Mülakat Nedir? Teknikleri Nelerdir?

İşe alım noktasından, lisansüstü eğitime kabule kadar adayların,  alan yetkinliğini ölçebilmek adına kurumlar ve işletmeler mülakattan yararlanmaktadırlar. İşverenler ve kurumlar başvuru yapılan alan için ilgili kimseleri yakından tanımak amacıyla görüşmeye çağırırlar. Kurumun yapısına ve pozisyona göre mülakatlar da farklı şekillerde yapılabilir.

Adaylar, hazırladıkları cv ve belgelerle mevcut pozisyonla alakalı değerlendirme için mülakata davet edilir. Mülakat, hem aday hem de işveren açısından önem teşkil eden sonuçları ortaya çıkarır. Adaylar mülakata davet edilerek kendilerini anlatma fırsatını bulurlar ve değerlendirme sonucunda pozisyona uygun bulunabilirler.

İşverenler ve kurumlar da ilgili adayları değerlendirme için çağırarak mevcut pozisyon ve kontenjan için eleman ihtiyacını karşılamış olurlar. Mülakat, öncesi ve sonrasıyla değerlendirilen bir süreci ifade eder. Mülakat öncesinde adaylar için ilgili pozisyonun iş ilanı verilir ve adayların cv'leri incelenerek uygun olanlar mülakata çağrılır. Mülakatın, en çok adaylar için önemli ve stresli bir süreç olduğunu söyleyebiliriz.

Nitelikli işveren, işletmeler ve kurumlar pozisyonları için tabiri caizse ince eleyip sık dokuyarak adayları mülakat sürecinde zorlayabilmektedirler. Tabii ki günümüzde her işletme ve kurum, pozisyonları için uygun adayı bulmak adına mülakattan yararlanır. İşletmenin yapısı ve kurumsallığı, pozisyonunun tanımı ve şartlar da çeşitli mülakat tekniklerini ortaya çıkarmıştır. Bu yazımızda da mülakattan söz açıp deneyimleyebileceğiniz mülakat tekniklerinden bahsetmiş olacağız.

Mülakat Ne Demek?

Mülakatın, hem işveren hem de adaylar için önemine değindik. İşverenler ve kurumlar, pozisyon için iş ilanını ilgili iş başvuru sitelerinde  ya da kendi web sitelerinde adaylarla paylaşıyorlar. İş arama arayışında olan adaylar da pozisyonla ilgili yetkinlik ve eğitimleri dahilinde başvurarak mülakat için çağrılacakları günü beklemeye koyuluyor.

Bu noktada adayların mülakat öncesinde incindikleri bir konudan da bahsetmek gerek. İş başvurusu incelenen adaylar, beklenti içinde mülakata çağrılmayı ummaktadır. Adaylara yönelik iş başvuruları incelendikten sonra olumlu ya da olumsuz bir geri dönüşün olmaması, adayların iş arama süreçlerinde sıklıkla karşılarına çıkıyor.

Üstelik bu durum mülakat sonrası da devam ediyor. İş başvurusunun binleri bulduğu bir durumda geri dönüş sağlamak zor olabilmektedir. Küçük işletmeler ve iş ilanına talebin fazla olmadığı durumlarda ise online iş sitelerinde olumlu  ya da olumsuz değerlendirme seçenekleri bulunması, işverenlerin kullanımı için hazırlanmıştır.

Her zaman ve her aday için olmasa da ilgili pozisyon için uygun olan ya da olmayanları bilgilendirmek işverenin, iş başvuru sürecinde ve mülakat sonunda sorumluluğundadır. Mülakatın öncesinde adayın mülakata çağrılma bilgisinden sonra gerekli ve istenilen belgelerin götürülmesi ve mülakata hazırlığın yapılması gerekir.

Adayın, mülakat bilgilendirilmesinde belirtilen saat ve yere vaktinden önce gitmesi olumlu bir izlenim yaratabilmektedir. Bu aynı zamanda adayın işi ne denli istediğini de gösteren ufak bir emaredir. Mülakat öncesinde cv'nin de yanınızda götürülmesi gereklidir. Bazı işletme ve işverenler direkt mülakata çağırarak cv'yi mülakatta incelemeyi seçmektedir.

Bu durum olsun ya da olmasın cv'nizi yanınızda götürmek her zaman fayda sağlar. Mülakat öncesinde Cv hazırlama sürecini de atlamadan mülakata kendinizden emin olarak gitmelisiniz. İşe alım mülakatının yanı sıra akademik mülakat için de alan-bölüm ile ilgili okuma ve akademisyenlerin araştırmalarına göz atarak yetkinliğinizi ve eğitiminizi gösterme fırsatını yakalayabilirsiniz.

Mülakat Teknikleri

İşe alım sürecinde işverenlerin ve insan kaynakları uzmanlarının sıklıkla kullandıkları mülakat çeşitleri bulunmaktadır. Bu mülakat çeşitlerinin uygulanmasından önce, adayların ve işletmenin mülakat hazırlığı yapması gerekir. Yapılacak mülakat türünden adayın haberdar edilerek ona göre mülakata çağırmak işletmenin görevidir. Aday da buna uygun olarak mülakat esnasında nasıl bir tavır takınacağına dair bilgi ve fikir edinir.

Adayın hangi mülakat olursa olsun beden dili kullanımına dikkat etmesi ve sağlıklı, etkili bir iletişimi nasıl sağlayacağına yönelik fikir geliştirmesi, yararına olacaktır. İşverenler ve insan kaynakları uzmanları, geliştirdikleri mülakat tekniklerini adaylara yöneltirken genel beklenti de rahat ve pozitif olabilme özelliğini yansıtıp yansıtmadığıdır. Adaylar, işe alım mülakatlarında ister istemez stres ve heyecan hissedebilmektedir. İşverenlerin beklentileri ise bu stresi nasıl yönettiğini adayın gösterebilmesidir.

Mülakat teknikleri, işverenlerin uygulama sıklıklarına göre; davranış odaklı, geleneksel, panel, video destekli ve grup mülakatlarından oluşur. Adayın bu mülakat türlerini bilerek mülakata hazırlanması ve kendisinin de bilinen bazı başarılı teknikleri uygulamaya çalışması doğru bir yöntem olacaktır. İşverenlerin uyguladığı mülakat tekniklerinde, başarılı bir mülakat sonucu elde edebilmek için şirketlerin ve işletmelerin beklentilerini, sorularını ve adayları değerlendirme prensiplerini öğrenmeniz gerekir.

Adaylara kolaylık sağlamak ve nitelikli bir insan kaynakları çalışanı olarak mülakatlarda değerlendirme yapabilmek adına birçok mülakat teknikleri ve mülakat süreci kursları bulunmaktadır. Mülakat öncesi gerginliğinizi ve stresinizi azaltmanıza, kendinizi doğru ifade edilmenizi ve her bir mülakat türüne karşı hangi davranış ve sözlerde bulunmanız gerektiğini içeren kurslar, online, uzaktan eğitim ve doğrudan eğitim seçeneklerini kapsamaktadır. 

Online eğitim aracılığıyla mülakat teknikleri kursu almak niyetindeyseniz Enstitü bu süreçte size yardım edecek bilgi ve teknikleri eğitim içeriğinde sunacaktır. Mülakat teknikleri eğitiminde de karşınıza çıkacak türlerden de kısaca bahsederek nasıl bir mülakat deneyimi yaşayabileceğiniz ile ilgili bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

İlgili eğitimler:

• İşe Alım ve Mülakat Teknikleri Eğitimi

• Uygulamalı Mülakat Teknikleri Eğitimi

Davranış Odaklı Mülakat ve Aday Değerlendirme

İşverenlerin yeni tercih ettiği ve kullanmaya başladığı davranış odaklı mülakat tekniği, adayın alan için yetkinliğini, geçmiş deneyim ve davranışları ışığında ölçmeye dayalıdır. Bu mülakat tekniğinde adayın davranışları ve gösterdiği tepkiler değerlendirme için en önemli göstergelerdir. Buna yönelik de mülakat soruları, adayın bir olay karşısında nasıl bir davranış gösterebildiğini ölçebilmek adına hazırlanır.

Adayların bu mülakat türünde net ve tatmin edici cevaplar vermeleri gerekir. Değerlendirme doğrudan ilgili pozisyon için yetkinliği ve davranışı ölçmek adına olduğundan verilen cevapların sizi yansıtabilecek ve alana uygun olması beklenir. Davranış odaklı mülakatta sorunlara ve krizlere karşı nasıl bir tepki gösterebileceğiniz ile ilgili sorular sorulur. 

Geleneksel Mülakat

Aşina olduğumuz ve sık kullanılan bir mülakat türü olan geleneksel mülakat, işverenlerin ve insan kaynakları çalışanların adaylara genel sorular sorularla görüşmeyi sürdürdüğü bir tekniktir. Sorular adayı tanımaya yönelik hazırlanır ve cv üzerinden sorular yöneltilir. Adaylar kısaca kendilerinden bahsederek önemli olan detayları söylerler.

İşverenler ve insan kaynakları çalışanları pozisyon ile ilgili bilgileri adaya verir ve pozisyon için adayın uygun olup olmadığını ölçmeye çalışır. Geleneksel mülakat türünde kendinizi iyi tanıtabilmeniz ve pozisyon için uygun bir çalışan olacağınızı hissettirmeniz gerekir.

Panel-Grup Mülakatı

Panel ve grup mülakatlarında birden fazla insan kaynakları çalışanları bulunur. Adaya sırayla sorular sorulur ve her bir çalışanın farklı gözlemleriyle adil ve dikkatli bir değerlendirme sonucunu elde edebilmek hedeflenir. Bu mülakat türü genelikle üst düzey işletme ve şirketlerin kullandığı bir tekniktir. Bundan dolayı da adayların mülakata gitmeden önce şirketin politikalarına ve ilkelerine göz atması doğru bir karar olacaktır. Ayrıca adaylar kılık- kıyafetine özen göstermeli, kurumsallığı belli edecek davranış ve yanıtlar sunabilmelidir. Birden fazla kişinin bulunduğu bir odada gergin ve stresli hissetmeniz normal bir durum olsa da stresinizi yönetebilmeniz çalışanların da dikkatini çekecektir. 

Online Mülakat

Dijitalleşen bir çağa uygun olarak mekândan bağımsız bir mülakat türü olan online mülakat, insan kaynaklarının da gelişiminin net bir göstergesidir. Şirketlerde dijitalleşmenin başlaması ve buna bağlı olarak insan kaynakları departmanının da şirketin en önemli parçalarından biri olarak kurumsallığı adaylara online bir sistemle gösterebilmek, şirketi temsil edebilmenin bir yoludur.

Adaylara online mülakat yapılacağının bilgisi verilir ve gerekli hazırlıkları yapması istenir. Bu hazırlıklardan en önemlisi; internet bağlantısının kontrol edilmesidir. Adaylar mülakat öncesi kıyafetlerinin kurumsal özellikte olmasına özen göstermeli ve video da fazla rahat hareketlere yer vermeden görüşmeyi sürdürmelidir. Online mülakatlarda yüz yüze mülakatlardan daha rahat ve az stresli bir görüşme yapılmaktadır.

Samimi bir iletişim kurarak adayı tanımak ve adayın kendisini ifade edebilmesi için bir temel oluşturulur. Adayın görüşme yapacağı ortamın sessiz ve düzenli olması gerekir. arka planda karşı tarafı rahatsız edecek ve dikkatini dağıtacak materyal ve görüntülerden oda arındırılmalıdır. mülakat boyunca karşı tarafla iletişiminize dikkat etmeli ve beden dilinizi, göz kontağınızı doğru ayarlamalısınız.

Mülakat Soruları

Adayları mülakat öncesinde bile terleten mülakat soruları, bir adayı tanıyabilecek özellikte hazırlanmaya çalışılır. Mülakat esnasında adaya kendisini ifade edebilecek sorular sorulur ve verilen yanıtlardan bir çıkarım yapılır. Mülakat soruları, adaya sorulurken adayın diksiyonu, hareketleri ve kendisini nasıl ifade ettiği gözlemlenir. Mülakatın türüne göre değişiklik gösterebilen sorular olsa da genellikle adayın kendisini kısaca tanıtması, eğitim ve deneyimlerinden bahsetmesi istenir.

İlgili eğitim: Diksiyon Sertifikası

İş deneyimlerinizden bahsederken "neden işten ayrıldınız " sorusuna olumsuz nitelikli yanıtlardan kaçınarak: "kendimi farklı alan ve yerlerde görme ve geliştirme isteğimden dolayı ayrıldım" yanıtı daha kabul edilebilir görülecektir. Bazı mülakat türlerinde sorular, cv incelenirken sorulur. Pozisyona uygunluğunuzu ölçmek için deneyimlerinizden detaylı bahsetmeniz de gerekebilir.

Mülakatlarda pozisyon için İngilizce yeterliğinizi ölçmek adına İngilizce konuşmanız ve sorulara yanıt vermeniz gerekebilir. Bildiğimiz ve deneyimlediğimiz İngilizce mülakat sorularına karşı evinizde pratik yapmanız ve kendinizi doğru ifade edebilecek uygun sözcükleri ve cümleleri bulmanız faydanıza olacaktır.