Scratch grafik programlama dilleri arasında yer almaktadır. Çocukların yaratıcılıklarını öne çıkararak hayal ettikleri tasarımları geliştirebilecekleri, oyun, animasyon ve uygulamalar yapabilecekleri bir programdır. 7-16 yaş arasında çocukların kullanımına uygun geliştirilmiş programlama dilidir. Çocuklara 21. Yüzyıl becerilerini kazandırarak, yazılıma meraklı çocukların programlama bilgilerini ilerletebileceği bir tasarıma sahiptir. Renkli bir arayüzü olduğu için çocukların ilgisini çekmektedir. Menüleri işlevlerine göre kategorileştirildiği için kullanım kolaylığına sahiptir. Çevrimiçi kullanılabildiği gibi ağ bağlantısına gerek kalamadan bilgisayara veya tablete kurarak da çalışma ortamı sağlanmaktadır. Programlamaya yeni başlayan adaylar, programlama mantığını Scratch ile daha kolay kavrar ve öğrenirler. Son yıllarda kodlama, yazılım ve robotik çalışmalara artan ilgi ile Scratch Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına da alınmıştır. Scratch, algoritma mantığının öğrenilmesi ve geliştirilmesini sağladığı için çok yayın olarak kullanılmaktadır. Algoritma programlamanın en temel kavramıdır.

Scratch; ABD’de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) isimli bir teknoloji üniversitesi tarafından geliştirilen, 7-16 yaş arasında çocukların kullanımına uygun geliştirilmiş programlama dilidir. Scratch projesine 2003 yılında başlanmış 2007 yılında tamamlanmıştır. Bu proje Doçent Dr. Yasmin Kafai ve John Maea öncülüğünde gerçekleşmiştir. Çocuklara temel seviyede algoritma ve programlama mantığını anlatmak için kullanılmaktadır. Resim, animasyon, grafik ve karakterlerin programa özel tasarımları mevcut olup, dışardan karakterde aktarılabilir. Scratch üreticilerinin kar amacı bulunmuyor. Ücretsiz bir şekilde programı indirerek kullanabilme imkanı sunuyor.

Hayal ettiklerinizi tasarlayabilir, kendi projelerinizi geliştirebilirsiniz. Oyun, animasyon, çizgi film, matematiksel uygulamalar, etkileşimli sunumlar, müzik ve grafik içerikli uygulamalar, yarışmalar için yapacağınız tasarımlara uygun uygulamalar geliştirebilirsiniz.

Eğitimde en temel seviyeden anlatıma başlayarak örnek projeler ile çok açık ve anlaşılır bir anlatıma yapılmaktadır. Eğitime katılarak Scratch kolaylıkla öğrenebilirsiniz. 5 saatlik eğitimi tamaladıktan sonra sınava girip sertifika alabilirsiniz. Eğitimden sonra kendi kullanım alanlarınıza uyarlayabilir ve projeler üretebilecek seviyeye geleceğinizden emin olabilirsiniz.

Yazılım ve teknolojiye meraklı çocuklar, programlamaya yeni giriş yapanlar, çocukları ile kaliteli vakit geçirmek isteyen ebeveynler ve öğretmenler bu eğitime katılabilirler. 5 saatlik eğitimi tamaladıktan sonra sınava girip sertifika alabilirsiniz.

Kodların yapısı blok olarak tasarlandığı ve sürükle bırak ile işlem yapılabildiği için anlaşılır ve kolay kullanım sağlamaktadır. Programlamada noktalama işaretlerinin önemli ve en çok hata yapılan kısım olmaktadır. Ancak Scratch‘da kodlar blok yapıda olduğu için çocuklarda kullanım kolaylığı sunmaktadır. Birçok dil desteği sağlamakta ve bu diller arasında Türkçe’de bulunmaktadır. Küçük yaş gruplarında yön kavramı tam oturmadığı için çalışma yaparken zorlanmaktadırlar. Scratch bu alanda da işimizi kolaylaştırmaktadır. Çalışma sahnesinde yönler ve eksenleri belirten bir tasarımı vardır. Farklı karakterler, karakter kostümleri, sahneler, dekorlar, renk kullanımları açısından geniş seçenekler sunmaktadır.

Çevrimiçi (Online Editör) kullanabilmek için scratch.mit.edu adresine gidip, yaparak kayıt olduktan sonra projeler hazırlamaya başlanabilir. Online yapılan ve paylaşılan örnek çalışmalarda buradan takip edilebilir.

Çevrimdışı(Offline Editör) kullanmak ve cihazınıza kurmak için scratch.mit.edu/download

Kurulumu oldukça kolaydır. Scratch’ın yaklaşık 150 ülkede kullanıldığı biliniyor ve 60’ın üzerinde dil seçeneği bulundurmaktadır.

• Kolay Kullanım

• Çok fazla dil desteğinin olması

• Blok Yapı

• Kategoriler (Blokların işlevine göre)

• Çoklu medya araçlarını desteklemesi

• Dışarıdan medya araçlarının eklenebilmesi

• Animasyon desteğine sahip olması

• Güncel sürümlerin gelmesi

• Scratch Jr ile daha küçük yaş gruplarının kullanımına uygun olması

• Hareket: Hareket işlevi sağlayan kodları bulundurur.

• Ses: Ses ile ilgili kodları bulundurur.

• Kontrol: Şart ifadeleri (İf-Else Yapısı) içeren kodları bulundurur.

• Görünüm: Karakter ve sahne ile ilgili kodları bulundurur.

• Kalem: Çizim işlemi sağlayan kodları bulundurur.

• Algılama: Etki-tepki eylemini sağlayan kodları bulundurur.

• İşlemler: Matematiksel işlemleri sağlayan kodları bulundurur.

• Özel Taşlar: Mevcut kod blokları dışında oluşturulmak istenen kodların yapıldığı bloklardır.

• Veri: Tasarımda kullanıcıdan alınacak veri işlemlerinin algılanmasını kolaylaştıran kodlar bulunur.

• Olaylar: Tasarımda gerçekleşecek herhangi bir eylemin işlevini yerine getirmesini sağlayan kod bloklarını bulundurmaktadır.

Görselde bulunan Online Scratch proje sayfasında yer alan alanlar şu şekildedir;

1. (1) Sahne (Tasarımın oynadığı alan),

2. (2) Karakterler ve onlarla ilgili ayarların bulunduğu bölüm,

3. (3) Sahnelerin bulunduğu bölüm,

4. (4) Yeşil Bayrak; Oyunu oynatır, Kırmızı Buton; Oyunu durdurur,

5. (5) Kodların yazıldığı bölüm,

6. (6) Kategorilerin ve kodların bulunduğu bölüm,

7. (7) Karakterlerin kostümleri ile ilgili ayarların yapıldığı bölüm,

8. (8) Tasarımda kullanılan sesler ile ilgili ayarların yapıldığı bölüm.

Okuma yazma bilgisine sahip çocuklar güncel sürümlerini rahatlıkla kullanabilir. Anaokulu sınıflarında veya küçük yaş gruplarında Scratch Jr kullanıma uygundur. Şart ifadelerini, fonksiyonları, olasılıkları ve o olasılıklar sonucunda oluşabilecek durumlarda yapılması gerekenleri anlatabilmek adına uygun ve pratik bir yapıya sahiptir.

Scratch ile ilgili yaş gruplarına göre ayrılan birçok kitap bulunmaktadır. Bu kitaplardan bazıları şu şekildedir;

• Abaküs Yayınları - Çocuklar için Scratch ile Programlama 6+ yaş

• ODTÜ Yayıncılık - Scratch İle Programlamayı Öğreniyorum 

• Sıfırbir Yayınları - Scratch İle Programlama - Gökhan Su

• Aba Yayınları - Scratch ile Programlamayı Öğrenin

• Ekin Yayınevi - Süper Scratch Programlama Yolculuğu

• Abaküs Yayınları - Çocuklar Için Scratch Ile Kodlama

• Abaküs Yayınları - Çocuklar için Scratch 3.0 ile Kodlamaya Giriş

• Dikeyeksen Yayınları - Çocuklar Için Scratch Ile Arduino Programlama

• Aba Yayınları - Scratch JR Resmi Kitabı

• Kodlab - Scratch İle Programlama Eğitim Kitabı

• Dikeyeksen Yayınları - Yayın Dağıtım Çocuklar Için Scratch Ve Kodlama Eğitim Seti

Kodlama; çocuklarda problem çözme, alternatif yollar düşünme, oluşabilecek sorunlara çözüm üretme, işbirlikli öğrenme, döngüleri, karar yapıları, takım çalışması, yaratıcı düşünme, hayal ettiklerini tasarlama ve kritik yapma gibi davranışları geliştirmektedir. Tüketici modundan çıkararak üretici hale getirir. Kendi yaptıkları küçük bir oyun veya animasyon, profesyonel olarak hazırlanmış olan tasarımlardan daha çok mutlu eder. Küçük başlangıçlardan sonra adım adım büyüyen fikirler ve hayata geçen hayallerinin temelini atmış olurlar.

• Çizgi Film

• Animasyon

• Oyun

• Etkileşimli Sunum

• Grafik ve Görsel Çizimler

• Müzikli Uygulamalar

• Matematiksel İşlem İçeren Uygulamalar

• Teknoloji Yarışmaları İçin Tasarımlar