Yıllık izin bir çalışanın en temel haklarından birisidir ve bu hak iş kanunlarınca korunan, kullanılmasından feragat edilemeyen, paraya çevrilemeyen, çalışanın dinlenme süresini belirten bir ücretli izin türüdür. Kanundaki adıyla ücretli izin olarak da adlandırılabilir, kanunla verilen bir haktır ve işveren tarafından işçiden alınması ya da işçinin vazgeçmesi söz konusu değildir. İşçinin korunması ve İşverenin sorumlulukları kapsamındadır.
Yıllık ücretli izin işçinin dinlenmesini sağlamasına yönelik kanunlar tarafından düzenlenen, iş ilişkisi devam ettiği sürece işçiye sağlanan bir ücretli izindir ve bu hakkı kullanırken işçinin herhangi bir gelir kaybı olmamasına göre düzenlenmiştir.
İş kanunu kapsamındaki işyerlerinde çalışan işçilerin bu haktan yararlanabilmesi için belli başlı kurallar vardır. Şimdi bu kurallara ve yıllık izin sürelerine değineceğiz.
Çalışan işçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işe girdiği günden itibaren en az 1 yıl çalışması gerekir. İşçi işyerinde tamamlamış olduğu 1 yıllık çalışmanın karşılığında yıllık iznini kullanmaya hak kazanır. 1 yılını doldurmayan işçi yıllık izin hakkını elde edemez.
İşçinin yıllık izin hakkından yararlanabilmesi için işyerinin iş kanunu kapsamında olması gerekir. Bu durumda işçi yılık ücretli izne hak kazanabilir.
İş kanununa göre yıllık izin süreleri işçinin iş yerindeki kıdemine göre değişiklik gösterir. Ayrıca yıllık izin kullanılan zaman zarfına denk gelen ulusal bayramlar, hafta tatilleri yıllık izin süresi içinde sayılmaz. Kıdeme Göre Yıllık İzin Süreleri;
1 yıllık çalışmayı doldurduktan sonra hak kazanılan dönem için kullanılan yıllık izin bölünmeden 1 defada kullanılır. Ancak süreler tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden az olmamak şartı ile en çok 3’e bölünebilir. Buna ek olarak işçinin yıllık iznini bulunduğu yer dışında kullanacağını belgelemesi halinde yolda geçecek süreleri karşılamak için toplam 4 güne kadar ücretsiz izin verilir. Ve işçi izin talebini 1 ay öncesinden işverene yazılı olarak yapmalıdır.
Geçerli bir fesih yapılması halinde işçinin kullanmadığı yıllık izin ücreti iş sözleşmesinin sonlandığı tarihteki ücret üzerinden nakdi olarak ödenir.