AnasayfaBlogSatrançta Mat Çeşitleri
Online Eğitim

Satrançta Mat Çeşitleri

25 Aralık 2019
İlk yazılı belgelerine Hindistan’da rastladığımız satranç oyununun geçmişi 6. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Çin temelli bir oyun olduğu da söylenegelen satranç oyunun ilk adı “çaturanga”dır. Çin, Hindistan, İran gibi çeşitli ülkelerde oynanmaya ve yaygınlaşmaya başlayan bu oyun İslamiyet’in yayılmaya başlaması ile Arapların “satranj” adını verdikleri tarihsel kayıtlarda bulunmaktadır.
Mat TürleriAçıklamaPuan Değeri
Şah MatKarşıdaki kişinin şahına kaçacak bir yer bırakmamak, köşeye sıkıştırmak şeklinde gerçekleşen mat etme çeşidiŞahın puan değeri oyunda belirtilmez
Çoban MatıDört hamlede mat olarak bilinen bu mat çeşidi en ünlü ve bilindik olan mat çeşitlerindendirŞahın puan değeri oyunda belirtilmez
Merdiven MatıKarşı tarafı mat ederken oluşan görüntü sebebiyle merdiven adını almaktadır bu mat çeşidiŞahın puan değeri oyunda belirtilmez
Arka Yatay MatıBu mat türü, adını veren arka yatay sıra üzerinde gerçekleştirilir.Şahın puan değeri oyunda belirtilmez
Vezir MatıVezir taşı, oyun içerisinde en güçlü ve en korkulan taş olduğu için genellikle mat edilen taraftan kullanılır.9
Kale Matıİleri, geri, sağa, sola her yöne rahat hareket edebilen bir taş olan kale ile mat edilir.5
Fil MatıÇapraz ilerleyen fil taşı ile yapılan mat çeşidi3
At MatıDiğer taşlardan farklı bir şekilde L biçiminde hareket eden at ile yapılan mat çeşidi3
Piyon MatıEn zayıf taş olarak görülen piyonla mat edilme durumu1
Karışık MatBirden fazla taşın hareketleriyle gerçekleşen mat çeşidiDeğişken

Dünyanın en eski strateji oyunlarından olan satranç hepimizin aşina olduğu bir oyun. Günümüze kadar kurallarının hiç değişmeden geldiği düşünülen satranç oyunu 64 kareli bir oyun alanında iki kişi ile oynanır. Piyon, kale, at, fil, vezir ve şah isimli taşlarla oynanan satrançta eğer taraflardan biri diğerinin şahının korunamayacak ya da başka kareye oynatılamayacak duruma düşürerek yenerse buna mat etmek denmektedir. Bu yazımızda öncelikle satranç ve satrancın tarihçesi daha sonra ise satrançta mat çeşitleri açıklanacaktır.

İlk yazılı belgelerine Hindistan’da rastladığımız satranç oyununun geçmişi 6. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Çin temelli bir oyun olduğu da söylenegelen satranç oyunun ilk adı “çaturanga”dır. Çin, Hindistan, İran gibi çeşitli ülkelerde oynanmaya ve yaygınlaşmaya başlayan bu oyun İslamiyet’in yayılmaya başlaması ile Arapların “satranj” adını verdikleri tarihsel kayıtlarda bulunmaktadır.

Daha sonra İslam Devletleri’nin yaptığı fetihlerle Avrupa’da yaygınlaştığı düşünülmektedir. Avrupa’da ilk dönemlerinde kilise tarafından kumar gibi algılandığı için yasaklansa da Rönesans ile birlikte bu algı kırılmaya başlamıştır. Başlarda devlet adamlarının, büyük düşünürlerin ve sanatçıların oyunu olarak geçen satranç zamanla halk arasında da yaygınlaşır ve bugünkü haline gelir.

Satranç Nedir?

Satranç dünyanın en eski strateji oyunlarından biridir. 64 kareli oyun alanında iki kişi oynanan bu oyunda tarafların 16 adet taşları bulunmaktadır. Bu taşlar piyon, kale, at, fil, vezir şahtır. Satranç taşlarının hareketleri arasında her taşın kendine has şekli vardır. Ayrıca satranç puanları içinde yine her taşın farklı bir puan değeri vardır. Her oyuncunun 8 adet piyonu vardır ve piyonlar diğer taşların önüne dizilir. Piyonların puan değeri 1’dir ve oyunda piyadeleri temsil eder. Satranç oyunundaki en zayıf taş sayılan piyon her zaman ileri doğru hareket eder. Satranç oyununda at, fil ve kale  taşlarından her iki tarafın da ikişer taşı vardır.

At ve fil oyunda 3 puana denk gelirken, kale 5 puana denk gelmektedir. At, hareket edişi itibariyle diğerlerinden ayrılmaktadır zira L şeklinde hareket etmektedir. At taşının diğer taşlardan farklı olan özelliği ise taşların üzerinden atlayabiliyor olmasıdır. Fil taşı ise çapraz ilerlemektedir ancak yalnızca bulunduğu taşın rengi üzerinde ilerleyebiliyor olması filin zayıf özelliğidir. Kale taşı ise oyunda ileri, geri, sağa, sola her yöne rahat edebilen bir taştır. Bu özelliği sebebiyle kale taşı oldukça değerlidir ve rok adı verilen özel bir harekete de sahiptir.

Satranç oyununda en değerli taş şah taşıdır. Vezir taşı şah taşından sonraki en değerli taştır. Şah ve vezir taşlarından her iki tarafın da yalnızca birer taşı vardır. Vezir taşı isteği kadar ileri, geri, sağa, sola, çapraz hareket edebiliyor olması sebebiyle oyun içerisinde en güçlü ve en korkulan taştır.

Oldukça değerli olan vezir taşı oyunda 9 puana denk gelmektedir. Satrancın en önemli taşı olan şah taşına ise bir puan verilmez çünkü şah kaybedilirse oyun da kaybedilir. Oyunu kazanmak ya da kaybetmek şah taşına bağlıdır. Taş diziliminde şahın ve vezirin yerleri karıştırılmaktadır; şah sağda, vezir ise solda yer almaktadır. 

Satranç Mat Çeşitleri Nelerdir?



Mat etmek, günlük dilde karşıdaki kişiyi tartışma esnasında yenmek, cevap veremez duruma düşürmek anlamlarına gelmektedir. Satranç oyununda ise mat etmek rakibi yenmektir. Satranç oyununun ana amacı rakibi mat etmekdir. Satrançta mat aslında “şah ve mat”ın kısaltılmasıdır. Tehdit altındaki şah hiçbir şekilde bu tehditten kurtulamıyorsa oyun mat ile sonuçlanmış demektir.

Oyunun mat ile sonuçlanması için şahın içinde bulunması gereken bazı özel durumlar mevcuttur. Eğer şah taşı bunları gerçekleştiremiyorsa oyun mat ile sonuçlanacaktır. Bu durumlar şunlardır; şah çeken taşı alamıyorsa, araya taş kapatamıyorsa, şah tehdidinden güvenli bir kareye kaçamıyorsa.

Satranç önemli bir strateji oyunudur ve yüzyıllardır oynanmaktadır. Sizler de bu oyununun ince ayrıntılarını öğrenebilmek için Enstitü tarafından verilen online eğitim porgramlarında yer alan Satranç Eğitimi kurslarına katılabilirsiniz. Bu yazıda satrançta mat çeşitleri listenecek ve ardından nasıl yapılabilecekleri ile ilgili bilgiler aktarılacaktır.

Klasik Satranç Mat Çeşitleri

  • Şah Mat: Karşıdaki kişinin şahına kaçacak bir yer bırakmamak, köşeye sıkıştırmak şeklinde gerçekleşen mat etme çeşidine şah mat denmektedir. 

  • Çoban Matı: Dört hamlede mat olarak bilinen bu mat çeşidi en ünlü ve bilindik olan mat çeşitlerindendir. Satranç öğrenmeye başlayanlar genellikle bir an önce bu mat çeşidini öğrenmek isterler çünkü kısa sürede karşı tarafı yenme durumu söz konusudur. Ancak bu mat çeşidi beyazlar için iyi bir satranç açılışı çeşidi değildir.

  • Merdiven Matı: Karşı tarafı mat ederken oluşan görüntü sebebiyle merdiven adını almaktadır bu mat çeşidi. Mat edecek olan taraf adeta merdiven iner çıkar gibi bir görüntüde hareket etmektedir.

  • Arka Yatay Matı: Kale ve vezirle yapılan bir mat çeşididir. Vezir veya kale mat eden şahı çektiğinde rakip şah arka yatayda genel olarak da piyonlarının arkasına sıkışarak mat olmaktadır.

  • Surattan Mat: Yüzden mat olarak da geçen bu mat çeşidi vezirin rakip şahın karşısına gelerek bir başka taşın desteğiyle oluşturduğu mattır. Bu matın bir diğer adı ölüm öpücüğü matıdır zira rakip şah ile vezir karşı karşıya gelmektedir. 

  • Anastasia Matı: At, kale, fil veya vezir kullanılarak yapılan bir mat çeşididir. 

Diğer Satranç Mat Çeşitleri

  • Andersen Matı

  • Arap Matı

  • Blackburne Matı

  • Boden Matı

  • Damiano Matı

  • At ile Köşe Matı

  • Cozio Matı

  • David Galiath Matı

  • İki Fil Matı

  • Kurtağzı Matı

  • Apolet Matı

  • Greko Matı

  • Kanca Matı

  • Köşe Matı

Sizler de satrançta mat çeşitleri hakkında araştırmalar yaptıktan sonra oynadığınız oyunlarda bunları deneyebilir ve kendinizi geliştirebilirsiniz. Ana amacı karşı rakibi mat etmek olan bir oyunda mat çeşitlerini bilmek sizleri iyi bir satranç oyuncusu yapacaktır.

Satranç Oynamanın Faydaları 

yapılan araştırmalar göstermektedir ki satranç oynamanın pek çok faydası bulunmaktadır. yüzyıllardır oynananan olan satranç oyunu sayısal becerilerini geliştirebildiği gibi analitik düşünme becerinizi geliştirmektedir. satranç oynayan çocukların akademik olarak daha başarılı oldukları yapılan çalışmalar sonucu gösterilmiştir.

Sağ ve sol beyin muhabbetini muhakkak duymuş olmalısınız, iyi satranç oyuncularının beyinlerinin her iki tarafını da kullandığına yönelik bulgular mevcuttur. Yine yapılan araştırmalar satranç oynamanın kişilere bilgisayar gibi düşünebilme yetisi sağladığı gösterilmiştir. Uzman satranç oyuncularının problem çözme konusunda diğer insanlara nazaran oldukça başarılı olduklarını gösteren araştırmalar mevcuttur.

Satranç ve benzeri diğer strateji oyunlarını oynayan insanların demans ya da Alzhemier gibi hastalıklara yakalanma risklerinin de azaldığına yönelik bulgular mevcuttur. Sıradan insanların beyinlerine göre daha gelişmiş bir beyinleri bulunan satranç oyuncularının frontal ve pariyetal kortekslerinde diğer insanlara göre daha fazla aktivite bulunduğu gözlemlenmiştir.

Şah Mat, Karşıdaki kişinin şahına kaçacak bir yer bırakmamak, köşeye sıkıştırmak şeklinde gerçekleşen mat etme çeşidi, Şahın puan değeri oyunda belirtilmez, Çoban Matı, Dört hamlede mat olarak bilinen bu mat çeşidi en ünlü ve bilindik olan mat çeşitlerindendir, Şahın puan değeri oyunda belirtilmez, Merdiven Matı, Karşı tarafı mat ederken oluşan görüntü sebebiyle merdiven adını almaktadır bu mat çeşidi, Şahın puan değeri oyunda belirtilmez, Arka Yatay Matı, Bu mat türü, adını veren arka yatay sıra üzerinde gerçekleştirilir, Şahın puan değeri oyunda belirtilmez, Vezir Matı, Vezir taşı, oyun içerisinde en güçlü ve en korkulan taş olduğu için genellikle mat edilen taraftan kullanılır, 9, Kale Matı, İleri, geri, sağa, sola her yöne rahat hareket edebilen bir taş olan kale ile mat edilir, 5, Fil Matı, Çapraz ilerleyen fil taşı ile yapılan mat çeşidi, 3, At Matı, Diğer taşlardan farklı bir şekilde L biçiminde hareket eden at ile yapılan mat çeşidi, 3, Piyon Matı, En zayıf taş olarak görülen piyonla mat edilme durumu, 1, Karışık Mat, Birden fazla taşın hareketleriyle gerçekleşen mat çeşidi, Değişken
mat satranç satranç eğitimi satranç oyunu satranç mat çeşitleri
Sakallı ve bıyıklı bir adam kameraya bakmaktadır. Adamın yüzünün yanlarına doğru uzanan, düzgünce bakımlı, kalın ve koyu renk bir sakalı var. Bıyığı da kalın ve koyu renkte olup uçları hafifçe yukarıya dönüktür. Yoğun bir bakışa sahip ve gözleri sakalları tarafından çerçevelenmiş. Koyu renkli bir gömlek giyiyor ve yüzünde ciddi bir ifade var.
Yasin Kılıç

Ankara’da doğdu. Uludağ Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi ve Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi bölümlerinden mezun oldu. Medya sektörü ve yayınevlerinde editörlük yaptı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Uzun, dalgalı, kızıl saçlı bir kadın, bulanık bir arka plana karşı görüntünün ön planında duruyor. Bakışları tam karşıya sabitlenmiş, dudakları hafifçe ayrılmış ve başı hafifçe yana eğilmiş. Saçları canlı, ateşli bir kızıl tonunda ve yumuşak dalgalar halinde sırtından aşağı dökülüyor. Cildi pürüzsüz ve ışıltılı, teni hafifçe kızarmış. Görüntü yüzünün yakın çekimidir ve boynunun bir kısmı görünmektedir. Saçları rahat, zahmetsiz bir şekilde şekillendirilmiş, yüzünü çerçeveliyor ve doğal güzelliğini artırıyor. Kendinden emin ve dengeli görünüyor, varlığı cesur ve esrarengiz bir enerji yayıyor.
Kişisel Gelişim

Satranç Nasıl Oynanır?

11 Eylül 2021
Bir kadın renkli balonlardan oluşan büyük bir grubun önünde duruyor. Beyaz bir gömlek ve siyah bir kot pantolon giymiştir ve sırtı görünmektedir. Kadın gülümsüyor ve balonlara bakıyor. Ön planda, mavi bir yüzey üzerinde bir tenis topu ve kırmızı bir top var. Ayrıca, mavi bir top havada asılı durmakta ve yeşil-kırmızı bir top da arka planda bulanık görünmektedir. Tüm toplar hareket halinde görünüyor. Sahne neşeli, neşe ve sevinç dolu.
Kişisel Gelişim

Motive Edici Günlük Alışkanlıklar

12 Eylül 2019
Görüntünün merkezinde beyaz bir arka plan üzerinde robotik bir figür duruyor ve vücudundan dairesel bir desenle renkli harfler düşüyor. Robotun çeşitli şekil ve renklerden oluşan yuvarlak bir tasarımı vardır ve gözleri harflere odaklanmıştır. Kolları sanki düşen harfleri yakalamaya çalışıyormuş gibi uzanmıştır. Ayakları yere sağlam bir şekilde basar ve yukarıdan akan harflerle mücadele etmeye hazırdır.
Kişisel Gelişim

Beyin Temelli Öğrenme

19 Temmuz 2021
Bir adam önünde satranç tahtası olan bir masada oturmaktadır. Gömlek ve pantolon giymiştir ve yüzü görünmektedir. Önündeki satranç taşlarına dikkatle konsantre olmuş, bakışları satranç tahtasına odaklanmıştır. Masanın üzerinde, üzerinde ağaç resmi olan beyaz bir kupa ve bir yığın bilgisayar klavyesi vardır. Sağında, biri beyaz diğeri metal olmak üzere birkaç satranç taşı var, ikisi de yakından bakıyor. Arkasındaki duvarda üzerinde yazı olan bir tabela var. Odaklanmış ve kararlı görünüyor, hamle yapmaya hazır.
5
(44)

Satranç Eğitimi

15 Konu5 Saat
Beyaz bir duvarın önünde siyah pamuklu bir gömlek giymiş bir adam duruyor. Yüzünde ciddi bir ifade var ve kollarını kavuşturmuş. Koyu renk saçları alnına dökülmüş ve bakışlarını hafifçe kaçırmış. Soluk bir teni ve ışığı yansıtıyor gibi görünen gözlükleri var. Gömleği hafifçe kırışmış ve ince bedeninin üzerine dökülüyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor.Erdem Turan
10280
Barista Eğitimi eğitmeninin online ders anlatımı, kahve bardağı düzenleme ve kahvenin nasıl hazırlandığı anlatılıyor.
4.2
(11)

Barista Eğitimi

10 Konu10 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
55463402
Bu online kurs, öğrencileri dış ticaret alanında eğitmek için tasarlanmıştır. İthalat ve ihracat ilkelerinin yanı sıra ilgili yönetmelik ve prosedürlerin anlaşılmasını sağlamaya odaklanmaktadır. Kurs, küresel ekonomi ve uluslararası ticaret topluluğuna genel bir bakış sağlamakta ve uluslararası ticaretin zorluklarını ve fırsatlarını araştırmaktadır. Ayrıca tarifeler, vergiler ve ticaret anlaşmaları gibi konuların yanı sıra dış ticarette lojistiğin önemini de kapsamaktadır. Devlet destekli ticaret gibi çeşitli uluslararası ticaret türlerinin yanı sıra belgelerin, formların ve elektronik sistemlerin kullanımı hakkında derinlemesine bilgi sağlar. Ayrıca, öğrenciler dış ticaretin işletmeler, çevre ve toplum üzerindeki etkilerini anlayacaklardır. Son olarak, kurs öğrencileri dış ticaret sektöründe başarılı olmak için gereken becerilerle donatmaktadır.
4.7
(82)

Dış Ticaret Eğitimi

11 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
16610