendi veri tabanında sorgulanan isme karşılık gelen bir IP adresi varsa onu istemciye gönderir. Bu veri tabanına kayıtların manuel olarak yapılması gerekir.
İnternet adresleri ilk olarak yer aldıkları ülkelere göre ayrılır. İnternet adreslerinin sonunda yer alan tr, uk, nl gibi ifadeler sitenin bulunduğu ülkeyi ifade eder. Türkiye’yi tr, İngiltere’yi uk, Hollanda’yı nl temsil eder. DNS ve benzeri sistemleri yaratan ülke ABD olduğu için bu ülkenin internet sitesi adresleri için ülke takısı kullanılmaz. İnternet siteleri bulundukları ülkelere göre ayrıldıktan sonra com, net, gov gibi alt bölümlere de ayrılır. Bu ifadeler DNS içerisinde üst seviye alan adlarına karşılık kullanılır. Alan adları belirli bir kurala göre şekillenen ağaç yapısı biçiminde dallanan bir yapıdadır. ABD hariç, internet ağına bağlı olan tüm ülkelerde adresler, o ülkeye ait ülke kodu ile biter. Türkiye’de tüm alt alan adları .tr ile bitmektedir.
Bir internet sitesine ulaşabilmek için yapılan DNS sorgusu, türlü adımlardan ve alan adı sistemi yapılarından geçer. Domain yapısına göre istemcilerin sorgulamalarına karşılık veren farklı DNS isim sunucuları bulunmaktadır. Root isim sunucusu, TLD isim sunucusu gibi sunucular bu amaçla kullanılır.
Root İsim Sunucusu: DNS isim sunucusu hiyerarşisinin en üst seviyesinde bulunur. Resmi bir adı bulunmamaktadır. Boş bir dizgi ile etiketlidir ve ulaştırmacı gibi görev yapar. Bir çözücünün isteği Root İsim Sunucusuna devredilir. Sunucu isteğe karşılık çözücünün üst seviye alan adlarına gitmesini söyleyerek yanıtlar.
TLD İsim Sunucusu: Bir internet sitesine erişilmek istendiği zaman alan adlarının bitirildiği .com gibi üst seviye adlar için kullanılan sunucu TLD sunucusudur. Sıklıkla kullanılan alan adı uzantıları için tüm bilgiyi yönetme görevini üstlenir. Bu sunucuda çözücüden gelen isteği yetkili ad sunucusuna sorgulayarak cevaplar.
Yetkili Ad Sunucusu: Bu sunucu sorgunun tamamlanması için son aşamayı oluşturur. Yetkili ad sunucusu, alan adı ile ilgili tüm bilgiye sahiptir. Böylece bilgi kayıtlarında bulduğu IP adreslerine karşılık gelen doğru adı verebilir.
İnternet adreslerine ulaşmak için aşamaları oluşturan bu serverların haricinde yaygın olarak kullanılan sunucu yazılımları bulunmaktadır. Bunlardan en sık kullanılanı BIND, sonrasında ise Microsoft DNS Servisi ve PowerDNS gibi farklı nitelikteki sunucu yazılımlarıdır. Bu sunucular işledikleri veri miktarına göre az kaynak tüketimi yaparlar. Bu nedenle eski ve düşük güce sahip bilgisayar sunucularında bile sorunsuz bir şekilde çalışabilirler.
DNS Ayarları Nedir?
İnternet ortamında çeşitli nedenlerle bazı sitelere karşı sansür uygulamaları yapılmaktadır. Yoğun şekilde ve büyük kullanıcı sayılarına ulaşan sitelerin sansürle karşılaştığı durumlarda bu sitelere erişim için kullanıcılar tarafından farklı yöntemlere başvurulmaktadır. Bu yöntemlerden en çok kullanılanı ise DNS ayarlarını değiştirmektir. Normal durumlarda internete bağlanan bir kullanıcı kullandığı internet servis sağlayıcısının otomatik olarak atadığı ayarları kullanmaktadır. Bu ayarların kullanıldığı bölgede internet sitelerine sansür uygulandığında o bölgeye ait olan DNS ayarlarının değiştirilmesi gerekir. Böylece, yeni ayarlar ile engellenen sitenin IP adresine farklı bölgeye ait bir isim sunucusu üzerinden erişim sağlanır.
DNS ayarlarının değiştirilmesinin sansür uygulanan internet sitelerine erişim sağlayabilmek dışında pek çok farklı nedeni olabilir. Sunucu tabanlı engelleri aşarak arzu edilen internet sitesine ulaşılması, ayarları daha hızlı bir isim sunucusunu kullanacak şekilde değiştirerek internet bağlantı hızının arttırılması, erişim sırasında kullanılan verilerin gizliliğini sağlamak için erişilen internet sitesinin dahil olmadığı bir DNS yapısının kullanılabilmesi, internette genel olarak bir gizlilik elde edebilmek için şifreli alan isimlendirme sistemi kullanılması gibi nedenlerle ayarlar değiştirilebilir.
Windows işletim sisteminde bu ayarları değiştirebilmek için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir.
Ayarların içerisinde bulunan Ağ ve Paylaşım Merkezi bölümüne girin.
Bağdaştırıcı Ayarlarını Değiştirin seçeneğini tıklayın.
Ethernet Özellik Ayarları bölümüne tıklayın.
İnternet Protokolü Sürüm 4 bölümünden ayarlarınızı isteğinize göre değiştirin.
Bu dört adımda DNS ayarlarınızı değiştirerek daha hızlı bir internet bağlantısı sağlayabilir, erişim engeli bulunan sitelere ulaşabilirsiniz. Google, Verizon, SmartViper, Norton, Uydu Net, OpenNic Project gibi alan adı sistemine sahip olan sunucuların ayarlarını kullanabilirsiniz.
DNS Changer Nedir?
Yukarıdaki bölümlerde DNS ayarlarını ve değiştirilme nedenlerini açıkladık. Bazı avantajlar sağlayan bu ayar değişiklikleri, manuel olarak yapılabildiği gibi çeşitli programlar aracılığıyla otomatik olarak da yapılabilmektedir. Böylece kullanıcıların ayrıca uğraşı göstermesine gerek kalmadan en uygun ve hızlı ayarlar uygulanmaktadır. Bu işlemleri gerçekleştiren program yazılımlarına ise yaygın olarak DNS Changer adı verilmektedir.
Bu programların detaylandırılmaları ve geliştirilmeleri ile birlikte sadece alan adı servisi değiştirmek için değil Proxy ve Mac adresi gibi ayarları da değiştirmek için kullanılmaya başlanmıştır. Bu sayede tıpkı manuel değiştirme de olduğu gibi yasaklanan sitelere sorunsuz şekilde ulaşım sağlanabilmektedir. Ayrıca bu programlar kullanıcıların kendilerini ve ailelerini uygunsuz olan bazı sitelere karşı koruyabilmeleri için güvenlik filtrelerine sahiptir. Bu filtreler programların ara yüzünden aktif edilerek kullanıcı seçimlerine göre düzenlenebilmektedir.
Bu amaçla yazılan programların bazılarında ise doğrudan çocukları korumaya yönelik çocuk güvenliği araçları bulunmaktadır. Çocukların kullanacağı cihazlarda internetin zararlı alanlarına erişimin kısıtlanması için ebeveynlerin kullanabilecekleri filtreli DNS seçenekleri yer almaktadır. Böylece kontrol dışında erişilmesi istenmeyen siteler engellenerek anne ve babaların içinin rahat etmesi sağlanmaktadır.
