Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi
Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi
Kararlar hayatın kaçınılmaz bir parçası. Dünyada başarılı bir insan olmak için etkin karar verme becerisine sahip olmak gerekiyor. Etkin karar verme eğitimi sayesinde kararlarınızın nasıl bir yapıda olduğunu ve nasıl etkin bir şekilde karar vereceğinizi anlamanızı sağlayacak. Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi, hayatınızda daha etkin kararlar almanıza yardımcı olacak. Bu eğitim daha iyi ve daha başarılı bir insan olmanıza yardımcı olacak.
Karar verme teknikleri öğrenmenin hayatıma nasıl bir etkisi olur?
Türk Dil kurumuna göre “karar” kelimesinin anlamı “bir iş veya sorun hakkında düşünülerek verilen kesin yargı” demektir. Karar verme tekniklerine ulaşılana kadar bir çok bilimsel çalışma yapılmıştır.
Karar verme teknikleri öncelik sırasına göre karar vermemizi ve problemleri çözmeyi sağlar.
Yeni fikirler üreterek bakış açımızın değişmesine katkıda bulunur.
Yaratıcı düşünmeyi ve analitik bakış açısı kazanmamızı sağlar.
İş ile alakalı karar vermemizde yardımcı olur.
Karar verme aşamasının hızlanmasını sağlar.
Neyi, nasıl hangi öncelik sırasına göre yapmamızda yol gösterir.
Pratik çözümler üretmemizi sağlayarak, hayatımızı kolaylaştırır.
Sosyal hayatımızda daha parlak fikirler üretmemizi sağlar.
İnisiyatif almamızı sağlar.
Karar aşamasında ortaya çıkan karmaşıklık ve belirsizlikleri ayrıştırmamızı sağlar.
Çözüm odaklı olmamız için destekler.
Karar vermede önceliklerimizi belirler.
Yetkinliklerimizin farkına varmamızı sağlar.
Karar verme sürecindeki bilimsel yaklaşımların neler olduğunu öğreniriz.
Karmaşık problemleri çözmemizi sağlar.
Yönetimsel süreçte doğru karar vermemizi sağlar.
Detayları görmenizi bir şeyleri atlamamanızı sağlar.
Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimine Kimler Katılmalıdır?
Birden fazla olasılık arasında kararsız olan kişiler
Hayatında önemli bir karar almak isteyenler
Seçimlerinde kararlı olmak isteyenler
Etkin karar verme hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler
Hayatında doğru kararlar vermek isteyenler
İş hayatında etkin ve stratejik karar vermek isteyenler
Karar vermeden öncelikle neye karar vermek istediğiniz konuyu doğru bir şekilde belirlemelisiniz. Örneğin, liseyi bitirdikten sonra hangi üniversitede okuyacağınız olabilir ya da bir iş değişikliği yapacaksanız hangi alanda çalışmak istediğinizi belirlemek olabilir. Karar vermek günlük rutinlerimizden biri. Her şeyde bir karar veriyor ve sonuçlarına katlanıyoruz.
Her verdiğimiz karar olumlu olmayabiliyor. Olumsuz bir durumla karşılaşmamak ve hayatımızı etkileyebilecek düzeyde kararları fırsata çevirmek için etkin karar verme tekniklerini bilmeliyiz. Etkin karar verme eğitiminde tam olarak bunları öğrenmiş olacaksınız.
Neye karar verilmesi gerektiğini belirledikten sonra bilgi toplamanız gerekiyor. Etkin karar vermenin en önemli parçası bilgi toplamak ve bu bilgileri doğru bir şekilde analiz edebilmektir. Etkin karar vermede toplanan bilgilerin güvenilir kaynaklardan olması da önemli bir faktördür. Etkin karar vermenin en önemli parçası olan bilgi toplama ile ilgili de ayrıntılı bir bilgi sahibi olacaksınız. Bilgileri topladıktan sonra hangisinin daha iyi olduğunu bilmek konusunda sıkıntı yaşayabiliriz. Hatta bazı durumları fark edemeyebiliriz. Bu durumda etkin karar verme teknikleri eğitimi yine hayatınızı kurtaracak.
Etkin karar verme teknikleri eğitiminde neler öğreneceksiniz?
Her eylem bir karar mıdır?
Karar verme mekanizmamız
Karar verme mekanizmamızı etkileyen faktörler
Karar verme basamakları
Kişisel Değer analizi
Karar verme sürecinde değerlerin ve hedeflerin belirlenmesi
Karar verme sürecini yargılardan arındırmak/Objektif karar süreci
Etkin karar analizi
Etkin karar verme teknikleri (1.Karar Ağacı, 2. SWOT Analizi, 3. Yaşam Çarkı, 4. Liderlik Çarkı)
İkili ve sosyal ilişkilerde karar verme süreçleri
Problem çözme ve karar verme sürecini birleştirmek
Yaratıcı düşünme süreci
Etkin karar veren kişilerin özellikleri
Gün içerisinde bireyler sürekli olarak karar vermek eylemini gerçekleştirmektedir. Gün boyunca yaptığımız her eylem ve konuştuğumuz her sözcük, verilen kararların sonucu olarak gerçekleşmektedir. Verilen kararların küçük ya da büyük olması hiç önemli değil. Önemli olan verilen kararların doğru kararlar olduğundan emin olunmasıdır. Yapılan her seçim için doğru kararlar verebilmek bireylere mutluluk ve başarı getirmektedir. Ancak gün içerisinde sürekli doğru kararlar vermek bireyin doğasına aykırı bir davranış olarak tanımlanır.
Peki, bu durumda bireyler ne yapmalıdır? Her zaman doğru kararlar vermeyi tam anlamıyla öğrenemesek de doğru kararlar verme oranını yükseltebiliriz. Burada tam olarak devreye doğru karar verme teknikleri girmektedir.
Acele Karar Vermemek
Karar verirken yapmanız gereken en önemli şey sakin kalmaktır. Duygularınızın etkisiyle birden karar vermek, doğru kararlar almanıza engel olmaktadır. Acele karar vermemek işte burada önemini göstermektedir. Duygularınızın sizi en çok etkilediği o tavan anda acele karar vermemek sizi kötü sonuçlardan korur. Acele karar vermemek, sizi sağlıklı düşünmeye itmektedir. Sağlıklı düşünme süresi içerisinde mümkün olduğunca fazla bilgi toplamaya çalışın. Konu hakkında yeterli bilgiyi topladığınız anda doğru kararlar verebilirsiniz. Böyle acele karar vermemek gerektiğini daha iyi anlamış olursunuz.
Sağlıklı düşünme süresi içerisinde topladığınız bilgiler sayesinde bilgi ve mantık temelli hareket edersiniz. Acele karar vermemek sizi bilgi temelli harekete yönlendirir. Acele karar vermemek sizleri aynı zamanda daha mutlu ve başarılı biri olmanızı sağlamaktadır. Karar verirken o an içinde yaşadığınız o yoğun duyguların etkisinden kurtulup acele karar vermemek gerektiğini daha iyi anlarsınız.
En İyi Seçeneği Seçmek
En iyi seçeneği seçmek doğru karar verme teknikleri arasında yer alır. Bir seçim yapma esnasında seçilen kriterler arasında en iyi seçeneği seçmek sizi doğru kararlar almaya yönlendirir. Örneğin, yaz tatili için bir otel rezervasyonu yapmanız gerekiyor. Sizin bu tatil için önceliğiniz zengin ve açık büfe kahvaltısı olan bir oteldir. Bu düşünceyle hareket ederek sadece kahvaltı fırsatlarına odaklanarak oteli seçerek işinizi kolaylaştırabilirsiniz. En iyi seçeneği seçmek tekniğini bu olayla kafanızda canlandırarak daha iyi anladığınızı düşünüyorum.
En iyi seçeneği seçmek tekniği ile sizin ihtiyaçlarınıza uygun olan kararların alınması sağlanır. Aynı zamanda en iyi seçeneği seçmek tekniği, sizlerin karar verme işinizi kolaylaştırarak mutlu olmanızı sağlamaktadır. İşinizi kolaylaştırarak sizi mutlu etmesinin yanında zamandan tasarruf etmenizi de sağlamaktadır. En iyi seçeneği seçmek tekniğine otel örneğinden yola çıkarak bir örnek daha vermek istiyorum. Son zamanlarda sürekli reklamlarda karşımıza çıkan bir site var. Bu site sizin ihtiyaçlarınıza ve kriterlerinize en uygun otelleri karşınıza çıkartmaktadır. Bu sayede en iyi seçeneği seçmek site sayesinde daha kolay hale gelmektedir.
Duyguları Küçümsememek
Doğru karar verme teknikleri arasında duyguları küçümsememek yer alır. Bir karar verirken duyguları küçümsememek oldukça önemlidir. Karar verme esnasında duygularınıza güvenerek karar almak yerine hangi duygulardan yararlanarak kararlar aldığınız daha önemlidir. Bu yüzden duyguları küçümsememek kavramı oldukça önemlidir. Örneğin, bireyin öfkeli bir anında verdiği karar, bencil ve aceleci kararlar olarak tanımlanır. Öfkeli bir anında karar alan bir bireyin kararı riskli olarak değerlendirilir. O kararın sonucu bireyi mutsuzluğa götürebilir. Burada önemli olan duyguları küçümsememek durumudur.
Çünkü belirtilen örnekte karar anında bireyin içinde bulunduğu öfkeli duruma güvenilerek karar verilmiştir. Duygulardan yararlanarak bir karar alınmış değildir. Bu yüzden duyguları küçümsememek gerektiği daha iyi anlaşılmaktadır. Bu yazıyı yaparken yaptığım araştırmalarda ilginç bir yazıya rastladım. Yazıda psikologların yaptığı bir araştırmaya göre hayatı ve kararları en iyi öngören kişilerin depresyon hastaları olduğu yazmaktaydı. Araştırmacılar da bu özelliği “depresif gerçeklik” olarak tanımlamaktadır. Bu araştırmadan yola duyguları küçümsemek gerektiğini bir kere daha anlıyoruz.
Bakış Açını Değiştirmek
Bakış açısını değiştirmek doğru karar alma teknikleri arasındadır. Bakış açısını değiştirmek, daha önceden gözden kaçan çoğu şeyi görmenizi sağlayacaktır. Bu sayede bakış açısını değiştirmek size farklı yolları görmeyi sunacaktır. Örneğin, aldığınız bir çikolatanın üzerinde %10 yağ içerir yerine %90 yağ içermez yazan firmalar sizleri kandıramayacak. Siz görmek istediğiniz gibi olaylara bakmak yerine, farklı bakış açılarından bakmaya başladıkça kararlarınızı daha doğru şekilde vermeye başlarsınız.
Bakış açısını değiştirmek kararların daha emin verilmesini sağlamaktadır. Çikolata üzerindeki yağ oranından yola çıkarak bakış açısını değiştirmek eyleminin o çikolatayı alma fikri üzerinde değişikler yaratmaktadır. Bakış açısını değiştirme o çikolatanın üzerinde yazan yazıları farklı açılardan görmenizi sağlamaktadır. Bu yüzden farklı açılardan görmeyi öğrenmek de sizlerin doğru kararlar almanızı sağlar. Aynı zamanda aldığınız karardan emin olmanızı hissettirir. Bakış açısını değiştirmek bu yüzden oldukça önemli görülür.
Doğru karar verme teknikleri hakkında bilgi sahibi olduktan sonra yanlış karar hakkında bilgi sahibi olalım. Karar vermek mutlaka size ders verecektir. Verilen bu dersten sakın kaçınmayın. Vermiş olduğunuz kararın en iyi veya en kötü karar olup olmadığını anlamak için onunla geliştirdiğiniz bağlılık derecesine bakmalısınız. Karar verme esnasında birden fazla seçenekle karşılaştığınız zaman, doğru ya da yanlış olan şey hakkında şüpheleriniz olacaktır. Bu durumda yapmanız gereken; zaman geçmesine izin vermek olacaktır.
Zamanla birlikte ne olduğunu görmek ve gerektiğinde kararınızı tekrardan gözden geçirmek yapabileceğiniz alternatifler arasındadır. Birçok karar bizlere bir alternatif tercih sunar: “hiçbir şey yapmamak”. Hiçbir şey yapmamak eylemi karar verme eylemi ile aynı olarak görülür. Bu doğru bir yaklaşımdır. Geçerliliği bulunur. Bu durum tercih edebileceğiniz yeni seçeneklerin ortaya çıkmasını doğurur. Ancak bazı durumlar vardır ki bizlerin yanlış karar almasını sağlar.
Bazı durumlarda en az uyumsuzluk durumu oluştuğu için hiçbir şey yapmayız. En az çaba gerektiren durumlarda da hiçbir şey yapmayız. Son olarak sonuçlarından sorumlu olmayacağız şeyler içinde hiçbir şey yapmayız. Bu üç durum oluştuğunda hiçbir şey yapmamak iyi bir seçenek olarak görülmez. Bu durum yanlış karar olarak tanımlanır. Yanlış karar almak kısa dönemde bireylere rahatlama sağlayabilir. Ancak yanlış karar almak uzun vadede bireylerde kaygı oluşmasını sağlayacaktır.
Buradan yola çıkarak yanlış karar, düzenli giden bir durumda, en az çaba sarf etmemiz gerektiğinde ve bizi en az etkileyecek durumlarda hiçbir şey yapmama durumunu temsil eder. Hiçbir şey yapmama durumu karar verme ile eş değer görülmektedir. Aradaki farkı görerek kendini hiç yormadan, sorumluluktan kaçarak ve çaba gerektiğinde en hiçbir şey yapmamak, yanlış karar olarak tanımlanır. Karar vermek anlamı taşıyan hiçbir şey yapmamak ile yanlış karar verme anlamı taşıyan hiçbir şey yapmamak arasında fark vardır.
Hedeflerinize ulaşma yolunca harekete geçmek ve etkin karar vermek için bu 10 tekniği mutlaka uygulayın. Aynı zamanda Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi’ne mutlaka katılın. Hayatınızda bir dönüm noktası olacak.
Gelelim etkin karar vermek için ipuçlarına;
1 - Net bir karar verin
Hedeflerinize ulaşmak ve kararlarınızdan emin olabilmek için önce bitiş noktasından başlayın. Tüm ihtimalleri düşünün. Bu planın ve kararın nelerden oluştuğunu belirlemeden önce sonucunu düşünün.
2 - Bir eylem planı hazırlayın
Karar verdiğiniz plan veya hedef neyse bunun düzgün ve yolunda gidebilmesi için istenen sonuca ulaşmanıza yardımcı olacak belirli eylemleri içermesi gerekiyor. Mesela vejeteryan olmaya karar verdiyseniz ne yediğinizi ve neden bu yaşam tarzını seçtiğinizi araştırın ve neler yapacağınız konusunda bir eylem planı oluşturun.
3 - Zamana dayalı kararlar verin
Kısa süreli kararlar vermek uzun vadede başarı ve mutluluk getiriyor. O yüzden büyük çerçeveye ulaşabilmek için daha kısa vadeli ve ulaşılabilir kararlar verin. Mesela yine önceki vejeteryan olmak kararını ele alacak olursak bir anda vejeteryan olmak yerine bir zaman aralığında bunu yavaş yavaş sürdürebilirsiniz. Aynı zamanda zaman yönetimini de bilmelisiniz.
4 - Bir geri bildirim mekanizması oluşturun
Bu noktada etkili bir karar verebilmenin en önemli yöntemi geri bildirim mekanizması oluşturmaktır. Feedback karar verdiğiniz hedefinize ne kadar ulaştığınızı ve planlamanın ne kadar etkin olduğu konusunda bir görüş elde etmenizi sağlar.
5 - Karar haritası oluşturun
Etkin karar vermenin en etkili yollarından biri de bir karar haritası oluşturmaktır. Bu karar haritasında adımları teker teker belirlersiniz. Bu bir temel algoritma yeteneğidir. Kararlarınızın haritasını oluşturduktan sonra olumlu veya olumsuz olan tüm durumları gözden geçirin.
6 - Küçük değişiklikler yapın
Bir karar verdiniz her şey harika gidiyor ancak bu kararınızda bazı uyumsuz kısımlar ortaya çıkmış olabilir. O halde ufak değişiklikler yaparak hareket planınızı değiştirmelisiniz. Yoksa kararınızın etkinliği azalacaktır.
7 - B planı oluşturun
Zararın neresinden dönerseniz kardır. Ancak verdiğiniz kararda mutsuz olma ihtimalinizi de göze almalısınız. Bunu devam ettirmek yerine bir b planınız muhakkak olsun. Böylece etkin bir karar verme yolunda doğru adımlar atacaksınız.
8 - Olasılıkları gözden geçirin
Etkin bir karar verirken tüm olasılıklara sonuçlar kadar dikkat etmek gerekiyor. Tüm olasılıkları değerlendirip en doğrusunu seçmek için üzerinde iyice düşünün.
9 - Arkadaşlarınıza ve tanıdıklarınıza danışın
Etkin karar vermede elbette başkalarının kararlarıyla hareket etmek yoktur. Sadece bazen verdiğimiz kararların ne getireceğini tecrübesiz olduğumuz için fark etmeyebiliriz. Ancak bu yoldan geçen birileri olmuş olabilir. Bu noktada etkin karar verebilmek için etkin düşünmek ve objektif olmak gerekiyor. Başkalarının düşüncelerinden objektif bir çerçeve çizmek için yararlanın.
10 - Etkin karar verme tekniklerinden faydalanın
İnsanların düşüncelerinde ve kararlarında aynı şekilde bir işletmede olduğu gibi hiyerarşi bulunur. İşletmelerde karar verme tekniklerini hayatınızda uygulayabilirsiniz. Bunlardan bazıları; altı şapkalı düşünme tekniği, balık kılçığı, beyin fırtınası, 5N 1K yöntemidir. Bir de Enstitü’de yer alan etkin karar verme teknikleri eğitimi bulunuyor. Bu eğitime katılabilir ve uzmanından ayrıntılı bir şekilde öğrenebilirsiniz. En etkin kararı verebilmek için kesinlikle uzmanından öğrenin.
Hem eğitmen hem de yazar olan Buket Güngen, Enstitü'de kişisel gelişim alanında birçok eğitim veriyor. Öğrencilerine etkili karar verme teknikleri, NLP, yaşam koçluğu ve kendini tanıma ve geliştirme tekniklerini uygulayarak öğretiyor. Güngen, en çok okunan kitaplar arasında yer alan "Yola Çık" kitabındaki vizyonu verdiği eğitimlerde de devam ettiriyor. Kendi değişim sürecini başlatmak ve gelişimini sürekli kılmak isteyen herkesi eğitimlerine bekliyor.
Etkin karar alma süreçlerini ayrıntılı bir şekilde ele aldığımız kaliteli bir eğitim programı idi. Eğitmenimize vermiş olduğu değerli bilgi ve tecrübeler için teşekkür ederim. Saygılarımla.
Üretme tekniği
Altı şapkalı düşünme tekniği
Beyin fırtınası
Kuvvet analizi
Mülakat
Problem çözme tekniği
Sebep-sonuç diyagramı(Balık kılçığı)
Ağaç diyagramı
Yakınlık diyagramı
Akış diyagramı
Öncelik Verme Tekniği
İlişki
Etkinlik analizi
Küçük kararlar almayı rutin haline getirmek, büyük kararları sabah almak, duygulara dikkat etmek, düşünceleri objektif değerlendirmek gibi...
Küçük kararlar almayı rutin haline getirirler.
Karar almak bir kas gibi çalışır, gün içinde onu ne kadar fazla kullanırsanız o kadar bitik hale gelir. Başarılı insanların kullandığı en iyi stratejilerden biri kararları tükendiği için küçük kararları birer rutin haline getirerek onları elerler. Böyle yapmak daha karmaşık kararları vermek için zihinsel kaynaklara yer ayırmaktır. Steve Jobs her gün siyah balıkçı kazağı giymekle meşhurdur. Mark Zuckerberg hala kapüşonlu giyer. İkisi de bu ikonik imajlarını karar tükenmişliğini azaltmaya yönelik basit bir günlük rutin sonucu olduğunu belirtti. İkisi de günlük kararlar alabilme sınırımızın farkındaydı ve Barack Obama’nın "Beni sadece gri ve mavi takımlar giyerken göreceksiniz. Kararlarımı azaltmaya çalışıyorum. Ben ne yiyeceğim veya giyeceğim ile alakalı kararlar almak istemiyorum çünkü almam gereken birçok karar var." demişti.
Büyük kararları sabahları alırlar.
Karar tükenmişliğini yenmenin diğer harika bir yolu ise küçük kararları iş sonrasına bırakmak ve karmaşık kararlarla zihniniz açık olduğunda; sabahları uğraşmaktır. Önemli kararlar zinciri ile karşı karşıya olduğunuzda erken kalkmak ve birçok küçük kararla dikkatinizin dağılmadan en karmaşık görevleriniz üzerinde çalışmaktır (telefon çalmaları, maillerden uzak olmak) Benzer bir strateji de aynı şeyleri diğer güne başlamaya bir hazırlık olarak bir önceki gece yapmaktır. Örneğin gece ekipmanınızı hazırlayın ve kalktığınızda bunun hakkında endişelenmenize gerek kalmaz.
Duygularına dikkat ederler.
Eski bir deyiş vardır: ‘’Geçici duygular üzerine kalıcı kararlar almayın’’ ve kesinlikle doğrudur. Başarılı insanlar duygularını tanır ve anlarlar (davranışları üstündeki yoğunluk ve etki dahil) bu yüzden olabildiğince mantıklı ve objektif bir şekilde kararlara bakarlar. Maalesef çoğu insan duygularını tanıma veya onları yönetmede iyi değildir. TalentSmart bir milyon kişi üzerinde test yaptı ve buldu ki sadece %36’ımız duygularımızı gerçekleştiği anda tanıma yetisine sahibiz.
Düşüncelerini objektif olarak değerlendirirler.
Bir karar içinde sıkışıp kalındığında başarılı insanlar önceden belirlenmiş kriter setine göre düşüncelerini tartarlar çünkü bilirler ki bu karar almayı daha kolay ve etkili yapacaktır. İşte düşünülebilecek bazı yardımcı kriterler: Bu bana nasıl yarar sağlıyor? Bu karar benim değerlerimi etkiliyor mu? Bu kararı alırsam pişman olur muyum? Bu karar benim değerlerime nasıl yansır?
Kararı ertesi güne bırakırlar.
Kararınızın üzerine uyku çekmek ona bir gün daha şans tanımak düşünce netliğini kesinleştirecektir. Bu ayrıca duygularınızın kendi rutinini de geçmesi için zaman tanır. Çok hızlı davrandığınız zaman tepki vermeye eğilim gösterirsiniz ama kararınıza daha çok odaklanırsınız ve zaman verdiğinizde önceden görmediğiniz önemli olan tarafları görürsünüz. ...ama çok uzun bir süre için değil. Başarılı insanlar ellerinden geldikçe çok bilgi toplamanın önemini bilirler ama aynı zamanda analiz bunalımına düşmediklerinden de emin olurlar. Harekete geçmek için ayları beklemekten ziyade başarılı insanlar kararlarına ulaşmada bir zaman çizelgesine ihtiyaç duyduklarını bilirler. Günü belirledikten sonra işin bitiş tarihine yetişmek için ev ödevlerini ve biraz da mod arayışlarını gerçekleştirmek için motive olmuşlardır.
Kendilerini resetlemek için egzersiz yaparlar.
Büyük bir kararın stresi kavgaya kavga cevabını tetikleyen kimyasal olan kortizolu üretir. Kortizol bulutları sizin mantıklı ve net bir şekilde düşünme yeteneğinizdir. Bir karar hakkında kendinizi stres yaparken bulduğunuzda egzersiz yapmayı deneyin. En azından bir 30 dakika iyi bir endorfin yakıtı ve zihinsel açıklık sağlamaya yeterlidir. Egzersiz yapmak ayrıca kortizolu pratik kullanıma koyarak sizin kavgaya kavga durumunuzun geçmesini sağlar. Uzun vadeli egzersizin karar almada sorumlu beyin bölgelerinin bütün işlevselliğini geliştirdiğini göstermektedir.
Her zaman vicdanlarına dinlerler.
Başarılı insanlar önemli bir karar alırken ahlaklarına bağlı kalmanın önemini bilirler. Ahlak kuralları duygularınız sizi başka bir yöne çekerken güvenilir bir rehber olarak hizmet eder.
Başkalarından destek alabilir miyiz?
Bir karara yaklaşırken bir alternatif seçmeye ve o kararı desteklemek için bilgi toplamaya doğal olarak bir eğilimimiz var. (bu doğrulama sapması olarak bilinir) Doğrulama sapmasını yenmenin harika bir yolu sizin durumunuza değişik bakış açıları getirebilen insanlardan fikir ve tavsiye almaktır. Bu bakış açıları sizin seçenekleri ve gereksiz veya sübjektif olan eğilimlerinizi daha iyi tartmanızı sağlayacaktır.
Karar, bir iş ya da bir problem hakkında en doğruyu düşünerek verilmesi gereken bir yargıdır. Karar verme karar verecek kişi veya kişiler tarafından istenilen hedefe ulaşabilmek için, gerekli koşularda uygulanan düşünce ve hareket biçimlerinin belirlenmesi ve en uygun olanın seçilmesidir. Birçok seçenek arasından en doğruyu seçme işidir.
Karar verme de birçok alternatifin olması, hangi seçeneğin seçilmesi gerektiğinden şüphe duyulması karar verme problemine neden olabilir. Karar verme probleminin üstesinden gelebilmek için birçok kritere dikkat etmek gerekir. Bunlar;
Amacın ne olduğu,
Belirlenen hedef
İçinde bulunulan çevresel etkenler
Karar vericinin durumu
Alternatifler
Sonuca ulaşma.
Bütün bu kriterlere dikkat edilerek içinde bulunulan karar verme problemi çözüme ulaştırılmaya çalışılır.
Karar verme süreci karar probleminin detaylı olarak belirlenmesiyle başlar.
Hangi hedef ve amaca ulaşılmak istendiği belirlenir.
Karar verme probleminde ortaya çıkan problemlerin çözümü için gereken çalışma yapılır.
Gereken çözüm yolları belirlenir.
Elde mevcut olan seçenekler her yönden değerlendirilir.
İstenilen amaca ulaşmak için en uygun seçenek belirlenir.
Karar verme teknikleri, günümüzde kişisel hayatımızda olduğu kadar çalışma hayatımızda da büyük öneme sahiptir. Özellikle iş hayatında büyük ölçekli işletmelerde yöneticiler karar vermek zorundadır. Yöneticilerin doğru karar alması işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi açısından önem arz eder. İşletmelerde yöneticiler karar vermek için farklı teknikler uygularlar. Ortadaki mevcut belirsizliğin kaldırılmasında önemli rol oynar.
İşletmelerde karar verme minimum maliyetle maksimum faydayı sağlayabilmek için önemlidir. İstanbul İşletme Enstitü tarafından yöneticilere ve yönetici adaylarına ,karar verme durumunda olan kişilere “İşletmelerde Karar Verme Teknikleri Eğitimi” verilmektedir. Bu eğitimle birlikte iş hayatında doğru karar verme yöntemlerini ve karar teorisini öğrenebilirsiniz. Nereredeyse bir kahve bedeli ödeyerek bu eğitimden çok şey öğrenebilirsiniz.Karar verme teknikleri hedeflenen duruma göre değişiklik gösterebilir. Bu eğitimle birlikte kariyer hedeflerinize bir adım daha yaklaşacağınızdan hiç şüpheniz olmasın.
Hedef Belirleme Tekniği: Ortak bir hedef belirlenir. Hedefe ulaşmak için beyin fırtınası yapılır. Karar verme teknikleri içerisinde en fazla kabul gören ve ilk sırada yer alan tekniktir. Belirlenen hedefler genellikle birbirini tamamlarken bazen de birbiriyle çelişir. Eldeki veriler kullanılarak hedef belirleme yapılarak çözüme ulaşılmaya çalışılır. Çok amaçlı karar verme tekniğidir.
Nominal Grup Tekniği: Üretilen birçok görüşü, eşit katılım sağlayarak öncelik sırasına göre sıralama tekniğidir. Grup üyeleri arasında etkileşim düşüktür. Şu şekilde yapılır:
Üretilen görüşler listelenir.
Her görüş sıralanır.
Görüşler puanlanır.
Puanlar toplanır.
En yüksek puan alan ilk sırada yer alır.
Çoklu oylama tekniği: Etkili bir karar verme tekniğidir. Birçok görüşün sistemli bir oylama yapılarak belli görüşlere varılmasını sağlar. Bu şekilde grup halinde önerilen görüşlerin öncelikleri belirlenir. Bu teknik şu şekilde uygulanır:
Grupta beyin fırtınası yapılır.
Önerilen görüşler listelenir.
Belirlenen görüşler sıralanır.
Gruptaki kişilerden görüşleri seçmeleri istenir.
Belirlenen görüşler sıra ile oylanır.
Çok oy alan görüşler listeye eklenirken, az oy alan görüşler çıkarılır.
Yeniden görüşler puanlanır ve sıralanır.
İstenilen görüş belirlenene kadar devam edilir.
Karar vermek son ve önemli bir adım baktığınızda. Bir karar verdikten sonra sonuçları da ardından gelir. Önemli bir faktörü gözden kaçırdığınızda bazen geri dönüşü olmayan kararlar vermiş olabilirsiniz. Seçimlerinize karar verirken kendiniz için en iyi olanı seçmeniz faydalı olacaktır.
Karar verme söz konusu olduğunda insanların takip ettiği bazı kurallar vardır. Her şeyden önce iyi bilgilendirilmiş olmak çok önemlidir. Çünkü mevcut seçenekler hakkında yeterli bir bilgiye sahip değilseniz etkin karar vermeniz oldukça zor olacaktır. Ancak yeterli bilgiye sahipseniz veya en azından nasıl etkin karar vereceğinizi biliyorsanız bu süreç daha hızlı olacak ve sonucunda olumlu bir durumla karşılaşmış olacaksınız.
Duygulara veya tercihlere göre stratejik bir karar verdiğinizde olumsuz sonuçların önüne geçebilmek için karar vermeden önce mümkün olduğunca çok fazla bilgi toplamalı ve etkin karar verme becerilerinizi gözden geçirmeniz gerekir. Kararlar belli koşullara göre farklılık gösterebilir ancak bazı kararlar daha fazla çaba, zaman ve sabır gerektirir. Etkin karar verme size sabırlı bir şekilde karar verme sürecini yönetmenizi sağlar.
Etkin karar verme aşamasında optimal bir çözüm bulmanız gerekiyor. Ne yapacağınıza dair nihai bir karara varmadan önce seçenekleri tartışmalı ve profesyonel bakış açısına sahip olmanız gerekiyor. Etkin karar verme hem kişisel hem de profesyonel hayatınızda geleceğiniz üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu nedenle bilgi toplamaktan, çeşitli olasılıkları değerlendirmeye kadar yeteneklerinizi geliştirmek için etkin karar verme eğitimine katılmalısınız.
Karar vermek karmaşık bir faaliyettir. Karar verme üzerinde yapılan araştırmalara göre hiç kimse başından itibaren etkin bir şekilde karar veremiyor. Bu nedenle bu alanda yeteneklerinizi nasıl geliştirebileceğinizi ve tutarlı bir şekilde karar vermenin mantığını anlamanız gerekiyor. Daha iyi bir karar vermeyi öğrenirken yapmanız gereken ilk şey neyin etkin ya da neyin kötü bir karar olduğunu anlayabilmek. Etkin karar verme eğitimi size bu konuda bir farkındalık kazandırır.
Karar verirken bazı küçük riskleri de almak gerekir. Etkin karar vermeyi öğrenirken, verdiğiniz kararlarda başarısız olurken yeni bir kapı aralamayı da öğreneceksiniz. Yani başarısızlıklarınızı ve aldığınız küçük riskleri de fırsata çevireceksiniz. Hayatta hiç risk almamaktansa küçük riskler ve en önemlisi akıllıca riskler almaktan önemlidir. Etkin karar verme teknikleriyle kendi hayatınızda olduğu kadar iş hayatında da akıllıca karar vermeyi öğreneceksiniz. Yani bu fark etmeden değil, hesaplanmış riskler almak demektir. Stratejik kararlar almayı öğreneceksiniz.
Etkin karar verme becerilerinizi geliştirmek istiyorsanız bunu yapmanın farklı yolları vardır. Yeteneğinizi nasıl geliştireceğinizi öğrenmek yalnızca daha iyi kararlar almanın adımlarını, püf noktalarını ve tekniklerini bilmekten geçer. Bu sebeple etkin karar verme eğitimi ile öğrenme sürecinize başlayın ve etkin karar verme yeteneklerinizi geliştirin.
Önemli kararlar vermek çoğu zaman kolaydır. Çünkü zaten karar verirken sonrasını pek düşünmeyiz. Ama konu önemli kararlar olduğunda etkin karar vermenin önemi daha da artıyor. Herhangi bir karar verme sürecine giren çeşitli faktörler vardır. Bu süreçlerden biri eksikse kararlarda başarısız olma artar. Etkin Karar Verme Eğitimi ile karar vermede yeni beceriler elde edeceksiniz. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;
1- Kararları tüm yönleriyle değerlendirebileceksiniz. Ekip oluşturma faaliyetleri, duygusal zeka, iletişim becerileri dahil olmak üzere birçok özelliği de beraberinde kullanabilmeyi öğreneceksiniz.
2- Hızla değişen dünyada her gün yeni zorluklarla karşılaşıyor ve yeni kararlar almak durumunda kalıyoruz. Kararların ardındaki sorumluluktan emin olarak hareket etme becerilerinizi geliştireceksiniz.
3- Etkin karar vermek için donanımlı biri haline geleceksiniz. Bu eğitim rofesyonellerin kararlarında stratejik davranabilmesi için önemli karar mekanizmasının yapı taşlarını oluşturur. Örneğin bir İK uzmanı bir kişiyi işe alırken, satış müdürü satış planlamalarını yaparken, bir yönetici liderlik becerilerini geliştirirken etkin karar verme eğitimi sayesinde kararlarının sonucunu iyice tartabilecektir.
4- Etkin karar vermenin en önemli parçası kararla ilgili bir geri bildirimdir. Eğer bir feedback almıyorsanız karar verme süreciniz zorlaşıyor. Etkin karar verme eğitimi ile kararlarınızın sonucunda neler olabileceği ile ilgili bir öngörü sahibi olacaksınız.
5- Karar verirken başka alternatifler yaratmayı öğreneceksiniz. Hatta karar verdikten sonra da sonuçlarına göre yeni karar seçenekleri oluşturabileceksiniz.
6- İş hayatınızda doğru kararları verebileceksiniz. Organizasyonel geliştirme faaliyetleri sadece şirketin verimliliğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda etkin iş kararlarının da alınmasını sağlar. Eğer bir yöneticiyseniz çalışanlarınızın, liderseniz ekibinizin nabzını tutarak, ihtiyaçlarını ve gereksinimlerini karşılamak konusunda onları kolayca anlayabilecek ve buna göre doğru kararları verebileceksiniz.
7- Etkin karar verme sürecinde planlama yapabilmek çok önemlidir. Kararlara kimleri ve neleri dahil edip etmeyeceğinizi tespit edebilmek konusunda profesyonel bir bakış açısı kazanacaksınız
8- Karar verme aşamasında bazı psikolojik etkenler vardır. Daha önce başarısız olduğunuz bir karar varsa bu sonraki karar verme aşamalarınızı da etkiler. İşte tam olarak bu psikolojik etkenler altında etkin karar verme konusunda çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Etkin karar verme tekniklerini öğrendiğinizde bu tür sorunların üstesinden kolaylıkla gelebileceksiniz.
9- Asla geç kalmadığınızı öğreneceksiniz. Bir karara hala varamadıysanız hayatınızdaki en iyi konusunda henüz anlamlandıramadığınız anlamına gelir. Tam da bu noktada hayatınızın en iyisini seçebilmek konusunda etkin bir karar alabileceksiniz.
10- Önyargılarınızı ve düşüncelerinizi daha da etkin bir şekilde karar verme sürecine dahil edeceksiniz. Yaratıcı düşünebilmeyi ve geleceğe dönük doğru kararları etkin bir şekilde alabilmeyi kendinize alışkanlık haline getirebileceksiniz.
Doğru karar verme teknikleri hakkında bilgi sahibi olduktan sonra yanlış karar hakkında bilgi sahibi olalım. Karar vermek mutlaka size ders verecektir. Verilen bu dersten sakın kaçınmayın. Vermiş olduğunuz kararın en iyi veya en kötü karar olup olmadığını anlamak için onunla geliştirdiğiniz bağlılık derecesine bakmalısınız. Karar verme esnasında birden fazla seçenekle karşılaştığınız zaman, doğru ya da yanlış olan şey hakkında şüpheleriniz olacaktır. Bu durumda yapmanız gereken; zaman geçmesine izin vermek olacaktır.
Zamanla birlikte ne olduğunu görmek ve gerektiğinde kararınızı tekrardan gözden geçirmek yapabileceğiniz alternatifler arasındadır. Birçok karar bizlere bir alternatif tercih sunar: “hiçbir şey yapmamak”. Hiçbir şey yapmamak eylemi karar verme eylemi ile aynı olarak görülür. Bu doğru bir yaklaşımdır. Geçerliliği bulunur. Bu durum tercih edebileceğiniz yeni seçeneklerin ortaya çıkmasını doğurur. Ancak bazı durumlar vardır ki bizlerin yanlış karar almasını sağlar.
Bazı durumlarda en az uyumsuzluk durumu oluştuğu için hiçbir şey yapmayız. En az çaba gerektiren durumlarda da hiçbir şey yapmayız. Son olarak sonuçlarından sorumlu olmayacağız şeyler içinde hiçbir şey yapmayız. Bu üç durum oluştuğunda hiçbir şey yapmamak iyi bir seçenek olarak görülmez. Bu durum yanlış karar olarak tanımlanır. Yanlış karar almak kısa dönemde bireylere rahatlama sağlayabilir. Ancak yanlış karar almak uzun vadede bireylerde kaygı oluşmasını sağlayacaktır.
Buradan yola çıkarak yanlış karar, düzenli giden bir durumda, en az çaba sarf etmemiz gerektiğinde ve bizi en az etkileyecek durumlarda hiçbir şey yapmama durumunu temsil eder. Hiçbir şey yapmama durumu karar verme ile eş değer görülmektedir. Aradaki farkı görerek kendini hiç yormadan, sorumluluktan kaçarak ve çaba gerektiğinde en hiçbir şey yapmamak, yanlış karar olarak tanımlanır. Karar vermek anlamı taşıyan hiçbir şey yapmamak ile yanlış karar verme anlamı taşıyan hiçbir şey yapmamak arasında fark vardır.
Gün içerisinde bireyler sürekli olarak karar vermek eylemini gerçekleştirmektedir. Gün boyunca yaptığımız her eylem ve konuştuğumuz her sözcük, verilen kararların sonucu olarak gerçekleşmektedir. Verilen kararların küçük ya da büyük olması hiç önemli değil. Önemli olan verilen kararların doğru kararlar olduğundan emin olunmasıdır. Yapılan her seçim için doğru kararlar verebilmek bireylere mutluluk ve başarı getirmektedir. Ancak gün içerisinde sürekli doğru kararlar vermek bireyin doğasına aykırı bir davranış olarak tanımlanır.
Peki, bu durumda bireyler ne yapmalıdır? Her zaman doğru kararlar vermeyi tam anlamıyla öğrenemesek de doğru kararlar verme oranını yükseltebiliriz. Burada tam olarak devreye doğru karar verme teknikleri girmektedir. Peki, yazının başında be sürekli bahsedilen ve doğru karar vermek için gerekli olan bu teknikler nelerdir?
Acele Karar Vermemek
Karar verirken yapmanız gereken en önemli şey sakin kalmaktır. Duygularınızın etkisiyle birden karar vermek, doğru kararlar almanıza engel olmaktadır. Acele karar vermemek işte burada önemini göstermektedir. Duygularınızın sizi en çok etkilediği o tavan anda acele karar vermemek sizi kötü sonuçlardan korur. Acele karar vermemek, sizi sağlıklı düşünmeye itmektedir. Sağlıklı düşünme süresi içerisinde mümkün olduğunca fazla bilgi toplamaya çalışın. Konu hakkında yeterli bilgiyi topladığınız anda doğru kararlar verebilirsiniz. Böyle acele karar vermemek gerektiğini daha iyi anlamış olursunuz.
Sağlıklı düşünme süresi içerisinde topladığınız bilgiler sayesinde bilgi ve mantık temelli hareket edersiniz. Acele karar vermemek sizi bilgi temelli harekete yönlendirir. Acele karar vermemek sizleri aynı zamanda daha mutlu ve başarılı biri olmanızı sağlamaktadır. Karar verirken o an içinde yaşadığınız o yoğun duyguların etkisinden kurtulup acele karar vermemek gerektiğini daha iyi anlarsınız.
En İyi Seçeneği Seçmek
En iyi seçeneği seçmek doğru karar verme teknikleri arasında yer alır. Bir seçim yapma esnasında seçilen kriterler arasında en iyi seçeneği seçmek sizi doğru kararlar almaya yönlendirir. Örneğin, yaz tatili için bir otel rezervasyonu yapmanız gerekiyor. Sizin bu tatil için önceliğiniz zengin ve açık büfe kahvaltısı olan bir oteldir. Bu düşünceyle hareket ederek sadece kahvaltı fırsatlarına odaklanarak oteli seçerek işinizi kolaylaştırabilirsiniz. En iyi seçeneği seçmek tekniğini bu olayla kafanızda canlandırarak daha iyi anladığınızı düşünüyorum.
En iyi seçeneği seçmek tekniği ile sizin ihtiyaçlarınıza uygun olan kararların alınması sağlanır. Aynı zamanda en iyi seçeneği seçmek tekniği, sizlerin karar verme işinizi kolaylaştırarak mutlu olmanızı sağlamaktadır. İşinizi kolaylaştırarak sizi mutlu etmesinin yanında zamandan tasarruf etmenizi de sağlamaktadır. En iyi seçeneği seçmek tekniğine otel örneğinden yola çıkarak bir örnek daha vermek istiyorum. Son zamanlarda sürekli reklamlarda karşımıza çıkan bir site var. Bu site sizin ihtiyaçlarınıza ve kriterlerinize en uygun otelleri karşınıza çıkartmaktadır. Bu sayede en iyi seçeneği seçmek site sayesinde daha kolay hale gelmektedir.
Duyguları Küçümsememek
Doğru karar verme teknikleri arasında duyguları küçümsememek yer alır. Bir karar verirken duyguları küçümsememek oldukça önemlidir. Karar verme esnasında duygularınıza güvenerek karar almak yerine hangi duygulardan yararlanarak kararlar aldığınız daha önemlidir. Bu yüzden duyguları küçümsememek kavramı oldukça önemlidir. Örneğin, bireyin öfkeli bir anında verdiği karar, bencil ve aceleci kararlar olarak tanımlanır. Öfkeli bir anında karar alan bir bireyin kararı riskli olarak değerlendirilir. O kararın sonucu bireyi mutsuzluğa götürebilir. Burada önemli olan duyguları küçümsememek durumudur.
Çünkü belirtilen örnekte karar anında bireyin içinde bulunduğu öfkeli duruma güvenilerek karar verilmiştir. Duygulardan yararlanarak bir karar alınmış değildir. Bu yüzden duyguları küçümsememek gerektiği daha iyi anlaşılmaktadır. Bu yazıyı yaparken yaptığım araştırmalarda ilginç bir yazıya rastladım. Yazıda psikologların yaptığı bir araştırmaya göre hayatı ve kararları en iyi öngören kişilerin depresyon hastaları olduğu yazmaktaydı. Araştırmacılar da bu özelliği “depresif gerçeklik” olarak tanımlamaktadır. Bu araştırmadan yola duyguları küçümsemek gerektiğini bir kere daha anlıyoruz.
Bakış Açını Değiştirmek
Bakış açısını değiştirmek doğru karar alma teknikleri arasındadır. Bakış açısını değiştirmek, daha önceden gözden kaçan çoğu şeyi görmenizi sağlayacaktır. Bu sayede bakış açısını değiştirmek size farklı yolları görmeyi sunacaktır. Örneğin, aldığınız bir çikolatanın üzerinde %10 yağ içerir yerine %90 yağ içermez yazan firmalar sizleri kandıramayacak. Siz görmek istediğiniz gibi olaylara bakmak yerine, farklı bakış açılarından bakmaya başladıkça kararlarınızı daha doğru şekilde vermeye başlarsınız.
Bakış açısını değiştirmek kararların daha emin verilmesini sağlamaktadır. Çikolata üzerindeki yağ oranından yola çıkarak bakış açısını değiştirmek eyleminin o çikolatayı alma fikri üzerinde değişikler yaratmaktadır. Bakış açısını değiştirme o çikolatanın üzerinde yazan yazıları farklı açılardan görmenizi sağlamaktadır. Bu yüzden farklı açılardan görmeyi öğrenmek de sizlerin doğru kararlar almanızı sağlar. Aynı zamanda aldığınız karardan emin olmanızı hissettirir. Bakış açısını değiştirmek bu yüzden oldukça önemli görülür.