“Antropoloji Nedir?” basit bir soruyla başlar ve ardından karmaşık bir cevap sunar. Yazarın kendi sözleriyle antropolojinin tanımı şöyledir: Tıpkı “Tarih Nedir?” gibi. şimdiye kadar yazılmış tüm tarihi özetleyerek cevaplanabilir veya “Din Nedir?” Şimdiye kadar uygulanan herhangi bir dini tanımlayarak cevaplanabilir, bu yüzden “Antropoloji Nedir?” sadece konuyu tanımlayarak cevaplanabilir. Yazar, antropolojiyi tarih ve din gibi diğer hümanist konularla bağlama oturtan etkili bir tanım sunar. Ardından ilgili alt konuların önemli yönlerini özetler: arkeoloji, dilbilim, biyolojik antropoloji ve fiziksel antropoloji. Bu tanım ve sonraki özetler, konunun belirli bir yönüne odaklanmayan, konunun çok geniş bir anlayışını sunar. Ayrıca birkaç bakış açısı olduğunu söyler: antropoloji çalışmasında kişisel deneyim, alanın arkasındaki tarih ve disiplinin geleceği için ne gibi bir potansiyel olduğu ve çalışma yöntemleri.
Antropoloji olarak da adlandırılan antropoloji, genel olarak insan ve toplum bilimi; etnolojinin konusu ve yöntemi. Bir çalışma alanını komşu disiplinlerden (sosyoloji, psikoloji vb.) ayırmak için kullanılan her şeyi kapsayan bir terimdir. Antropoloji, sosyal bilimlerin en eskisi ve özgünlüğü ve konusunun kapsamı açısından en önemlilerinden biridir. Amacı, insan davranışından türetilen sosyal fenomenlerin sistematik bir tanımını, sınıflandırmasını ve açıklamasını üretmektir. Alan, yerel gelenekleri benimsemiş profesyoneller tarafından kentsel ve kırsal alanlarda yürütülen araştırmalarla kapsam olarak küreseldir. Antropoloji kelimesi, Yunanca antropos, "insan" ve logia, "çalışma" kelimelerinden gelir (-oloji bir çalışma alanını belirtir). Roma dönemi bilgini Yaşlı Pliny, insanlığın genel bilgisinin toplamını tanımlamak için kullandığında bu terimi popüler hale getirmeye yardımcı oldu.
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk yıllarında, antropoloji, uzak topraklarda yaşayan Yerli Amerikalılar ve Avustralya Aborjinleri gibi "vahşiler ve barbarlar" halklarının incelenmesi olarak anlaşıldı. 19. yüzyılda (geleneksel toplumlarda zaman içindeki değişimlere odaklanan) sosyal antropoloji ve etnolojinin ortaya çıkışı, odağının çağdaş insana kaymasına yardımcı oldu. 20. yüzyılda, fiziksel antropoloji ve dilsel antropoloji gibi alt disiplinler gelişti. Günümüzde antropoloji terimi, eğitimli profesyoneller tarafından saha çalışması yoluyla dünyadaki çağdaş toplumların çalışmasına ek olarak bu çalışmaları kapsamaktadır.
Modern antropologlar akademik departmanlarda veya araştırma kurumlarında çalışırlar veya uygulamalı alanlarda (örneğin sosyal politika geliştirme, kültürel koruma) yer alırlar. Antropologlar ve etnograflar sahada (çağdaş toplumların incelenmesi) veya laboratuvarda (insan kalıntıları, eserler vb. üzerinde analizler) araştırma yapabilirler. Antropolojik bilginin uygulamaları tıp, çevre politikası geliştirme, halk sağlığı, kriminoloji, işletme yönetimi ve organizasyon analizini içerir.
Antropolojinin genel amacı, insanları toplumlarından ayrı olarak anlaşılabilecek bireyler olarak anlamaya yönelik Batı yaklaşımından çok farklı olan insanların dünyalarına nasıl uyum sağladıklarını anlamaktır. Sosyal evrim ve yayılma teorileri, antropologlar tarafından kültürel (örneğin teknolojiler) ve biyolojik (örneğin dil) özelliklerin insanlar arasında zaman ve mekan içinde bir gruptan diğerine nasıl yayıldığını göstermek için kullanılır. Evrimci bakış açısı evrensel olarak kabul edilmez ve kültürleri görece durağan gören sosyal bilimciler tarafından eleştirilir.
Antropolojinin kökleri, antik dünyanın ticaret, istila ve diğer askeri seferler yoluyla kültürel çeşitliliğe maruz kaldığı Antik Çağ'a kadar uzanır. 1576'da İtalyan hümanizmi Petrarch (Francesco Petrarca, 1304-1374) Afrikalıların ve bedenlerinin "putperestliği" üzerine ünlü bir mektup yayınladı. 1580'de Fransız filozof Jean Bodin (1530-1596), "Methodus ad facilem historiarum cognitionem" adlı eserinde, mevcut tüm kaynaklara ve eleştirel düşüncenin uygulanmasına dayanan evrensel tarihin incelenmesini savundu. İsviçreli anatomist Felix Platter (1536-1614) etnografya ile ilgilendi ve erken bir etnografik koleksiyon geliştirdi. Platter'ın arkadaşı ve hemşehrisi, Basel doktoru Felix Fabri (1500-1565), "Mythologiae Aethiopicae" (Basel, 1555) adlı eserinde antropoloji üzerine bir bölüm de dahil olmak üzere çok sayıda eser yayınladı. Fabri, Mısırlıların beyazdan çok siyah olduklarını ve güneşi hassas ciltlerinden uzak tutmak için güneye baktıklarını iddia etti.
16. yüzyıl ayrıca Avrupa seyahat yazarlığının yükselişine de tanık oldu. İspanyol diplomat Bernal Díaz del Castillo (1492-1582), Aztekleri ve onların geleneklerini "Historia verdadera de la conquista de la Nueva España" ("Yeni İspanya'nın Fethinin Gerçek Tarihi", 1568) adlı eserinde anlattı.
Kültürler nasıl oluştu? İnsanlar nasıl bir araya geldi, gelenekler nasıl ve ne zaman belirlendi? Irklar neye göre sınıflandırıldı? Bu soruların cevabı ile ilgilenmek antropolojinin başlıca konuları arasında yer alıyor. İnsanlar her zaman kökenlerini ve ne zaman, nereden geldiklerini merak etmişlerdir.
Antropoloji en genel anlamı ile insan bilimi demektir. İnsanların kökenini, evrimini, biyolojik özelliklerini, toplumsal ve kültürel yönlerini inceleyen bir bilimdir. Bunu yapabilmek içinde geçmişle içli dışlıdır, toplumların yaşanmışlıklarına bakarak tahminlerde bulunurlar. Bilim insanların merakından doğmuştur ve gelişme göstermiştir. Antropoloji de geçmiş hayatlar hakkında yorumlarda bulunarak, bugünün meselelerinin daha iyi anlaşılmasını sağlarlar. Örneğin, hastalıkların doğuşunu inceleyerek, ilk ne zaman, hangi toplumlarda görüldüğünü araştırıp tıp dünyasına yardımcı olurlar. Ya da eskiden kız çocuklarının neden öldürüldüğü, ırkçılık ve yabancı karşıtlığı, toplumsal tabuların nasıl oluştuğu, savaşların neden çıktığı tamamen antropolojinin ilgi alanına girmektedir.
Antropolojinin kelime kökenine bakıldığında Yunanca anthropos yani insan ve logos yani bilim kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İnsanların yarattığı kültürel farklılıkları ele alırlar. Antropologlar 20-30 kişiden oluşan küçük toplumları da inceler, binlerce kişiden oluşan toplumları da inceler. Bu alandaki ilk çalışmalar 18. yüzyılda başlamış ve gelişerek günümüze kadar gelmiştir. Genel anlamda iki kolu olduğunu iletebiliriz.
Birey olarak insan ile ilgilenmez. İnsanları toplu olarak ele alır ve grup içerisindeki davranışları ile ilgilenir. Antropolojinin geçmişten gelen ve hala geçerliliğini koruyan 3 temel sorusu bulunmaktadır.
Bu soruların cevapları sürekli verilebiliyor olmasına karşın, edinilen her yeni bilgi ile değişmekte ve gelişmektedir. Antropoloji tarih boyunca aradığımız doğru yanıtları bulmamızı sağlar.
Antropoloji bölümü dünyanın oluşumu, yaşamın başlangıcı ve gelişim aşamaları, insan evrimi, ırkların ortaya çıkışı ve sınıflandırılması, kültürlerin ve geleneklerin oluşumu ile ilgili tarih öncesi, tarihi ve güncel sorunlar hakkında araştırma yaparlar. Diğer topluluklarla olan farklarını araştırırlar. Antropoloji bölümü mezunu olanlar antropolog olarak görev yaparlar. Başlıca görevlerinden bir kısmı:
Ülkemizde antropoloji bölümünün olduğu üniversiteleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
Antropoloji bölümünde okumak isteyen kişilerin belirli özellikleri taşımaları, mesleklerinde daha hızlı ilerlemelerini sağlayacaktır.
Eğer farklı kültürleri, insanları, toplumları tanımak hatta onları tanıtmak, geleneklerini ortaya çıkarmak istiyorsanız bu bölümü okuyabilirsiniz. İnsanları anlama özelliğiniz varsa farklı toplumların kültürel özelliklerini bir fosilden araştırıyor olmak hoşunuza gidecek.
İnsan ile ilişkili olmasından dolayı antropoloji birçok bilim ile beraber çalışmaktadır. Psikoloji, sosyoloji, arkeoloji başlıcaları arasında yer alır. Sosyoloji, toplumsal örgütler, davranışlar üzerine yoğunlaşmaktadır. Ortak entelektüel köklere sahiptirler. Ancak antropoloji ilkel toplumlar ile ilgilenirken, sosyoloji daha çok modern toplumlarla ilgilenir. Antropoloji insan ile ilgili büyük resme odaklanırken, sosyoloji belirli bir çalışmadan elde edilen bilgileri analiz eder. Antropoloji genel olarak kendi kültürünün dışındaki kültürleri de inceler, sosyoloji ise daha çok kendi toplumu ve toplumu oluşturan gruplar ile ilgilenir.
Aynı konular üzerine yoğunlaşıyor olsalar da yaklaşım tarzı bakımından birbirlerinden farklılık göstermektedirler. Sosyoloji, toplumları incelerken hangi aşamalardan geçtiği ve nelerden etkilendiği konusunda antropolojinin verilerinden yararlanır. Aynı şekilde kültürü incelerken de bu verilere ihtiyaç duyar.
Bugün en çok bilinen meslekleri bile anlatırken zorlanırız. Bir de antropolog olarak kendinizi anlattığınızı düşünün. İnsanlar bu nokta da en çok ırklarını merak ederek size kemik yapıları ile ilgili sorulara boğacaktır. Ancak ne dedik, antropologlar sabırlı olmalı. Eşit ağırlık puanınız ile girişi yapabileceğiniz bu bölümden mezun olduktan sonra genel olarak çalışma alanlarını,
Bunların yanı sıra üniversitelerde akademik kariyer hayatına devam edebilirler, özel işletmelerde, Unesco, Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlarda araştırma personeli olarak çalışabilirler. Her ne kadar bu bölüm mezunlarının iş imkanları ülkemizde kısıtlı olsa da ihtiyaç gitgide artmaktadır. Birçok mezun üniversitede kalmayı tercih etmektedir. Danışmanlık yapmak üzere kamu ve özel kuruluşlarla beraber kar amacı gütmeyen STK’larda da görev alabilirler.
Antropoloji kısaca nedir?
En kısa tanımı ile insan bilimidir. İnsanların köklerini, biyolojik gelişmelerini, kültürel uyumları inceler. Toplumların nasıl ayrıldığı, ırk ve farklılık nasıl oluştuğu nelere göre sınıflandırılmalar yapıldığı antropolojinin içerisine girmektedir.
Antropoloji bölümü okuyacaklar hangi özelliklere sahip olmalıdır?
Her meslekte olduğu gibi bu bölümü okuyacak olan kişilerinde belirli özellikleri taşımaları gerekir. Öncelikle insanı sevmelidir, sabırlı olmalıdır ve ayrıntılara dikkat etmelidir. Bilimsel konulara merak duymalı, arkeoloji, sosyoloji ve psikolojiyi yakından takip ederek antropolojinin sorularına sebep sonuç ilişkisi içerisinde cevap getirmelidir.
Antropoloji kaç bölümde incelenir?
Antropoloji genel olarak ikiye ayrılmaktadır, fiziksel ve kültürel olarak. Fiziksel antropoloji daha çok insan ırklarını ele alarak karşılaştırmalı olarak inceler. Kültürel antropoloji ise kültürel benzerlikleri ve farklılıkları konu ederek kültür oluşumunu inceler.
