JavaScript Eğitimi (Temel Seviye)

Prototip tabana sahip bir programlama dili olarak bilinir. Sınırsız bir yapı sunan Javascript nesnel yönelimli programlama özelliğine sahiptir. JavaScript günümüz teknolojisinin etkisi ile gelişmiş olan tüm web sitelerinin hemen hemen tamamında kullanıldığı görülmektedir.

JavaScript web sitelerinin dinamik bir yapıya sahip olmasını ve işlevselliğinin çoğalmasını sağlar. Kullanıcı taraflı çalışmasının yanı sıra sunucu taraflı da çalışabilmektedir. Netscape çalışanı Brandan Eich, 1995 yılında 10 günlük bir zaman diliminde oluşturmuştur. İlk ismi Mocha, dilin ismi ise Mona olarak belirlenmişti. Dilin ilk sürümleri sınırlı işlevlere sahipti. Zaman içinde gelişmeye devam etti. Günümüzde Javascript işlevlerini devam ettiriyor. Farklı tarayıcılarda çalışmasını yanında, mobil ve masaüstü bilgisayarlarda da çalışır duruma geldi. 2016 yılından itibaren web sitelerinin tamamına yakını kullanmaya başladı. 20 yıllık bir süre içinde neredeyse ilkel bir dilden, en popüler dile geçmeyi başardı.

JavaScript, bir HTML belgesine uygulandığında web sitelerinde dinamik etkileşim sağlamaktadır. JavaScript, kullanıcıların her seferinde sayfayı yeniden yüklemeden doğrudan etkileşime girecek modern web uygulamaları oluşturmalarına yardımcı olmaktadır. Bir kullanıcı arayüzünü DOM API ile güncellemek için HTML ve CSS'yi dinamik olarak değiştirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Fakat esas olarak web uygulamalarında daha da yoğunluk göstermektedir. JavaScript'in kullanım alanları şu şekildedir:

Web Uygulamaları: Gün geçtikçe tarayıcılarda sürekli bir gelişme olduğu için JavaScript, sağlam web uygulamaları yapmak için popülerlik kazanmıştır. Google Haritaları ele alarak bir örnek verebiliriz. Haritalar'da kullanıcının sadece fareyi tıklayıp sürüklemesi yeterlidir; ayrıntılar sadece bir tıklama ile görülebilmektedir. Bu kavramların arkasında JavaScript kullanımı bulunmaktadır.

Web Geliştirme: JavaScript, genellikle web sayfaları oluşturmak için kullanılır. Web sayfasına dinamik davranış eklememizi ve web sayfasına özel efektler eklememizi sağlamaktadır. Web sitelerinde, esas olarak doğrulama amacıyla kullanılmaktadır. JavaScript, karmaşık eylemler gerçekleştirmemize yardımcı olur ve ayrıca web sitelerinin ziyaretçilerle etkileşimini sağlamaktadır. JavaScript kullanarak, içeriği web sayfasını yeniden yüklemeden bir belgeye yüklemek de mümkün olmaktadır.

Mobil Uygulamalar: Artık bir günlük mobil cihazlar internete erişim için yaygın olarak kullanılmaktadır. JavaScript kullanarak, web dışı bağlamlar için de bir uygulama oluşturulabilmektedir. JavaScript'in özellikleri ve kullanımları, onu mobil uygulamalar oluşturmak için güçlü bir araç haline getirmektedir. Ayrıca İOS ve Android işletim sistemi için de farklı kodlar yazılmasına gerek yoktur. Sadece bir kez yazmanız farklı platformlarda çalıştırmanız gerekmektedir.

Oyun: JavaScript ayrıca 2D veya 3D oyun oluşturmak için kullanılmaktadır. PhysicsJS, Pixi.js gibi bazı JavaScript oyun motorları, bir web oyunu oluşturmamıza yardımcı olmaktadır. Tarayıcılarda 2D ve 3D görüntüleri işlemek için JavaScript API'si olan WebGL'yi (web grafik kitaplığı) kullanılabilmektedir.

Sunumlar: JavaScript ayrıca bir web sitesi olarak sunumlar oluşturmamıza yardımcı olmaktadır. Bazı uygulama kitaplıkları, web tabanlı bir slayt sunusu oluşturmak için kullanılabilmektedir. Kullanımı kolay olan bu programlar ile kısa sürede kolayca harika işler çıkarabilirsiniz.

Sunucu Uygulamaları: Çok sayıda web uygulamasının sunucu tarafı bulunmaktadır. JavaScript, içerik oluşturmak ve HTTP isteklerini işlemek için de kullanılmaktadır.

Projenizde front-end bölümü olacaksa, Javascript kullanmanız mecburi olacaktır. Back-end bölümünde değişik bil dil ile kullanmaya çalıştığınızda, geliştiricilerin birbiri ile işi kolay olmuyor. Javascript ile projenizin tamamını ortak bir dil ile oluşturacağınız için, geliştiricilerin birbiri ile uyumu ve çalışması büyük bir başarı ile sağlanıyor.

Tek iş parçacığı: bloklamadan çalışma olanağı yaratması, oluşturduğu en büyük avantajlardandır. Ne kadar çok sayıda iş parçacığı “thread” olursa o kadar risk var demektir. Bu durum kullanım alanına göre performans kaybı anlamına da gelir.
Asenkron mimari: bugünün şartlarında geliştirilen uygulamalar için çok uygundur. Olay güdümlü ve asenkron mimari çalışma sistemi ile bunu kolay bir durumda sunuyor. Başka bir web servisine erişim sağlamak, veri tabanı gibi konularda cevap almayı beklemek yerine yeni istekler oluşturulabilir.
Npm package manager: Node ve Npm yüklenmesinin ardından, stabil web erişimi geliştirme ortamı sunar. Birçok işlem yapmak istiyor olabilirsiniz. İstediğiniz her ne ise büyük bir olasılıkla modül şeklinde bulunacaktır. Npm aracılığı ile yapacağınız arama, ihtiyacınız olan paketi bulmanızı sağlayacaktır. Bundan sonraki süreçte kullanımı kolaylıkla sağlayabilirsiniz.

Javascript diğer programlama dilleriyle karşılaştırıldığında çok çeşitli avantajları olması sebebiyle gittikçe popülerliği artan bir program dili halini aldı. Javascript popüler olmasına neden olan özelliklerini inceleyelim.

• Derleyici kullanmanıza gerek kalmaz çünkü web tarayıcıları HTML ile yorum yapar. Diğer yazılım dilleri ile karşılaştırıldığında, öğrenmek daha kolaydır. Hataları bulduktan sonra çözümleme kolaylığı sağlaması popülerliğinin artmasında önemli bir unsurdur.

• Belirli web sayfası unsurlarına göre veya özel durumlara göre düzenlenebilir. Örnek olarak fare tıklaması gibi, imleci üzerine getirmesi gibi özelliği belirgin ve ayırt edicidir.

• Javascript çok sayıda platformda ve tarayıcıda çalışabilir.

• JavaScript kullanmayı seçerek input değerlendirebilirsiniz.

• İnteraktif oluşumları sayesinde, ziyaretçilerin dikkatini ve ilgisini çeker.

• Diğer yazılım dillerine göre daha hızlıdır.

Bilgisayarlar eskiden çok daha yavaştı ve tarayıcılar JavaScript'i uygulamada oldukça kötü bir durumdaydı. Önceden JavaScript oldukça kötü bir fikir olarak görülse de dosya barındırmanın maliyeti çok yüksek olması JavaScript'in doğumuna neden olmuştur. JavaScript, sayfaya eriştiklerinde kullanıcıların bilgisayarlarında yürütülür yani JavaScript'te yapabileceğiniz hiçbir şey sunucunuza işlem yükü getirmemektedir. Dolayısıyla da bu programlama dili kullanıcısının her zaman yanında olmaktadır. Bu olayda siteleri son kullanıcı için çok daha duyarlı ve sunucu trafiği açısından daha ucuz hale getirmektedir. Günümüzde modern tarayıcılar iyi uygulanmış JavaScript'e sahiptirler. Bilgisayarlar çok daha hızlıdır ve bant genişliği çok daha ucuz olduğundan dolayı birçok olumsuzluk da daha az kritik barındırmaktadır. Bununla birlikte, JavaScript'te bir şeyler yaparak sunucu gidiş-dönüşlerini azaltmak, yine de daha duyarlı web uygulamaları ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi ile sonuçlanmaktadır.

JavaScript, web'de kullanmak için harika bir teknolojidir. Öğrenmesi zor olamayan bu programlama dili oldukça da çok yönlü bir kullanıma sahiptir. HTML ve CSS gibi diğer web teknolojileriyle uyum sağlamakta ve hatta Flash gibi eklentilerle etkileşime girebilmektedir. JavaScript, son derece duyarlı kullanıcı ara yüzleri oluşturmanıza, sinir bozucu sayfa yeniden yüklemelerini önlememize ve hatta CSS için destek sorunlarını düzeltmemize olanak tanımaktadır. Doğru tarayıcı eklentilerini (Google veya Yahoo Browser Plus gibi) kullanarak, çevrimiçi sistemleri çevrimdışı kullanılabilir hale getirmek ve bilgisayar çevrimiçi olduğunda otomatik olarak senkronize etmek için JavaScript rahatlıkla kullanabilirsiniz.

JavaScript hiçbir zaman bir güvenlik önlemi olarak algılanmamalıdır. Tüm kod sistemi istemci makinede okunabildiğinden, herhangi bir JavaScript koruması kolaylıkla tersine mühendislik yapılabilir ve koruması kaldırılabilmektedir. Eğer kullanıcılar tarayıcılarında JavaScript'i kullanmak istemezlerse kapatabilir bir uygulama olduğu da unutulmamalıdır.

JavaScript, esas olarak web tabanlı uygulamalar ve web tarayıcıları için kullanılmaktadır. Ancak JavaScript, Web'in ötesinde yazılımlarda, sunucularda ve gömülü donanım kontrollerinde de kullanılmaktadır. JavaScript'in kullanıldığı bazı temel ögeleri bulunmaktadır. Web sayfalarına etkileşimli davranış ekleme özelliği bulunmaktadır. Bunun sayesinde bir düğmeye tıklayarak daha fazla bilgi gösterir ya da gizleyebilir. Fare üzerine geldiğinde bir düğmenin rengini değiştirip, ana sayfadaki bir resim döngüsü arasında kaydırıp, bir görüntüyü yakınlaştırma veya uzaklaştırma sağlayabilmektedir. Bir web sitesinde bir zamanlayıcı ya da geri sayım görüntüleme yapabilir, bir web sayfasında ses, video oynatma ve animasyonları görüntüleme işlemlerini uygulayabilmektedir.

Geliştiriciler, web, mobil uygulamalar geliştirmek ve oluşturmak için çeşitli JavaScript çerçevelerini kullanabilmektedirler. JavaScript çerçeveleri, geliştiricilere rutin programlama özellikleri ve görevleri kullanmaları için önceden yazılmış kod sağlayan JavaScript kod kitaplıkları sunmaktadırlar. Bir diğer gerçek anlamı ile etrafında web siteleri veya web uygulamaları oluşturmak için bir çerçeve programıdır. Popüler JavaScript ön uç çerçeveleri arasında React, React Native, Angular ve Vue bulunur. Pek çok şirket, Google Chrome'un JavaScript V8 motorunda oluşturulmuş bir JavaScript çalışma zamanı ortamı olan Node.js'yi kullanmaktadır. Birkaç örnek verecek olursak bunlardan bazıları; Paypal, LinkedIn, Netflix ve Uber'dir. Web sunucuları oluşturmak ve sunucu uygulamaları geliştirmek için de JavaScript kullanılmaktadır. Ayrıca tarayıcı oyunları oluşturmak için JavaScript kullanılmaktadır. Bunlar, geliştiricilerin JavaScript becerilerini geliştirmek için sunulan yollardan biridir.