İletişim Türleri Nelerdir?

İletişim denilince akla gelen birçok basit veya akademik tanımlara uygun olarak birden fazla da iletişim türleri ortaya konulmuştur. Sık kullanılan ve en fazla bilinen iletişim biçimini sözlü iletişim oluşturuyor. Sözlü iletişim, iletişimin ve insanın doğasında olan etkileşim için söze, konuşmaya gerek duyan bir iletişim türüdür. Sözsüz iletişim ise varlığımızı söze dayandırmadan, birtakım semboller, davranışlar, işaretler ile karşı tarafla etkileşim ve iletişim kurulabilmesini sağlar. Yazılı iletişim, sözcükleri yazılı materyallerle birleştirerek yanıt alıp verebilecek bir iletişim türünü oluşturur.

Bütün bu iletişim türleri, iletişimin insan tarafından farklı kullanımlara ihtiyaç ve istek duymasına uygun olarak geliştirilmesi ile ortaya çıkmıştır.Günlük ve sosyal hayatta kullandığımız iletişim, anlam ve anlamlandırma çabamızı karşı taraf ya da taraflara iletme noktasını oluşturur. Bu iletiler belli türler ile kendini gösterir. İletişim türleri, insanın geçmişten bugüne kullandığı ve işlevselliğini gösterdiği için devamlılığı olan iletişimi sürdürebilecek kendi şekillerini oluşturur. İletişim türleri bizim kullanmak istediğimiz amaca, karşı tarafa ve imkanlara göre değişir ve kullanılır. Bu türler sözlü iletişim, sözsüz iletişim ve yazılı iletişim olarak sınıflandırılmıştır.

Sözlü İletişim ve Kullanımı

Günlük hayatta sık kullandığımız ve kullanacağımız sözlü iletişim, birçok amaca uygun olarak kullanılmıştır. Örneğin, iş görüşmesinde yüz yüze iletişim kurarken sorulan sorulara ve cevaplara bu iletişim yoluyla yanıtlarız. Dilin kullanımına yönelik oluşturulan sözlü iletişim, doğru kullanıldığında hem kendi dilini doğru göstermeye hem de karşı tarafla kurulan etkileşimi sürdürmeye yarar.

Günümüzde bilinçsizce kullanılan ve önemi kullanılmasından fazla bilinmeyen sözlü iletişim kullanım becerileri, birçok iletişim hedeflerine uygun olarak gelişiyor ve iletişimin tamamlayıcı noktasını da oluşturuyor. İnsan toplumsal bir varlıktır, nitekim toplum ve toplumdaki bireylerle kurulan iletişim insanın baştan beri kullandığı dil ve sözcüklere uygun olarak gelişmiyor ve kullanılmıyor. Söze dayalı olarak kuracağınız iletişimde sözcüklere gereken anlamı yüklemeye gayret edersiniz o sözcüklerin kullanım gücünden de yararlanmış olursunuz.

Sözle kurulacak iletişimde yanlış kullanımlar ise iletişimi bitirebilir ya da başlatmaya yeterli olmayabilir. Bunun dolayı sözcüklerin sizin için anlamlarını ve o an için hangi sözcüğün doğru yere yerleşmesi gerektiğini düşünün ve karşı tarafla kuracağınız etkileşimin değerini de ölçerek kendinizi doğru ifade etmeye gayret gösterin. İletişimi başlatan söz için karşı tarafı iyi tanımalı ve onu incitebilecek, yanlış anlamasını sağlayacak sözcüklerden uzak durarak iletişimi seviyeli bir şekilde sürdererek etkileşimi de sağlayabilirsiniz. Her zaman için karşı tarafı iyi tanıyabilmek mümkün değil. Böyle durumlarda karşı tarafla iletişimi rastgele başlatarak onun duygu durumunu ve kullandığı sözcükleri tanıma fırsatını yakalayabilirsiniz.

Günümüzde dilin ve konuşmanın doğru kullanılması için birçok eğitim seçenekleri var. Özellikle etkili bir konuşma için diksiyon kursu oldukça önemli ve kullanışlı olarak görülmektedir. Hayatımızın her alanında ihtiyacımız olan konuşmayı iş hayatında etkin kullanmak için diksiyon kuralları ve ikna teknikleri bize yardımcı olur. 

Konuşmadan Anlatmak ve Anlamak: Sözsüz İletişim

Konuşmanın gücü bir yana konuşmadan da birbirimizi anlama ve anlatma becerisini yaratmamız iletişimin çok boyutluluğuna da uygun bir kullanım. Kimi zaman konuşmayı isteyerek sonlandırır veya sürdürmeyiz. İşte böyle durumlarda karşı taraf için beden durumu ve dili incelemesi başlayabilir. Konuşmama isteği bilinçli ya da bilinçsiz olarak alınmış olabilir. Karşı tarafla iletişimi sürdürme aşaması ise hâlâ devam etmektedir.

Bu iletişim jestlere, mimiklere, davranışlara göre biçim alarak sözsüz iletişimi sağlar. Bir iş mülakatında, ilk kez tanıştığınız bir kişide konuşmadan önce ve sonra beden dili ve kullanımına bakabilirsiniz. Beden dilini kullanan sözsüz iletişim, karşı tarafın dilini kullanmadan anlattığı anlamı içerir. Karşınızda yüzünü buruşturan ve gözlerini başka bir yöne çeviren bir kişi ya sizden hoşlanmıyordur ya da sözlü iletişim kurmak için istekli değildir.

Bu beden dili okumaları bazı ortak anlamları içermekle beraber kültürler ve ülkeler arası farklılığa da uygun olarak farklı anlamları oluşturur. Özgüvenli olduğumuzu göstermek için arkamıza yaslanarak konuşmak kimi zaman kültürümüzde hoş karşılanmaz ve genelikle birbirlerini ilk defa gören insanlar arasında bu olumlu bir ilk intiba bırakmayabilir. Yine beden dili kullanılacağı zaman mekana ve ortamın uygunluğunu da hesaba katılmalıdır. Profesyonel ve kurumsal bir pozisyonda iseniz kuracağınız sözsüz iletişimde bu pozisyona ve ortama göre hareket etmeye dikkat etmeniz gerekebilir.

Mülakatlarda söz bittikten sonra dinleme aşamasında göz kontağının sürdürülmesi karşı tarafın konuşmasına dikkatli bir şekilde kendinizi verdiğinizi göstermek için önemli bir fırsattır. Bu gibi kullanımlar sizi bir adım daha ön plana çıkarabilirken yanlış beden dili ve sözsüz iletişim kullanımı sizi yanlış ve eksik de tanıtabilir. Özellikle yere ve duruma uygun olmayan kılık kıyafet kullanımı, bireysel tokalaşma, yanlış duruş, kişinin mahrem alanını işgal etmek gibi kullanımlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Dili Etkili Yazma: Yazılı iletişim

Sözlü ve sözsüz iletişim becerileri kadar önemi üzerinde durulmayan ve kullanımı da buna bağlı olarak doru şekilde kullanılmayan yazılı iletişim telefonda mesajlaşırken iş ortamında basın bülteni, rapor, evrak, sunum, tutanak, belge oluştururken ve yazılı materyallerden biri olan gazete ve internet gazeteciliği için son derece önem verilmesi  ve etkili kullanılması gerekilen  bir iletişim türüdür. Yazılı iletişim kullanılırken sözlü iletişime göre daha rahat ve ne yazacağını hesap etmek son derece basit görünse bile yazacağınız her sözcük ve cümlenin düşünülerek ve karşı tarafla olan münasebetinize uygun düşecek şekilde kullanımına özen göstermelisiniz. Basın bültenleri, davetler, ilanlar hazırlanırken bu kullanımlara göre oluşturulan protokol kuralları iyi bilmeli ve araştırmalısınız. Karşı tarafla kuracağınız yazılı iletişim kurumunuzun kurumsallığını, kültürünü ve iletişimi gösterir.

Buna uygun olarak kullanılan yazılı materyaller daha ön planda olarak karşı tarafla iletişiminizi sürdürmeye yarayabilir. Yazılarak kurulacak her iletişimde ana dilimiz Türkçeyi etkin ve doğru kullanmak, düşünmek ve iletişimsel hedefinize göre uyarlamanız gerekir. Dilin kullanımını sözlü iletişim kadar yazılı iletişimde de göstererek hem kendinizi hem temsil ettiğiniz kurumu, karşı tarafa daha iyi ifade edebilir ve anlatabilirsiniz. Özellikle sosyal medya yazarlarının, kurum editörlerinin dili kullanma aşamasında yazdıklarına dikkat etmeleri olumsuz bir geri dönüş almamaları açısından son derece önemlidir. Dili doğru kullanmak için Türk Dil Kurumu ve farklı dil kurumlarının web sitelerinden, çıkardıkları yazım kuralları kitaplarından yararlanabilirsiniz.

İletişimi Doğru Kullanmak

Adından söz ettiğimiz bütün bu iletişim türleri iletişimin temel ihtiyacı olan etkileşimi farklı araç ve yöntemlerle kullanmaktadır. Her ne kadar farklı kullanımlara sahip olsa da her iletişim türü, iletişimi bir yerden bir yere sağlamış oluyor. Bu iletişimi doğru kullanmak ise iletişim biçiminin özelliklere göre değişkenlik gösterebilir.

Temelde ise iletişim türü ne olursa olsun değişkenlikleri de göz önünde tutarak kendini ifade etme aracı olan iletişimi doğru kullanmak için dili doğru öğrenmeli, sözcükleri, anlamları, kullanılan beden dilini iyi araştırmak ve öğrenmek gerekiyor. İletişimde okuma, anlama, konuşma ve dinleme aşamaları doğru kullanmak, karşı tarafa gönderilen her ileti ve mesajı kendimizi daha sonra açıklamak zorunda bırakmayacak şekilde anlatmak iletişimi de doğru yönetmenizi sağlayacaktır.