AnasayfaBlogKalıp Ustası Nedir? Ne İş Yapar?
Meslekler

Kalıp Ustası Nedir? Ne İş Yapar?

14 Haziran 2021
Bir duvar üzerine farklı şekil ve boyutlarda dizilmiş bir grup ahşap parça. Parçalar açık kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişiyor ve bazılarında dikey ve yatay çizgiler var. Duvarın ortasında, renkli bir arka plan üzerinde beyaz bir harf var. Mektubun sağında bir kurşun kalemin yakın çekimi görülüyor. Solda, bir duvarın yakın çekimi görülüyor. Daha aşağıda, bir dizi renkli dikdörtgen nesne görülebiliyor. En altta, bir piyanonun bulanık bir görüntüsü görülüyor. Sağ üst köşede bir tahta ve metal yığını görülüyor. Sol üst köşede, bir pencerenin yakın çekimi görülebilir. Sağ alt köşede, ahşap bir çıtanın yakın çekimi mevcut.
KonuAçıklamaÖnem Derecesi
İnşaat Sektörünün Gelişimi1950-60 yıllarından itibaren başta karayolları, barajlar ve santraller olmak üzere büyük projeler gerçekleştirilmiştir. 2000’li yıllarda kentsel dönüşüm projeleri ve konut kredilerindeki indirimler sektörün büyümesini artırmıştır.Yüksek
İnşaat Sektörünün Ekonomiye KatkısıGayri Safi Milli Hasıla oranı yüzde 30 civarında olup 200’e yakın alt sektörün lokomotifidir.Yüksek
İnşaat Sektöründe Çalışan MesleklerSektörde inşaat işçiliği ve ustalığı, inşaat malzemeleri sanayi, iş ve inşaat makineleri, emlak ve gayrimenkul, tapu ve kadastro hizmetleri, yurt içi ve yurt dışı müteahhitlik hizmetleri gibi birçok farklı meslek bulunmaktadır.Yüksek
Kalıp Ustasıİnşaatın yapımında görev alan meslek elamanlarından biridir. Temelden itibaren beton dökümü için kalıp hazırlar.Yüksek
İnşaatın Tanımıİnşaat; yapma işi, yapım ve yapımı süren bina olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca, inşaat süreci sürdürülebilir üretim olmalıdır.Yüksek
Beton ve Demirin KalitesiBeton ve demirin kalitesi inşaat yapım sürecinde çok önemlidir.Yüksek
İşçilikteki UstalıkMalzeme kalitesi kadar işçilikteki ustalık da inşaat kalitesini belirler.Yüksek
Kalıp Ustasının GöreviKalıp ustası; inşaatın temelinden itibaren beton dökmek için kalıp hazırlar.Yüksek
Kalıp Ustasının TabiriKalıp ustasının yaptığı iş için “kalıp çakmak” tabiri kullanılır.Yüksek
Kalıp Ustasının EğitimiKalıp ustası olmak için genellikle meslek liseleri ya da mesleki eğitim merkezlerindeki ilgili bölümlerden mezun olunması gerekir.Yüksek

Türkiye’de inşaat sektörü 1950 -60 yıllara kadar kamu altyapısı yatırımlarla gelişmiştir. Karayolları, barajlar ve santraller başta olmak üzere pek çok büyük proje inşa edilmiştir. 2000’li yıllara gelindiğinde büyük yatırımların yanı sıra kentsel dönüşüm projeleri ve konut kredilerindeki indirimler inşaat sektörünün büyümesini artırmıştır. Gayri Safi Milli Hasıladaki oranının yüzde 30 civarında olduğu bilinir. 

Ülke ekonomisine katkısı ve geniş istihdam araçları sebebiyle inşaat sektörünü; lokomotif sektör olarak değerlendirmek mümkündür, 200’e yakın alt sektörün lokomotifidir. İnşaatın yapımından pazarlamasına kadar bütün süreçlerinde birbirinden farklı meslekler vardır. İnşaat işçiliği ve ustalığı (müteahhit, kalıp ustası, demir ustası, duvar ustası, fayans ustası); inşaat malzemeleri sanayi, iş ve inşaat makineleri, emlak ve gayrimenkul, tapu ve kadastro hizmetleri, yurt içi ve yurt dışı müteahhitlik hizmetleri gibi.

İnşaatın yapımında görev alan meslek elamanlarından biri de kalıp ustası. Bu yazıda “Kalıp ustası nedir? Kalıp ustası ne iş yapar? Kalıp ustası nasıl olunur?” gibi sorular eşliğinde mesleğe dair detaylara yer vereceğiz. Kalıp ustasını anlatan diğer yazılardan ayrılmasının sebebi, bizzat bu işi yapan meslek erbabından dinlenen bilgilere dayanıyor olması. İlk soruyla başlayalım.

Kalıp Ustası Nedir?

i̇nşaat kelimesinin türk dil kurumu sözlüğündeki karşılığı “yapma işi, yapım ve yapımı süren bina”dır. günümüzde daha geniş çerçeve çizilebilir. i̇nşa edilen bina ile birlikte, bakım ve onarım da söz konusudur. hem inşa hem de bakım onarım süreci; sosyal sorumluluk taşıyan, çevreyle dost ve toplumsal yapıya katkı sunan, sürdürülebilir üretim olmalıdır. 

İnşaat yapım sürecinde beton ve demirin kalitesi önemli kabul edilir. Malzeme kalitesi kadar işçilikteki ustalık da önem arz eder. Kalıp ustası; inşaatın temelinden başlayarak beton dökmek için kalıp hazırlar. Yapılan iş için “kalıp çakmak” tabiri kullanılır. 
Kalıp ustasının sahip olması gereken yetkinlikler bulunur. 

  • El becerileri gelişmiş olmalıdır. 

  • İnşa etmek de bir ekip işidir. Usta genellikle diğer kalıp ustalarıyla ve ameleleriyle birlikte çalışır. Bu sebeple de takım çalışmasına yatkın, iletişim becerileri gelişmiş olmalı ve etkili iletişim kurabilmelidir. 

  • Zaman zaman problemler yaşanabilir, problem çözme yöntemlerini bilmesi işi kolaylaştıracaktır. 

  • İnşaattaki kalıptan sorumlu baş usta olarak çalışması da olasıdır. Liderlik özelliğine sahip olması ekibini iyi yönetmesini sağlayacaktır. 

İlgili eğitim: Etkili Liderlik Eğitimi

Ülkemizde iş kazalarının en çok yaşandığı sektörlerden biri inşaattır. Bu sebeple iş güvenliğine dikkat ederek çalışmalıdır. Üst katlarda kalıp çakılırken gerekli önlemler alınmalıdır. Burada hatırlatmak istediğim bir husus ise inşaat ustalığında kayıt dışı istihdamın da fazla olduğu gerçeğidir. Bunun sebebi de özellikle küçük şehirlerde kendine ev inşa ettiren kişiler, çoğunlukla ustalarla götürü anlaşır ve sigorta primi yatırmaz. 

Kalıp Ustası Ne İş Yapar?

Kalıp ustasının inşaat süreciyle ilgili bilgisi geniştir. Bu sebeple yaptığı ilk iş proje ve diğer şartları incelemek olacaktır. Kalıp ustası inşaat temelinden çalışmaya başlar. Bina kolonlarının demiri bağlanır ve betonu atılır. Sonraki süreçte ara kat betonları için kalıp hazırlar. Buna döşeme kalıbı da denilir. Ara kat betonları atıldıktan sonra birkaç gün içinde kalıp sökümünü yapar ve bir üst kat için kolonların kalıbını hazırlar. Ülkemizde kalıp için genellikle kereste kullanılır. Binanın bütün katlarında görev alan kalıp ustası çatı karkasında da çalışır. Kiremit altı döşemeyi yapar. 

Görev ve sorumluluklarını şöyle sıralamak mümkündür:

  • Kalıp için en uygun malzemeyi belirler.

  • İskeleyi kurar. 

  • Gerekli ölçümleri yapar ve temel alanını belirler. 

  • Temel sömellerinin kalıbını çakar

  • Taşıyıcı direkleri ve kolonları hazırlar

  • Taşıyıcı direkleri hazırlamak,

  • Kiriş kanatlarını çakar,

  • Kalıp iskelesini hazırlar. 

  • Döşeme kalıbı, diğer adıyla ızgara kalıbı yapar.

  • Merdivenlerin kalıbını projeye uygun bir şekilde çakar. 

  • Beton dökme sürecini takip eder. Küçük inşaatlarda beton döker. 

  • Dökünen betonu düzenler, bu işe betona mastar çekmek denir. 

  • Beton kuruduktan sonra kalıp sökümü yapar ve sonraki kat için hazırlıklarını sürdürür. 

  • Katı karkasını çakar. 

  • Kiremitleri döşer ya da çatı sacını çakar. Ülkemizde yoğun kar yağan şehirlerde çatılar için çoğunlukla sac tercih edilir. 

Kalıp Ustası Maaşları

Kalıp ustasının geliri çalıştığı işe göre değişiklik gösterir. Büyük şantiyelerde olduğu gibi bireysel çalışmalar da yürütür. Kendi ekibini kurup iş alabilir. Maaşları genellikle günlük yevmiye üzerinden hesaplanır. 2021 yılında kalıp ustasının ortalama günlük yevmiyesi 200 -250 lira arasında değişiyor. Ortalama üzerinden devam edecek olursak; 200 lira yevmiye alan usta, ayda 20 gün çalıştığında maaşı 4000 TL’ye denk geliyor. 250 lira yevmiye alan usta aynı gün çalıştığında aylık maaşı 5000 TL olacaktır. 

Götürü iş inşaat sektöründe sık kullanılan kavramlardan biridir. Götürü işte, ücret günlük yevmiye üzerinden hesaplanmaz. Kalıp ustası üzerinden örnek vermek gerekirse; 4 katlı bir inşaatın bütün kalıpları ve çatısı için toplu anlaşma yapar. Bu götürü iş anlamındadır. Götürü çalışma şeklinde ustanın geliri hem kendi hem de ekibindeki ustaların ve amelelerin becerisine, belirli zamanda ürettiği iş miktarına göre değişir. Örneğimizi şöyle açarak ücrete dair fikir oluşturalım. Kısmi matematik işçi problemlerinden birini çözüyor gibi ilerleyelim. Kalıp işçiliğinin metrekaresi 50 liraya yapılıyor kabul edelim. 100 metrekarelik dairede, bir katın kalıbı 5 bin lira olur. Girişle birlikte 2 katlı bir dairede 3 kalıp inşa edilir. Toplam 15 bin lira eder.

“2 usta 100 metrekare kalıbı 3 günde çakarsa, 5 usta 300 metrekare kalıbı kaç günde çakar?” sorusuyla devam etmeyeceğim. Ancak benzer bir yol izleyeceğim. Götürü işin toplam maliyetini çıkardıktan sonraki kısımda ustaların çalışma hızları ve becerileri devreye girer. 100 metrekareyi 3 günde yapan 2 kalıp ustasının geliriyle 100 metrekareyi 5 günde yapan 2 kalıp ustasının geliri elbette aynı olmayacaktır. Soruyu şöyle güncelleyip cevabı size bırakayım: “Toplam maliyeti 5000 TL olan 100 Metrekarelik kalıbı 3 günde çakan 2 ustanın günlük yevmiyesi ile aynı işi 5 günde tamamlayan 2 ustanın günlük yevmiyesi arasındaki fark ne kadardır?”

İşçi problemiyle ufak bir beyin fırtınasına sebep olsak da kalıp ustasının maaşıyla ilgili fikir sahibi olduğumuz kanaatindeyim. Son olarak gelelim; “Kalıp ustası nasıl olunur?” sorumuza. 

Kalıp Ustası Nasıl Olunur?

Ülkemizde küçük şehirlerde ve kırsal alanda inşaat alanındaki ustalıklar yaygındır. Kalıp ustası için eğitim ve yaş sınırı yoktur. İnşaat sektöründeki bütün ustalıkların temeli çıraklığı dayanır. Çıraklığın inşaattaki karşılığı ameledir. Okumayan ya da herhangi bir sürekli işte çalışmayan (Küçük şehirlerde çalışma alanları fazlasıyla kısıtlıdır) birey, inşaatta amele olarak başlar. Kalıp, duvar ya da demir ustasının yanında çalışır. Amele ilk günlerde ustasının kalıp çakmasını kolaylaştırmak için kereste taşır ve tutar. Bir üst katta çalışan ustasına kereste uzatır. Sonrasında çivi çakmayı öğrenir. Usta olması ise becerilerine, öğrenme yetkinliğine dayanır. Kalıp çakma mantığını erken kavrayan amale 1 yıl içinde usta olabilir ya da daha geç öğrenen amelenin ustalık süreci 2-3 yılı bulabilir. 

İŞKUR ve Halk Eğitim Merkezleri’nde verilen kurslar ise mesleği öğretmeye değil, mesleki yeterlilikleri ölçmeye yöneliktir. Zira; günlük, aylık ya da haftalık düzenlenen kurslarda ustalık öğrenme imkanı yoktur. Bu eğitimleri sonunda alınan kalıp ustası belgesi diğer adıyla kalıp ustası sertifikası sigortalı çalışabilmeleri için geçerlidir. 

İnşaat Sektörünün Gelişimi, 1950-60 yıllarından itibaren başta karayolları, barajlar ve santraller olmak üzere büyük projeler gerçekleştirilmiştir 2000’li yıllarda kentsel dönüşüm projeleri ve konut kredilerindeki indirimler sektörün büyümesini artırmıştır, Yüksek, İnşaat Sektörünün Ekonomiye Katkısı, Gayri Safi Milli Hasıla oranı yüzde 30 civarında olup 200’e yakın alt sektörün lokomotifidir, Yüksek, İnşaat Sektöründe Çalışan Meslekler, Sektörde inşaat işçiliği ve ustalığı, inşaat malzemeleri sanayi, iş ve inşaat makineleri, emlak ve gayrimenkul, tapu ve kadastro hizmetleri, yurt içi ve yurt dışı müteahhitlik hizmetleri gibi birçok farklı meslek bulunmaktadır, Yüksek, Kalıp Ustası, İnşaatın yapımında görev alan meslek elamanlarından biridir Temelden itibaren beton dökümü için kalıp hazırlar, Yüksek, İnşaatın Tanımı, İnşaat; yapma işi, yapım ve yapımı süren bina olarak tanımlanmaktadır Ayrıca, inşaat süreci sürdürülebilir üretim olmalıdır, Yüksek, Beton ve Demirin Kalitesi, Beton ve demirin kalitesi inşaat yapım sürecinde çok önemlidir, Yüksek, İşçilikteki Ustalık, Malzeme kalitesi kadar işçilikteki ustalık da inşaat kalitesini belirler, Yüksek, Kalıp Ustasının Görevi, Kalıp ustası; inşaatın temelinden itibaren beton dökmek için kalıp hazırlar, Yüksek, Kalıp Ustasının Tabiri, Kalıp ustasının yaptığı iş için “kalıp çakmak” tabiri kullanılır, Yüksek, Kalıp Ustasının Eğitimi, Kalıp ustası olmak için genellikle meslek liseleri ya da mesleki eğitim merkezlerindeki ilgili bölümlerden mezun olunması gerekir, Yüksek
Kalıp Ustası Kalıp Ustası nedir Kalıp Ustası maaşları Kalıp Ustası nasıl olunur Kalıp Ustası ne iş yapar
Boynuna parlak kırmızı bir başörtüsü bağlamış bir kadın kameraya bakıyor. Koyu renk gözleri uzun siyah kirpikleriyle çerçevelenmiş ve yüzünde ciddi bir ifade var. Hafif bir kumaştan yapılmış olan eşarp omuzlarından ve göğsünden aşağıya yumuşak bir şekilde düşüyor. Saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve kollarını önünde kavuşturmuş bir şekilde duruyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor, karşısına ne çıkarsa çıksın üstesinden gelmeye hazır.
Neşe Polat
Blog Yazarı

Bayburt'ta doğdu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünden mezun oldu. Medya sektöründe çalıştı. Yayınevlerinde editörlük yaptı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Baret ve sarı eldivenler giyen bir adam, bulanık mor dikdörtgen bir nesnenin önünde duruyor. Eldivenli elleri ön planda ve yüzü kısmen görünüyor. Ayrıca koruyucu gözlük takmaktadır. Arka planda, üzerinde metin bulunan sarı bir nesne var. Adamın sağında bir fincanın yakın çekimi, solunda ise bir kişinin elinin yakın çekimi görülüyor. Adam beyaz uzun kollu bir gömlek ve siyah bir pantolon giymektedir. İyi aydınlatılmış bir alanda durmaktadır.
Meslekler

Fayans Ustası Nedir? Ne İş Yapar?

29 Haziran 2021
Bir fabrikanın yakın plan çekimi, bir sıra halinde dizilmiş bir grup metal kirişi gözler önüne seriyor. Kirişler gümüş renginde ve metalden yapılmış gibi görünüyor. Arka planda bir taşıma bandı var ve sol üst köşede beyaz bir 'A' harfi görülebiliyor. Sol alt köşede ise siyah arka planlı sarı bir çubuk görülüyor. Ön planda, bulanık bir görüntüde bir sıra kırmızı ve mavi ahşap bank görülmektedir. Ayrıca bir sıra kırmızı ve beyaz şeridin yakın çekimi de var. Sağ alt köşede bir ekran üzerinde beyaz bir harf ve sağ alt köşede bir ahşap kalasın yakın çekimi görülüyor. Bu görüntü, bir fabrikanın iç işleyişinin ve işlevsel ürünler yaratmak için kullanılan birçok farklı bileşenin ayrıntılı bir görünümünü sunmaktadır.
Meslekler

Alüminyum Doğrama Ustası

12 Nisan 2021
Bu görüntü bir makinenin yakın çekimini göstermektedir. Ortasında bir delik bulunan dairesel bir nesnedir ve nesnenin üst kısmına yakın bir yerde bir vida görülmektedir. Makine gri renkte ve metalik gibi görünüyor. Makinenin sol tarafında birkaç telin yanı sıra bazı küçük, karmaşık ayrıntılar da görülebiliyor. Makine beyaz bir arka plana yerleştirilmiş ve görüntüdeki ışık makinenin ayrıntılarını vurguluyor. Makinenin ön kısmı hafifçe bulanıklaştırılarak görüntüye yumuşak bir odak kazandırılmış. Bu görüntü, makinelerde bulunabilecek ayrıntı ve güzelliğin harika bir örneğidir.
Bölümler

Döküm Bölümü (MYO) Nedir?

14 Şubat 2021
Bu görüntü iki vincin bulunduğu bir inşaat alanını tasvir etmektedir. Vinçlerden biri arka planda, önünde uzun sarı metal bir kule var. Kulenin üzerinde siyah harflerle beyaz bir tabela ve fotoğrafın sağ alt köşesinde beyaz harflerle mavi bir tabela görülüyor. Ön planda, yakındaki bir aracın üzerinde penceresi olan bir vinç var. İnşaat alanı nispeten büyük ve uzakta birkaç vinç var. Gökyüzü gri renkte ve birkaç bulut dağılmış durumda.
Meslekler

Müteahhit Nedir? Ne İş Yapar?

14 Mayıs 2021