IIENSTITU
AnasayfaBlogTürkiye’nin İlk Kadın Hakemleri
Popüler Yazılar

Türkiye’nin İlk Kadın Hakemleri

07 Aralık 2020
Kırmızı formalar giyen bir grup kız çimenli bir sahada futbol oynuyor. Görüntünün odağında ön planda, sırtı kameraya dönük, elinde topla koşan bir kız var. Kırmızı tişörtlü bir başka kız da onun yanında koşuyor. Görüntünün arka planı bulanık, ancak uzakta koşan ve oynayan kırmızı üniformalı iki kız daha görülebiliyor. Çimlerin üzerinde duran bir çift ayağın yakın çekimi de görülebiliyor. Çimler yemyeşil ve gür ve çimlerin üzerinde bir futbol topu görülebiliyor.
Kadın HakemBaşarılı Olduğu AlanMevcut Durum
Stephanie FrappartUEFA Süper Kupa Finali'nde düdük çalan ve Şampiyonlar Ligi'nde maç yöneten ilk kadın hakemAktif olarak uluslararası maçları yönetiyor
Lale OrtaTürkiye'nin ve Avrupa'nın ilk FIFA kokartlı kadın hakemiOkan Üniversitesi'nde Öğretim Üyesi, Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Spor Yöneticiliği Bölüm Başkanı
Drahşan ArdaTürkiye'nin ilk kadın hakemlerinden biriAlmanya'da yaşamakta ve hakemliğe devam etmekte
Elmas ArabacıTürkiye'nin ilk kadın hakemlerinden biri olarak kabul edilmeHakemliği bıraktı
Hilal Tuba Tosun AyerTürkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyorHakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor
Dilan Deniz Gökçek İşcanTürkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyorHakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor
Kadriye GökçekTürkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyorHakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor
Dilek KoçbayTürkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyorHakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor
Melis ÖzçiğdemFIFA Kokartlı hakemlerimizden biriŞu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip
Neslihan MuratdağıFIFA Kokartlı hakemlerimizden biriŞu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip
Cansu TiryakiFIFA Kokartlı hakemlerimizden biriŞu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip

Fransız hakem Stephanie Frappart, dünya futbol tarihine geçti. Nasıl mı? Şampiyonlar Ligi’nde 2 Aralık Çarşamba akşamı oynanan Juventus - Dinemo Kiev maçını yönetti. Şampiyonlar Ligi’nde maç yöneten ilk kadın hakem oldu.

Stephanie Frappart, ilk kez futbol tarihine geçmiyordu. Daha önce UEFA Süper Kupa Finali’nde düdük çalmıştı. 14 Ağustos 2019’daki süper maç İstanbul’da oynandı. Frappart, Liverpool ile Chelsea arasında oynanan maçta da başarılı bir yönetim sergilemiş günlerce konuşulmuştu.

Dünyanın gözü maçın üzerindeydi. Maçtan ziyade Fransız hakem Frappart’in üzerinde. Gazetelerde “Yüzyılın futbol olayı” ifadeleriyle manşetlere taşımıştı. Maçta kaç kilometre koştuğu, kararları, futbolcularla diyaloğu günlerce konuşuldu. Aslına bakılırsa Frappart’in erkek meslektaşlarından farkı yoktu. Aynı eğitimi almış, aynı zorlu süreçleri aşmış ve 2009 yılında “FIFA Uluslararası Hakemler Listesi”ne girmeyi başarmıştı.

Şampiyonlar Ligi’nde kadın hakemin düdük çalması, Türkiye’deki kadın hakemlere dikkat çekti. Futbol gibi hakemlik mesleği de erkek egemendi. Bu meslekte bütün engelleri, dışlamaları aşıp başarılı olan kadın hakemlerimiz var mıydı? Soruya net bir cevap verilebilirdi: Evet vardı, sayıları az da olsa vardı. Hatta bizim de futbol tarihine geçen kadın hakemlerimiz vardı. 

FIFA Kokartlı İlk Kadın Hakem

Türkiye’de kadın hakem denilince akla gelen ilk isim Lale Orta. Nasıl olmasın ki? Sadece ülkemizin değil Avrupa’nın da ilk FIFA kokartlı kadın hakemlerinden biri. Simon Kuper’in efsane kitabının ismine atıfta bulunarak Lale Orta için “Futbol Asla Sadece Futbol Değildi” hayatın ta kendisiydi. Hakemlikten önce futbolun her kademesinde adından söz ettirdi.

Türkiye’nin ilk kadın futbol kulübü Dostlukspor’da hem kalecilik hem de kaptanlık yaptı. Profesyonel liglerde futbol antrenörlüğü ve teknik direktörlük yapabilecek diplomaya sahip ilk kadın unvanını aldı. 

Profesyonel liglerde (1’inci, 2’nci, 3’üncü) maç yöneten ilk kadın hakemdi. 1500’ün üzerinde maçta düdük çaldı. 1995’te FIFA tarafından 27 ülkeden seçilen 54 hakemden biriydi. Böylece “ FIFA Kokartlı Hakemleri” listesine girdi.

Türkiye’nin FIFA kokartlı hakemi olarak uluslararası maçları da yönetti. UEFA tarafından Avrupa’nın en iyi 17 hakemi arasına seçildiğinde ise yıl 2003’tü. 2005’te hakemliği bırakan Orta’nın düdük çaldığı son maçlardan biri de 21 Mayıs 2005’te oynanan UEFA Kupası Kadınlar Final Maçıydı.

Türkiye’de futbol üzerine doktora yapan tek kadın unvanının da sahibiydi. Peki Lale Orta şimdi ne iş yapıyor? Prof. Dr. Lale Orta, Okan Üniversitesi’nde Öğretim Üyesi. Uygulamalı Bilimler Fakültesi’nin Dekan Yardımcısı ve Spor Yöneticiliği Bölümü’nün başkanı. 

Kadın hakemlerin gündeme geldiği her olaydan sonra Orta ile röportajlar yapılıyor. Orta, röportajlarda öncekilere benzer şeyler söylüyor. Bütün başarılarına rağmen kadın hakem olduğu için ayrımcılığa uğramıştı. Erkek olsa hakemlik mesleğinde daha kolay yükselecekti.

İlk Kadın Hakem Kimdir?

Lale Orta futbol alanında pek çok ilk olsa da Türkiye’nin ilk kadın hakemi değildi. Kimdi peki? İki isim kaynaklarda yer alıyordu. Drahşan Arda ya da Elmas Arabacı. Bazı kaynaklar Elmas Arabacı’yı ilk kadın hakem olarak kabul etse de Drahşan Arda, buna tepki göstermişti. Yıllar önce bir röportajında ilk maçını 1968’de yönettiğini ve Almanya’ya göç etikten sonra da hakemliğe devam ettiğini anlatmıştı.

Kadın Hakemler Süper Lig'de Düdük Çalacak Mı?

Türkiye Futbol Federasyonu sitesine bakıldığında Üst Klasman Hakem, Üst Klasman Yardımcı Hakem ve Klasman Hakem kategorilerinde kadın hakem yok. Bu ifadeyi şöyle açmak gerekiyor, bu kategorilerde halen maç yöneten, hakemliğe faal olarak devam eden kadınlar yer almıyor.

Hilal Tuba Tosun Ayer, Dilan Deniz Gökçek İşcan, Kadriye Gökçek, Dilek Koçbay ise Klasman Hakemliği kadar yükselmiş. Hakemliği bıraksalar da hala futbolun içindeler, hakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyorlar. Yine de federasyonun sitesinde kadın hakemlerin futbolun içinde daha çok yer alacağına işaret eden bilgiler de var. Kadın Bölgesel Hakemi olarak düdük çalan 43, Kadın Bölgesel Yardımcı Hakemi olarak görev yapan 91 hanımefendi bulunuyor.

Stephanie Frappart’in UEFA Süper Kupa finalinin ardından Şampiyonlar ligi’nde de maç yönetmesi kadın hakemlerimizin de önünü açacak gibi görünüyor. Frappart’in başarısının ardından Türkiye Futbol Federasyonu ve Merkez Hakem Kurulu’nun (MHK) bazı hazırlıklar yaptığı haberlere konu oldu. Tartışılan, etraflıca konuşulan kadın hakemlerimize Süper Lig yolunun açılmasıydı.

Haberlerde özellikle MHK’nın, “Kadınların futbolun içinde çoğalması gerek, bunun destekçisiyiz.” görüşünde olduğu yazılmıştı. FIFA Kokartlı hakemlerimizden Melis Özçiğdem, Neslihan Muratdağı ve Cansu Tiryaki’nin de önlerinin açılmasını istedikleri ilgili haberlerin konuları arasındaydı.

Bakalım, Lale Orta’nın dert yandığı kadın hakemlerin Süper Lig’de maç yönetememesi konusunda nasıl adımlar atılacak? Kadın hakemlerimizi Süper Lig’de hatta derbi maçlarda düdük çalarken görebilecek miyiz?

FIBA Kokartlı İlk Kadın Hakem

Kadın hakemlere süper lig yolu açılır mı? Açılırsa ne zaman açılır? Sorularının cevabı henüz netleşmese de basketbolda durum daha parlak. Ülkemizde kadın basketbolunun tarihi 1950’li yıllara dayanıyor. İlk kadın basketbol hakemimizle ilgili ise net bilgiler yok. Türkiye Basketbol Federasyonu Merkez Hakem Kurulu üyelerinden Figen Keskin’in ilk kadın basketbol hakemlerinden olması ihtimal dahilinde.

Bildiğimiz bir şey var, o da Türkiye’nin ilk FIBA kokartlı kadın hakemi Özlem Yalman. C, B klasmanlarının ardından 2004’ten beri A Klasmanında yer alan Yalman, Basketbol Süper Ligi’nde düdük çalıyor. FIBA kokardını ise 2011’de girdiği sınavların ardından taktı. 2013’te 19 Yaş Altı Dünya Şampiyonası’nda düdük çalan Yalman, bir ilke daha imza attı. Dünya şampiyonasında görev alan ilk kadın basketbol hakemi unvanının da sahibi oldu.

Bütün bu bilgilerin bir kez daha gösterdiği de kadın hakemlerimizin sayısının azlığı. Futbol ya da basketbol fark etmeksizin hakemliğin erkek egemen bir meslek olması. Hakemlik erkek egemen bir meslek olsa da azimleriyle bu egemenlik içinde kendine yer açan kadınların en büyük sıkıntılarından biri: Kabul görmelerinin zorluğu. Yazıda ismi geçen hakemlerin verdiği röportajlara bakıldığında dert yandıkları bir konu daha var, o da erkek olsalardı daha çabuk yükselebileceklerini dile getirmeleri.

Stephanie Frappart, UEFA Süper Kupa Finali'nde düdük çalan ve Şampiyonlar Ligi'nde maç yöneten ilk kadın hakem, Aktif olarak uluslararası maçları yönetiyor, Lale Orta, Türkiye'nin ve Avrupa'nın ilk FIFA kokartlı kadın hakemi, Okan Üniversitesi'nde Öğretim Üyesi, Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Spor Yöneticiliği Bölüm Başkanı, Drahşan Arda, Türkiye'nin ilk kadın hakemlerinden biri, Almanya'da yaşamakta ve hakemliğe devam etmekte, Elmas Arabacı, Türkiye'nin ilk kadın hakemlerinden biri olarak kabul edilme, Hakemliği bıraktı, Hilal Tuba Tosun Ayer, Türkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyor, Hakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor, Dilan Deniz Gökçek İşcan, Türkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyor, Hakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor, Kadriye Gökçek, Türkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyor, Hakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor, Dilek Koçbay, Türkiye Futbol Federasyonu sitesinde 'Klasman Hakem' olarak yer alıyor, Hakem gözlemcisi olarak maçlarda görev yapıyor, Melis Özçiğdem, FIFA Kokartlı hakemlerimizden biri, Şu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip, Neslihan Muratdağı, FIFA Kokartlı hakemlerimizden biri, Şu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip, Cansu Tiryaki, FIFA Kokartlı hakemlerimizden biri, Şu anda Süper Lig'de maç yönetmek için gereken yetkinliğe sahip
İlk kadın hakem kadın hakem FİFA kokartlı kadın hakem Lale Orta Özlem Yalman futbol basketbol
Boynuna parlak kırmızı bir başörtüsü bağlamış bir kadın kameraya bakıyor. Koyu renk gözleri uzun siyah kirpikleriyle çerçevelenmiş ve yüzünde ciddi bir ifade var. Hafif bir kumaştan yapılmış olan eşarp omuzlarından ve göğsünden aşağıya yumuşak bir şekilde düşüyor. Saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve kollarını önünde kavuşturmuş bir şekilde duruyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor, karşısına ne çıkarsa çıksın üstesinden gelmeye hazır.
Neşe Polat
Blog Yazarı

Bayburt'ta doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldu. Medya sektöründe çalıştı. Yayınevlerinde editörlük yaptı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Sarı gömlekli bir adam düdük çalıyor. Kısa saçlı ve yana doğru bakıyor. Yüzü hafifçe görünüyor ve kolunu hareketin ortasında uzatmış. Parlak sarı bir gömlek giyiyor ve arka plan bulanıklaştırılmış. Düdüğü çalarken odaklanmış ve kendinden emin görünüyor. Gözleri kapalı ve eğleniyor gibi görünüyor. Görüntünün arka planında yakın planda mor bir nesne görülebiliyor. Adamın eli de görülebiliyor ve bir şey tutuyor gibi görünüyor.
Meslekler

Hakem Nedir? Ne İş Yapar? Nasıl Olunur?

04 Mayıs 2021
Bu görüntü, cam bir topu sıkıca kavrayan bir kişinin elinin yakın plan görüntüsünü gösteriyor. Top pürüzsüz ve şeffaf görünüyor, ışığı çeşitli yönlerde yansıtıyor. El, sadece parmaklar ve parmak eklemleri görünecek şekilde konumlandırılmış, her bir parmak camın etrafında kıvrılmış. Elin derisi hafifçe bronzlaşmış ve tırnaklar kısa ve düzgün kesilmiş. Resmin alt kısmında kişinin bileğinin küçük bir kısmı görünüyor ve arka plan odak dışı. Görüntünün genel kompozisyonu basit ama zarif, renkler ise dengeli ve canlı.
Ne Demek?

Objektif Ne Demek? Objektif İnsan Kime Denir?

22 Kasım 2020
Resimde bir kişi sağ eliyle bir basketbol topu tutarken görülüyor. Bu kişi önünde logosu olan mavi beyaz bir forma giymektedir. Kişinin koyu renk saçları ve yüzünde ciddi bir ifade var. Basketbol topu turuncu renktedir ve üzerinde siyah beyaz bir logo vardır. Kişi beyaz bir arka planın önünde durmaktadır. Görüntü yakın çekimdir ve kişinin ve basketbol topunun detaylarını yakalar. Kişi dik bir pozisyonda durmakta ve kollarını önüne doğru uzatmaktadır. Işık parlaktır ve görüntü boyunca eşit olarak dağılmıştır. Görüntüdeki renkler cesur ve canlı.
Meslekler

Basketbol Antrenörü Nedir? Ne İş Yapar?

28 Temmuz 2021
Bu görüntü, baret ve kask takmış, dikkatle bilgisayar ekranına bakan bir kadın mühendisi gösteriyor. Gri ve mavi bir ceket giymektedir ve bilgisayar ekranında detaylı bir tasarım görüntülenmektedir. Sağında bir adam bir plan üzerinde çalışıyor, solunda ise bir insanın kulağına benzeyen bir şey yakından görülüyor. Arka planda mavi ve gri plastik bir türbin görülüyor. Kadın profesyonel bir ortamda, yüzünde odaklanmış ve kararlı bir ifade var. Konsantrasyonu hissediliyor ve duruşu işine derinden bağlı olduğunu gösteriyor.
İş Hayatında Kadınlar

İş Hayatında Kadın Olmak

27 Mart 2019
Bu, ilk yardım eğitimine odaklanan çevrimiçi bir kursun görüntüsüdür. Resimde plastik bir torbanın içinde, ilk yardımla ilgili çeşitli eşyalarla çevrili bir kadın yüzü görülüyor. Arka planda siyah metinli beyaz bir işaret, kırmızı bir kutu içinde kırmızı ve beyaz bir haç ve bir çantanın yakın çekimi var. Kadın kameraya gülümsüyor ve ağzının yakın çekimi var. Ayrıca, içinde bir paket ilaç bulunan bir çekmece vardır. Bu görsel, ilk yardım eğitiminin önemini ve hayat kurtarmaya yardımcı olacak bilgileri hatırlatmaktadır.
4.9
(12)

İlkyardım Bilgilendirme Eğitimi

14 Konu5 Saat
Omuz hizasında koyu renk saçlı bir kadın doğrudan kameraya bakıyor ve gülümsüyor. Dostça bir ifadesi var ve gözleri parlak ve uyanık. Yanakları hafifçe pembe ve dudakları hafifçe ayrık. Üzerinde v yakalı beyaz bir tişört ve mavi bir kot pantolon var. Ellerini kalçalarına koymuş, rahat ve kendinden emin bir poz veriyor. Çevresinden memnun ve mutlu görünüyor.Fatoş Kocabörek Açıl
₺606₺0
Bir kadın kara tahtanın önünde duruyor. Kollarını kavuşturmuş ve yüzünde şaşırtıcı derecede sıcak bir gülümseme var. Uzun, siyah saçları arkaya toplanmış ve üzerinde rahat, açık renkli bir gömlek var. Kara tahtanın üzerinde beyaz bir metin ve farklı renklerde birkaç şekil ve diyagram yazılı. Kadın kendinden emin ve memnun görünüyor, önündeki tahtada yazılı olan bilgileri bir an için kavrıyor. Görüntü kara tahtanın yakın çekimidir ve metnin ve diyagramların karmaşık ayrıntılarını göstermektedir. Kadının varlığıyla çerçevelenen genel kompozisyon, çevreye benzersiz bir bakış açısı sağlıyor.
4.9
(33)

Mobbing Eğitimi

15 Konu5 Saat
Uzun dalgalı siyah saçlı genç bir kadın beyaz bir arka plan üzerinde duruyor. Üzerinde ince siyah beyaz çizgili bir gömlek ve mavi bir kot pantolon var. Ellerini kalçalarına koymuş, kendinden emin ve kararlı bir ifadeyle doğrudan kameraya bakıyor. Gözlerinin kenarları kırışan sıcak bir gülümsemesi var. Saçları geriye doğru toplanmış ve birkaç tutam yüzünü çerçeveliyor. Duruşu rahat ama kendinden emin, güçlü ve bağımsız bir varlık sergiliyor.Dr. Burcu Yiğit
₺1028₺464
Bu çevrimiçi kurs görüntüsü uzun saçlı, mutlu bir şekilde gülümseyen bir kadını gösteriyor. İtalyanca kursundan (A1) keyif alıyor gibi görünüyor. Saçları uzun ve dalgalanıyor ve yüzünde parlak, neşeli bir ifade var. Görünüşe göre bir süredir İtalyanca öğreniyor ve artık becerilerini sergileyecek kadar kendine güveniyor. Kendini dil öğrenme yolculuğuna adamış biri için harika bir örnek. Bunu yaparak başarısını hak etti ve İtalyanca A1 kursunun mükemmel bir temsili.
5
(3)

İtalyanca Kursu (A1)

30 Konu5 Saat
Uzun siyah saçlı güzel bir kadın, beyaz bir bluz giymiş ve yüzünde parlak bir gülümsemeyle kameranın önünde duruyor. Gözleri sevinçle parlıyor ve dudakları hafifçe ayrılmış, neşeli ve memnun görünüyor. Ellerini vücudundan hafifçe uzakta tutarak ayakta duruyor ve ince vücudunu sergiliyor. Bakışları davetkâr ve kendinden emin, ifadesi ise hayat ve enerji dolu. Bu resim onun mutlu ve kaygısız tavrını yansıtıyor ve neşeli ifadesinin ona bakan herkesi gülümseteceği kesin.Duygu Çetin
₺1175₺464
Dokunmatik ekrana dokunan bir parmağın yakın çekimi, parmak ekrana hassas bir şekilde dokunuyor. Kişinin eli görülebiliyor ve hafifçe bronzlaşmış. Ekran mavi beyaz bir tasarımla aydınlatılmış, üzerinde bir logo, bir dolar işareti, bir kilit ve bir anahtar deliği ve bir kurdeleyle sarılmış bir kağıt var. Arka plan farklı renk ve şekillere sahip bir grafiktir ve genel görüntü teknoloji tabanlı bir tasarıma sahiptir. Ekranda bir metin de görülebilmektedir. Görüntü çok ayrıntılıdır ve dokunmatik ekranla etkileşime giren bir kişinin ilginç bir görüntüsünü sunmaktadır.
5
(5)

Nvivo ile Nitel Veri Analizi

19 Konu9 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
₺1257₺464